Tobe so'z boshqaruvli birikmalarda qaysi kelishik shakllarida bo'ladi?
Download 1.02 Mb.
|
02. Morfologiya ot
|
-lik qo'shimchasi haqidagi qaysi fikr noto'g'ri?
shaxs oti yasaydi o'rin-joy oti yasaydi faoliyat-jarayon oti yasaydi mavhum ot yasaydi Mavhum ot yasovchi qo'shimchalarni toping. A) -lik, -zor, -chi B) -ch, -chi, -lik C) -lik, -ch, -loq D) -lik, -ch, -inch Otlarning kichraytirish shaklini hosil qiluvchi qo'shimchalarni aniqlang. -cha, -choq, -xon -cha, -choq, -gina -cha, -choq, -chak -cha, -chak, -xon To'plamda eng ko'p rivoyat qilgan sahobalar alohida beshlikni tashkil etadi. Gapdagi nechta ot yasovchi qo'shimcha o'z shakldoshiga ega? A) 3 B)1 C) 2 D) 4 -lar qo'shimchasi ko'plik ma’nosini bildirgan qatorni toping. Shavkatlarning kattagina uzumzor bog'i bor edi. B) Dadamlar keldilar. C) Ey farzandlar, sizga mehrim shunchalar. D) Hamma ishlarning boshi togrilik va halollikdir. Turdosh otlardan yasalgan ismlarni toping. Oltinoy, Kumushbibi B) Po'latjon, Go'zaloy C) Turdixon, Nodirbek D) To'xtasin, Charosxon To'g'ri yozilgan so'zlarni toping. O'rta Osiyo, Rossiya federatsiyasi Shimoliy Qozog'iston, Buyuk Britaniya Qirolligi Birlashgan Arab Amirliklari, O'zbekiston respublikasi Uzoq sharq, Amerika Qo'shma Shtatlari To'g'ri yozilgan so'zlarni toping. Kavkaz orti o'lkasi, Boltiqbo'yi davlatlan Chorvoq suv ombori, Ural oldi viloyatlari Oral bo'yi viloyatlari, Kavkazorti o'lkasi Boltiqbo'yi davlatlari, Kavkazorti o'lkasi To'g'ri yozilgan joy nomlarini toping. Uch quduq shahri cho'l o'rtasida joylashgan. Katta Qo'rg'on Samarqand viloyatining yirik shaharlaridandir. Oqoltin - Sirdaryoning eng katta tumanlaridan. Masjidning bittasi—Tikanli mozorda, ikkinchisi — Yetimmasjid Qo'rg'on tagida. Qaysi javobda keltirilgan maqolda ot turkumidagi so‘z bilan ifodalangan ikkita ega mavjud? Nomardga yalinma, bir baloga chalinma. Issiq kiyim tanni ilitar, issiq so'z jonni ilitar. Aqlsiz do'stga kular, aqlli do'stini suyar. Qarindoshingni yomonlab, qaydan tug'gan toparsan? Qaysi qatordagi so'zlar qo'shtirnoqqa olinishi kerak? Yangi turmush qishlog'i, Sobir Rahimov nomli jamoa xo'jaligi Mustaqil O'zbekiston jamoa xo'jaligi, Yangi hayot mahallasi Navoiy tumani, Oqtepa mahallasi Istiqlol hissadorlik jamiyati, Qo'ng'irot qishlog'i Qaysi so'zdagi sifat yasovchi q<5‘shimcha o'rnida almashib qo'llana dtadigen ma'nodoshi ot yasovchi qo'shimcha bilan omonimlik xususiyatiga ega? A) itoatli B) obro'li C) terma D) obro'siz Qaysi gapda grammatik ko'plik ifodalanmagan? Akalarim Toshkentda Gvardiya safida xizmat qilyaptilar. Akamlar universitetda o'qiyaptilar. Opalarim qatori men ham zardo'z bo'lmoqchiman. o‘g‘illarim va qizlarim ulg'aygach, ro'zg'or tebratish ancha yengillashdi. Qismlari bir xil so'z turkumiga mansub bo'lgan kompozitsiya usulida yasalgan qo'shma otlarni aniqlang. 1) oqqush; 2) toshbaqa; 3) kinoyulduz; oshpichoq; 5) bodomqovoq; 6) sheryurak. A) 2, 3,4,5,6 B) 1,2, 3,4,5 1, 2, 3,4, 5, 6 D) 2, 3,4 Ham ot( ham sifat, ham ravish yasovchi qo'shirfichani toping. -a B) -sa -ona D) -in Otlardagi ko'plik shakli haqidagi notog'ri hukmni toping. Hurmat ma'nosini ifodalagan ko'plik shakli egalik qo'shimchalari bilan birga qo'llanadi. Ko'plik shakli atoqli otlarga qo'shilganida o'zi qo'shilgan otning kopligini emas, balki uning boshqalar bilan birgalikda ekanligini bildiradi. Donalab sanalmaydigan otlar ko'plik shaklini olganida jamlik ma’nosini bildiradi. Ko'plik shakli geografik nomlarga qo'shilganida shu geografik joyning kengroq, atrofdagi joylar bilan birgalikda ekanligini bildiradi. Berilgan so'zlarning qaysilariga ot yasovchi -lik, qaysilariga sifat yasovchi -li qo'shimchasi qo'shiladi? 1) tashna...; 2) kuch...; ohangdor..4) moyil..5) aql... 1,3-so‘zlarda -lik, 2,4,5-so‘zlarga -li 1,3,4-so‘zlarga -lik, 2,5-so‘zlarga -li berilgan barcha so'zlarga -lik qo'shimchasi qo'shiladi 1,4-so'zlarga -lik, 2,3,5-so‘zlarga -li 1) lssiqko‘1; 2) Yangibozor; Yangiyer; 4) Atirgul; 5) Kichik Osiyo; 6) Oltiariq; 7) Yangiobod; 8) O'rta Chirchiq; 9) Markaziy Osiyo. Berilganlardan sifat + ot qolipidagi joy nomini bildiruvchi lug'aviy birtiklarni ajrating. A) 1,2,4, 5,8 B) 1,2, 3,5, 8,9 1,3,5, 7, 8 D) 1,2, 3,6, 8, 9 Bunim yo'q, unim yo‘q, Uyimda unim yo'q. Ishimda unum yo‘q, Aytishga unimyo'q. Ushbu she’riy parchada ot turkumiga tegishli nechta so'z qatnashgan? 4 B) 5 C)6 D) 7 Hovlida qarindosh-u qo'ni-qo'shnilar ham yurishadi, nariroqda esa doshqozon to'la sumalak qaynaydi, ayollardan kimdir uni kavlab turadi, atrofida ikki-uch kampir choy ichishib o'tirishadi, bolalarning qollarida esa yog'och qoshiq, galma-gal qozon girdiga yopishadilar. Ushbu gapda nechta shaxs oti ishtirok etgan? 5 B)3 C)6 D) 4 Qaysi gapda ot turkumiga mansub yettita so'z qatnashgan? Uzunlik sifatiga kelsak, ayolning bo'yni, qomati, sochi va kipriklarining uzun bo'lishi go'zallik alomatidir. Oqlik ayolning badani, ko'zining oqi va yuzida bo'lishl kerak Qoralik ayolning sochida, kipriklarida, qoshida va ko'zida bo'lishi kerak. Kenglik ayolning manglayida, ko'zida, ko'ksida, chehrasida bo'lishi husnni oshiradi. Qaysi gapdagi ot yasovchi qo'shimcha sifat yasovchi qo'shimcha bilan omonim bo'ladi? Vafoli odamning do'stlari ham samimiy bo'ladi. Hunar ado bo'lmas boylikdir. Berilib kitob o'qigan kishi bir kuni farog'at topadi. Qaqrab yotgan qirlar bag'ri bir yil ichida mevazor bog'ga aylandi. Kasb-kor, faoliyatni atab keluvchi mavhum otlarni yasovchi qo'shimcha(lar) ni toping. A) -at, -ot B) -chilik C) -ch D) -garchilik Belgi, xususiyat, holatni bildiruvchi mavhum otlarni yasovchi qo'shimchani toping. A) -at, -ot B) -lik C) -ch D) -garchilik, -chilik Qaysi javobda sodda yasama faoliyat-jarayon ottari to'g'ri ko'rsatilgan? 1) chopiq; 2) terim; 3) ko'rik; 4) g'allachilik; loygarchilik; 6) sayr; 7) qassoblik. 1,2,3,4,5, 6,7 1,2,3,6 4, 5, 6,7 1, 2, 3,4, 5,7 Qaysi javobdagi so'zlarda -choq qo'shimchasi ot yasovchi qo'shimcha vazifasini bajargan? ?*. maqtanchoq, quvlashmachoq ovunchoq, o'yinchoq ’. qo'zichoq, ovunchoq erinchoq, qo'zichoq Oldi, orti, bo'yi so'zlari qanday yoziladi? joy nomlaridan ajratib, kichik harf bilan yoziladi joy nomlaridan ajratib, bosh harf bilan yoziladi joy nomlariga qo'shib yoziladi ba'zan ajratib, ba’zan qo'shib yoziladi Quyidagi gapda ishtirok etgan otlar miqdorini aniqlang. Sen aytgan rost gapdan ko'ra uning yolg'oni menga ko'proq ma’qul tushdi, chunki uning yolg'oni xayhxohlik uchun aytilgan edi. A) 5 ta B) 2 ta C) 3 ta D) 4 ta -qina qo'shimchasini faqat so'zi bilan almashtirib bo'ladigan gapni toping. Oyoqqinangga rahming kelmaydimi? Sarvinoz butun yozni shahardan ancha uzoqda - sokingina go'shada o'tkazdi. Yakshanba kunlarigina Mehri buvisinikiga borib turardi. Voy, bolajonim, bo'yginangdan ayang aylansin. Ot yasovchi qo'shimcha qo'shilganida bir keng unli boshqa keng unliga almashishi bilan bog'liq tovush almashishi kuzatiladigan gaplarni aniqlang. Bodroq yeyishni yaxshi ko'raman. Butun vujudini qaltiroq bosdi. o‘ynoqi musiqa o'tirganlarning mudroq kayfiyatini tarqatib yubordi. Mahbuslar og'ir qiynoqdan abgor bo'lishdi. 2,4 B) 1,4 C) 1, 2,3,4 D) 1, 3,4 Ot va sifat yasovchi shakldosh qp'shimchali so'zlar qaysi javobda berilgan? qo'zichoq - erinchoq ovunchoq - maqtanchoq tolin - ilin chaqin – tiqin . Bir necha hazilkash odamlar bir qizg anchiq, xasis odamning uyiga meh- monga bormoqchi bo'libdi, ammo dar- vozani taqillatganlarida xasis odamning xizmatkori chiqdi. 2. Mehmonlarni ko'rib, ichkariga kirib ketdi. 3. Chiqdi va aytdi. 4, Kechirasizlar, xojamiz kecha kechqurun o'lgan edilar. 5. Erta tongda dafn etib kel- (jan edik. 6. Hazilkash mehmonlar bunga ishonmadilar va aytdilar. 7. Xojangiz rah- matli, biz uchun juda aziz, qadrli odam odilar. 8. Ularning janozasida bo'lish biz- ца nasib etmadi, endi uylariga kirib, fotiha o'qib ketmasak bo'lmas. 9. Boyagi xasis xo|a mehmonlarni qabul qilishdan boshqa lioji qolmabdi. Qaysi gaplarda shaxs otlari ega vazifasida kelgan? 1,4,6, 7 B) 1,4,6 C) 1,4,6, 9 D) 1,4,6,7,9 Quyidagilardan tarkibida lug'aviy Hhakl yasovchi qo'shimcha ishtirok etgan yasama narsa otlarini aniqlang. supurgi; 2) achitqi; 3) qurilma; chirindi; 5) sovutkich; 6) o'rindiq; /) qaqshatqich. 2,4, 5, 6 B) 2, 3, 5, 7 C) 1,2, 3,4 D) 2, 3, 5 Qaysi gap(lar)da ega vazifasida kolgan shaxs ot(lar)i qatnashgan? Men o'qimay turib ham, boshimda •,liu qadrdon qalpoqcham bor ekan, albat- t.i agronom ham, injener ham, artist ham U/la olaman deb qattiq ishonar edim. Hoji buvi qo'lidan kelgancha dori-darmon qildi, keyin oyim tuzaldi. U eng oldin enasi bilan quchoqlashib, xayr-xo'shlashdi. Uning yaxshi o'quvchi bo'lib, to'rtin- chi sinfni «to'rt» baholarga yakunlayotganidan dadasi bilan onasi, buvisi ham xursand. A) 3 B) 2,3,4 C) 2,4 D) 1, 2,4 Noto'g'ri yozilgan nom qaysi qator- da berilgan? Xalqaro Olimpiya Qo'mitasi Temuriylar tarixi davlat muzeyi «Nuroniy» jamg'armasi Toshkent Agrar universiteti Download 1.02 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|