Toshkent 2019 O‟zbеkiston rеspublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

5.1-rasm. Sof joriy qiymat foiz stavkasiga bog`liqligi
(
)
(
)
å
= +
-
å
= +
=
n
t
t
r
t
I
n
t
t
r
t
C
1 1
1 1
0

Bu erda NPVni 0 ga keltira olgan r ni IRR deb olinadi. Yoki

n
Σ CF t / (1+ k) 
t
- I° = 0,
t=0

3. 
Investitsiya loyihalarini baholashning sodda uslublari 

Endi investitsiya loyihalarini baholashning sodda(statik) usullarini

ko„rib chiqamiz. Bu uslublar diskontlash konsepsiyasi paydo bo„lmasdan
oldin ham keng qo„llanilgan bo„lib, ular yordamida, asosan pul kirimlari
va chiqimlarini taqqoslash orqali loyihalarning maqsadga muvofiqligi
aniqlanadi.
Investitsiyalarning qoplanish davri PP (ingl. Paybak period), bu
shunday davrki, bunda dastlabki qilingan investitsiyalar miqdori tiklanadi.
PP
=
I
0
/
CF*
t
r
0
NPV
IRR

---

~ 70 ~

Bunda: I
0
-dastlabki investitsiya miqdori;
CF*
t
- loyihani amalga oshirish natijasida bir yilda tushadigan
mablag„. Bu formula har yillik pul tushumlari bir-biriga teng
bo„lgandagina qo„l keladi.Boshqacha ifodalasak:
PP = I
o
/ CF
t
(Σ)
,
Ko„rsatkichning nomidan xulosa qilish mumkinki, u buxgalteriya
hisoboti bo„yicha firma daromadi o„rtacha miqdorini investitsiyalarning
o„rtacha miqdoriga nisbatini ifodalaydi.
Bu ko„rsatkich quyidagi formula yordamida aniqlanadi(20-formula):
ROI 
=
EBIT( 1- T) [ ( C .y.b.-C.y.o):2] 
Bu erda: EBIT( ingl.earnings before interest and tax) - firmaning foiz
va soliqlar to„lovlarini amalga oshirgunga qadar ( yoki soliq to„lovlaridan
keyingi, lekin foiz to„lovlarigacha) bo„lgan foydasi miqdori;
T - soliq stavkasi ( koeffitsientda beriladi);
C.y.b., C.y.o. - aktivlarning yil boshidagi va yil oxiridagi qiymati. Bu
ikkala miqdor o„rtasidagi farq investitsiya xarajatlari hajmini ko„rsatadi.