Tizimli dasturlash 1 hs programma ta'minoti strukturasi

3) Programmani optimallashning oddiy usullari Programmani optimallshtirish jarayonida quyudagi usullar ishlatiladi:Bazi bir amallarni translyatsiya paytida ijro etish ;-Sikl, prosedurani chaqirish, indeksatsiyalash kabi amallarni asoslangan variantini ishlatish;-Maxsus registrlardan foydalanish ;-Mashinaga bog’liq va bog’liqmas optimallshtirish.
4 ) Tizimli programma ta`minoti turlari Bu yerda OS – operatsion sistema (tizim), PS – programmalash tizimi, KDP – kontrol va diagnostika (tashhis) programmalari. Har bir taminot turiga o’ziga xos usullar, programmalash texnalogiyalari mos keladi.

Sistemaviy programmalash – bu umumiy programma taminotini yaratish jarayoni bo’lib OS, programmalash sistemalari, boshqaruvchi va tekshiruvchi (tashhislovchi) programmalarni tuzishga asosiy etibor beradi. Tizimli programmalash usul, texnologiya va vositalari haqida gapirsak u holda texnalogiyalardan modulli va strukturali programmalash, klassik va hozirgi zamon vizual dasturlash paradigmalari, vositalardan esa o’ya yuqori dasturlash tillari, mashina va mashinaga mo’ljallangan tillar, assemblerlar ham ishlatiladi.

5) Translyatorlar ta`rifi, turlari, sxemalari va xususiyatlari
Translyator – sistemaviy programma bo’lib programmani bir (boshlang’ich) tildan boshqa natijaviy, chiqarish) tilga tarjima qiladi. Yuqori darajali tillardan mashina yoki mashinaga mo’ljallangan tilga tarjima qiladigan translyatorlar(tarjimonlar) ko’proq tarqalgandir.

Birinchi sxemada (a) programma to’liq tarjima qilinadi va keyin bajariladi. Ikkinchi(b) sxemada esa,programma qadamma-qadam tarjima qilinadi vabajariladi.Birinchi sxema asosida tashkil qilingan va ishlaydigan translyatorlar kompin- syatsyalanuvchi (ya’ni komplyatorlar) translyatorlar va ikkinchi sxemadagi translyatorlar interpretatsiyalanuvchi (yani interpretatorlar) translyatorlar deymiz.Interpretatorlar (masalan beysik, lion, refal) va komplyatorlar (PL/1, Pascal, Cu) o’ziga xos qulaylik va kamchiliklarga ham ega Interpretatorlar sodda tashkil qilinadi va programmani tarjima qilishva bajarish jaroyonida xotirada bo’lishi zarur. Komplyatorlar murakkab bo’lsa ham programmani tarjima qilingandan keyin (.exe, .obj fayllar) operativ xotirada bo’lishi shart emas.Translyatorlarning yana bir turi assembler yoki zagruzchik (yuklovchi)deyiladi. Ularning kirish tipi mashina yoki mashinaga mo’ljallangan tiplar geruhiga kiradi. Bu tillar yordamida programma tuzishda katta tezkorlikka (programmani mashinada bajarish nuqtai nazardan) erishiladi , ammo programmani loyihalash (ishlab chiqish) murakkablashadi, chunki biz programmani har bir kichik detalini asoslashimiz kerak.