Tokli himoyalar. Mtx, sxemalari, ishlash toki va sabr vaqti. Tokli himoyalar

Tokli himoyalar. MTX, sxemalari, ishlash toki va sabr vaqti.
Tokli himoyalar
Tokli himoya uchun ta’sir etuvchi kattalik himoya o’rnatilgan joydan o’tuvchi tok hisoblanadi.
Eng birinchi va oddiy tokli himoya eruvchan saqlagichlar yordamida bajarilgan. Kuchlanishi 1 kV gacha bo’lgan tarmoqlarda ular xozir ham qo’llaniladi. Tokli himoyalarning ikki turi bo’lib, birinchisi – tokli kesim (TK) va ikkinchisi – maksimal tokli himoya (MTH).
Maksimal tokli himoya
MTH bir tomondan ta’minlangan elektr ta’minot tizimidan asosiy himoya turi hisoblanadi. Ikki tomonidan ta’minlanadigan hamda murakkab sxemali tizimlarda MTH yordamchi himoya sifatida ishlatiladi. MTH ning tanlovchanligi babr vaqti yordamida amalga oshiriladi.
B
ir tomonlama ta’minlanadigagn tarmoqlardagi har bir liniyaning boshida manba tarafdan boshlab MTH o’rnatiladi.
S abr vaqtini bunday tanlash pog’analik prinsipi deb ataladi.
t – sabr vaqtining pog’anasi deyiladi.
t=0,50,6 sek oraliq olinadi.
Sabr vaqti tokka bog’liq, bog’lik bo’lmagan yoki qisman bog’liq bo’lishi mumkin.( 1.2-rasm)
MTH sxemalari.
O
perativ zanjirlarning manbaiga qarab MTH ikki guruxga bo’linadi:
1) O’zgarmas tokli
2) O’zgaruvchan tokli
1. O’zgarmas tokli uch fazali sxemalar.
Ximoya qilinayotgan liniyadagi qisqa tutashuv turiga qarab bir yoki bir necha rele (KA) ishga tushadi va vaqt relesi KT ning cho’lg’amidan tok o’tadi.
KT kontaktlarini quvvatini oshirish uchun oraliq relesi KL o’rnatilgan. KL ning kontaktlari ko’rsatish relesi KN va o’chirgichning blok – kontaktlari Q orqali o’chiruvchi solenoidning zanjirini tutashtiradi, bu degani – Q o’chirgich o’chadi, keyin blok kontakt Q himoya zanjirini uzadi.
M TH ning afzalligi sxemalarning soddaligida, hamda oson sozlash mumkinligidadir.
MTH sxemalari sodda va ularni sozlash ham oson. Bu MTH ning asosiy afzalligi hisoblanadi.
MTH ning kamchiligi manba yaqinidagi qisqa tutashuv toklarini katta sabr vaqt bilan o’chirishidan iborat.
Sabr vaqti tokka bog’liq MTH.
B
u sxemada ishga tushiruvchi organlar funksiyasini, tanlovchanlikni induksion tipidagi rele RT – 80 bajaradi, vaqt relesi, ko’rsatish relelari ishlatilmaydi.
Sxemadagi relelar soni kam bo’lgani bilan, borlarini sozlash qiyinroq.
I_n=I_a+I_v+I_s=3I₀
Bu turdagi 3 fazali MTH sxemalari qisqa tutashuvning barchasiga ta’siran javob beradi, ammo neytrali izolyasiyalangan tarmoqlarda 2 faza erga tutashsa tanlovchanligi susayadi.

Sabr vaqtini tanlash.

Sabr vaqti pog’ona prinsipiga asosan tanlanadi. Tanlov manbadan eng uzoq joylashgan elementdan boshlanadi, manbaga yaqinlashgan sari sabr vaqti pog’onasi Δt qo’shib boriladi.


aslida , dan iborat
ya’ni bu erda:
– bo’lishi mumkin xatolik vaqti.
– himoyaning ishlash vaqti.
– o’chiruvchi asbobning ishlash vaqti.


PUE ga asosan
Δt=0.350.6 cek (toka bog’liq bo’lmagan xoll uchun).
Δt=0.61 cek (bog’liq bo’lgan xol uchun).