Tog ʻ jinslari massivligi darzlik darajasini aniqlash

---

TOG
ʻ JINSLARI MASSIVLIGI
DARZLIK DARAJASINI 
ANIQLASH
1TOG
ʻ JINSLARI TUZILISHI
2TOG
ʻ JINSLARINI KELIB CHIQISHI VA MASSIVLIGI
3TOG
ʻ JINSLARI MASSIVLAR 

---

TOG
ʻ JINSLARINI TUZILISHI 
• TOGʻ JINSLARI TUZILISHI – MINERAL VA MINERAL AGREGATLARIDAN IBORAT TOGʻ
JINSLARINING TUZILISH TAVSIFI. “TOG
ʻ JINSLARI TUZILISHIT.” UMUMLASHMA TERMIN BOʻLIB, 
TOG
ʻ JINSLARINING STRUKTURASI VA TEKSTURASI TUSHUNCHASINI OʻZ ICHIGA OLADI. 
STRUKTURA MINERALLARNING O
ʻLCHAMI, SHAKLI VA OʻZARO JOYLANISHI BILAN ANIKLANADI; 
TEKSTURA TOG
ʻ JINSLARINING YIRIKROQ TARKIBIY QISMI (MINERAL AGREGATLAR)NING
UMUMIY HAMDA BO
ʻSHLIQSA JOYLASHISH XUSUSIYATLARI BILAN ANIKLANADI.

---

TOG
ʻ JINSLARI TUZILISHI 
• MAGMATIK TOGʻ JINSLARINING TUZILISHI. MAGMATIK TOGʻ JINSLARINING STRUKTURAM 
MAGMANING TARKIBI VA UNING SOVISH SHAROITLARIGA BOG
ʻLIQ. OTQINDI, TOMIR VA 
EFFUZIV JINSLARDA ULAR TURLICHA BO
ʻLADI. OTQINDI JINSLAR UCHUN TOʻLIQ KRISTALLI 
STRUKTURALAR XOS BO
ʻLIB, UNDA JINSLARNING BARCHA MODDALARI QAYTA KRISTALLANADI. 
MAGMA TARKIBIDA UCHUVCHI KOMPONENTLARNING BO
ʻLISHI KRISTALLANISH TRASINI
PASAYTIRADI VA MAGMANING QAYISHQOKLIGINI KAMAYTIRADI, BULAR ESA KRISTALLIZATSIYA 
JARAYONINI TO
ʻLIQ BOʻLISHIGA SABAB BOʻLADI. SHUNING UCHUN, NORDON MAGMANING 
CHUQUR SHAROITDA, UCHUVCHI KOMPONENTLARNI SAQLAGAN HOLDA SEKIN SOVISHI 
TO
ʻLIQ KRISTALLANGAN DONADOR JINSLAR (MAS., GRANIT) HOSIL BOʻLISHIGA OLIB KELADI.

---

TOG
ʻ JINSLARI TUZILISHI 
• IDIOMORFIZMNING TURLI DARAJADAGI JINS HOSIL QILUVCHI MINERALLAR YIGʻINDISI
BO
ʻLGAN STRUKTURALAR — GIPIDIOMORF DONADORLI (GRANIT, SIYENIT VA DIORITLAR) 
DEYILADI. ERITMADAN BIR VAQTNING O
ʻZIDA DALA SHPATI VA KVARSNING AJRALISHI 
PEGMATITSIMON YOKI GRAFIKSIMON STRUKTURALARNING PAYDO BO
ʻLISHIGA SABAB 
BO
ʻLADI. KRISTALLARNING NISBIY OʻLCHAMIGA QARAB, TEKIS DONADOR VA NOTEKIS 
DONADOR BO
ʻLADI. NOTEKIS DONADORLARI PORFIRLI VA PORFIR KOʻRINISHLI BOʻLADI. 
PORFIR KO
ʻRINISHLI STRUKTURALARDA TOGʻ JINSINING MASSASI MAYDA VA OʻRTA DONALI 
BO
ʻLIB, ALOXIDA MINERALLARNING YIRIK PORFIRLI BOʻLAKCHALARIDAN TASHKIL TOPADI.

---

TOG
ʻ JINSLARI KELIB CHIQISHI VA TASNIFI 
• TOG’ JINSLARINING KELIB CHIQISHI VA TASNIFI. ORGANIK KELIB CHIQISHI TOSHLARI 
KARBONATLI JINSLAR SINFIGA OHAKTOSHLAR, DOLOMITLAR, MERGELLAR VA SIDIRITLAR
KIRADI. BIRINCHI IKKI TUR O’RTASIDA NISBATAN KAM SONLI O’TISH JINSLARI MAVJUD. SOF
OHAKTOSH VA DOLOMIT O’RTASIDA O’TISH JINSLARINING TASNIFI ULARDAGI KALTSIT VA 
DOLOMIT TARKIBIGA ASOSLANADI. OHAKTOSHLAR YOKI DOLOMITLAR GURUHIGA USHBU 
MINERALLARDAN BIRINING 50% DAN KO’PROG’IDAN TASHKIL TOPGAN JINSLAR KIRADI.

---

TOG
ʻ JINSLARI KELIB CHIQISHI VA TASNIFI 
• SOF OHAKTOSHLAR VA DOLOMITLAR, DOLOMIT VA DOLOMIT OHAKTOSHLARI, KALKERLI VA 
KALKERLI DOLOMITLAR O’RTASIDA O’TISH JINSLARI ORASIDA. KARBONATLI JINSLARDA ODATDA 
QUM VA LOY ZARRALARINING SEZILARLI ARALASHMASI KUZATILADI. SOF OHAKTOSHLAR VA 
DOLOMITLAR TARKIBIDA 5% DAN KO’P BO’LMAGAN MIQDORDA BOSHQA MINERALLAR 
ARALASHMASI MAVJUD. BA’ZI DOLOMITLARDA GIPS VA ANHIDRITNING SEZILARLI 
ARALASHMASI MAVJUD. BUNDAY JINSLAR ODATDA SULFAT-DOLOMITIK DEB ATALADI. 
KARBONATLI VA KREMNIYLI JINSLAR ORASIDA HAM O’TISHLAR MAVJUD.LOYLAR VA SOF
KARBONATLI JINSLAR ORASIDAGI ORALIQ JINSLAR MERGEL DEYILADI. 

---

TOG
ʻ JINSLARI KELIB CHIQISHI VA TASNIFI 
HARORAT, BOSIM VA SHUNINGDEK, YER QA’RIDAN TOG‘ JINSLARI DARZLIK-
LARI, BO‘SHLIQLARI BO‘YLAB SILJIB CHIQADIGAN GAZSIMON VA ISSIQ SUV 
ERITMALARI METAMORFIZMNING ASOSIY OMILLARI HISOBLANADI. 
METAMORFIZM JARAYONIDA ISHTIROK ETGAN OMILLARGA QARAB METAMOR-
FIZM TURLARI BIR NECHA XIL BO‘LADI.

---

TOG
ʻ JINSLARI MASSIVLIGI
• TOG‘ JINSLARI MASSIVINING UMUMIY TABIIY VA TEXNOGEN TUZILMAVIY MEXANIK XUSUSIYATLARI 
GEOMEXANIKADA ASOSIY O‘RGANILADIGAN NARSA BU, TOG‘ JINSLARI MASSIVI VA ULARDA
YUZAGA KELADIGAN MEXANIK JARAYONLAR HISOBLANADI. BUNDA MASSIVNING QUYIDAGI 
UCHTA TASHKIL ETADIGAN HOLATI ANIQLANADI TUZILMAVIY XUSUSIYATLAR MASSIV TARKIBIDAGI 
TOG‘ JINSLARINING XOSSALARI.GEOMEXANIKADA ASOSIY O‘RGANILADIGAN NARSA BU, TOG‘ 
JINSLARI MASSIVI VA ULARDA YUZAGA KELADIGAN MEXANIK JARAYONLAR HISOBLANADI. BUNDA 
MASSIVNING QUYIDAGI UCHTA TASHKIL ETADIGAN HOLATI ANIQLANADI:MASSIV TARKIBIDAGI 
TOG‘ JINSLARINING XOSSALARI. KUCHLANGANLIK HOLATI.O‘Z NAVBATIDA SHULARDAN KELIB 
CHIQIB, GEOMEXANIKADA AMALIY MASALALARNI ECHISH NUQTAI NAZARI BILAN YUQORIDA 
KELTIRILGAN TASHKIL ETUVCHI HOLATLARNING PARAMETRLARINI ANIQLASH USULLARIGA DIQQAT 
ETIBORIMIZNI QARATAMIZ.

---

TOG
ʻ JINSLARI MASSIVLIGI
• METAMORFIK TOG’ JINSLARINING MINERALOGIK TARKIBI, KO’PINCHA MAGMATIK VA CHO’KINDI 
TOG’ JINSLARINING AYNAN O’ZLARIDIR. METAMORFIK JINSLARNING TEKSTURAS SLANESLI 
(GNEYSLAR, GILLI SLANETSLAR) YOKI MASSIVLI (MARMAR, QUMTOSH). SLANETSLI TUZILISH BIR 
TOMONLAMA BOSIM TA’SIRIDA SHAKLI O’ZGARGAN JINSLAR UCHUN XARAKTERLIDIR. USHBU 
METAMORFIK TOG’ JINSLARINING SLANETSLI TUZILISHIGA PARALLEL BO’LGAN YO’NALISH BO’YICHA 
QURILISH XOSSALARI, MASALAN; SOVUQBARDOSHLIGI, MUSTAHKAMLIGI PASAYISHI MUMKIN. 
MASSIVLI (ZALVORLI) TEKSTURA – HAR TOMONLAMA BOSIM OSTIDA HOSIL BO’LADIGAN JINSLAR 
UCHUN XARAKTERLI BO’LIB, BUNDA KERAKLI CHO’KINDI TOG’ JINSI QAYTA KRISTALLANISH VA 
ZICHLANISH OQIBATIDA YAXLIT, TUZILISHGA EGA BO’LADI.

---

E
ʼTIBORINGIZ UCHUN RAHMAT 
1. TAYYORLADI 
SHARIPOVA KOMILA 
1. TEKSHIRDI
SHALIKO
ʻROVA. D