Toshkent – 019 ritorika muallif

TELERADIOJURNALISTLARI NOTIQLIGI – bunda ko‘rsatuv yoki 
eshittirish olib borayotgan jurnalist adabiy tilda omma uchun tushunarli bo‘lgan 
zaylda nutq so‘zlashi, so‘zlarni aniq va ravshan ohang bilan talaffuz etishi muhim. 
Shuningdek, fakt va voqealarni bayon etishda, o‘z nutqida qaytariqlarga yo‘l 
qo‘ymasligi uchun oldidagi matndan foydalanishi Yoki uni mukammal o‘zlashtirgan 
bo‘lishi lozim. Til, nutq hamda yozuv o‘zaro bir butunlikni hosil etibgina qolmay, 
og‘zaki va yozma nutqning asosiy manbai hamdir. Nutqiy bo‘linishlar sirasidan 
o‘rin olgan telenutq va radionutq ommaga muayyan tilning jozibasi va boyligini 
namoyon etuvchi, etkazuvchi asosiy vositalardandir. 
DINIY VA’ZXONLIK (NOTIQLIK) – bunga namoz jum’ada, amri-
ma’rufda imom tomonidan qilinadigan ma’ruzalar kiradi.
HAMKORLIK. Bu usullarning ichidagi eng murakkabi va eng samaralisidir.
Bu usulnig afzal tomoni shundaki, ikkala tomon uchun ham murosali echim topilish 
ehtimoldan xoli emas. Mazkur usul ziddiyatni xal etish uchun ziddiyatning barcha 
a’zolarining ishtirok etishini talab etadi. Bu kabi yondashuv ish va shaxsiy hayotda 
omadga olib keladi. Bu usulni boshlashdan avval quyidagi so‘zlarni aytish 
maqsadga muvofiq: “Men ikkalamiz uchun adolatli yo‘lni tanlamoqchiman”, 
“Ikkalamiz nimani xohlashimizni bilib olaylik”, “Men muammoni echish uchun 
keldim” kabilar. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, ikkala tomonning g‘olib bo‘lishi 
qabul qilingan qarorlarning ijrosini muvoffaqitli garovidir. Biroq, bu uslub o‘z 
qarashlari va fikrlarini izohlab berish hamda ikkinchi tomonni tinglay olish 

---

150 
qobiliyatini talab qiladi. Mazkur usulni quyidagi ziddiyatli vaziyatlarda qo‘llash 
mumkin: -muammoning echimi muhim bo‘lib, murosaga yo‘l qolmagan 
vaziyatlarda; -ziddiyatli tomon bilan uzoq muddatli aloqalar o‘rnatish ko‘zlanganda; 
-asosiy maqsad o‘zaro tajribaga ega bo‘lish bo‘lganda;-fikrlarning integratsiyasi 
zarur bo‘lsa hamda hodimlar shu jarayonga jalb etilsa.