Тошкент-2022 Ўзбекистонда илмий тадқИҚотлар: даврий анжуманлар: 9-Қисм

Сентябрь 2022 9-қисм
Тошкент
‘‘ЎЗБЕКИСТОНДА ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТЛАР: ДАВРИЙ АНЖУМАНЛАР:’’
vositalarini qabul qilishdagi investitsion tanlov imkoniyati yaratildi. Bunga oddiy hol deb qarash 
kerak emas, chunki, investitsiyalar-iqtisodiyotni harakatga keltiruvchi, uni oldingi siljituvchi 
kuchdir.
Mamlakatni ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy rivojlanishida investitsiyalarining jumladan, 
xorijiy investitsiyalarning ahamiyati va roli juda kattadir. Ma’lumki, har qanday davlat dunyodan 
ajralgan holda jahon tajribalarini o‘rganmasdan, dunyoning yetakchi davlatlari ilm, fan va 
texnika sohasida erishgan yutuqlarini qabul qilmasdan rivojlanishi mumkin emas. O‘zbekiston 
iqtisodiyotida chuqur iqtisodiy islohatlar, tarkibiy o‘zgarishlar amalga oshirilar ekan, xorijiy 
investitsiyalar rivojisiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Ma’lumki xorijiy investitsiyalar iqtisodiy 
rivojlanish garovi, iqtisodiyotni harakatga keltiruvchi kuch hisoblanadi. Yaqin yillargacha faqat 
xom- ashyo mahsulotlarini ishlab chiqarishga ixtisoslashtirilgan O‘zbekiston bugun dunyo 
xaritasida o‘zining munosib o‘rnini egallashga, boshqa taraqqiy topgan mamlakatlar avvalombor, 
AQSH, G‘arbdagi demokratik davlatlar, sharqdagi Yaponiya, Koreya, Malayziya yoki shunga 
o‘xshash davlatlarga teng bo‘lishni o‘z oldiga maqsad qilib qo‘yar ekan, bunda birinchi galdagi 
chet el sarmoyalari, chet el investitsiyasi nihoyatda katta ahamiyatga ega. Ushbu davlatlarning 
tarixi shuni ko‘rsatadiki, agar bu xorijiy malakatlarga sarmoya kelmasa, investitsiya kelmasa, 
hech qachon bu davlatlar bugungi rivojlanish darajasiga ko‘tarila olmas edi.
O‘zbekiston bugungi kunda yirik xorijiy investitsiyalarni qabul qiluvchi mamlakatlar qatoriga 
kirish uchun barcha iqtisodiy, siyosiy va huquqiy asoslarga ega. Ammo bu degani O‘zbekistonda 
xorijiy investorlarni jalb qilish uchun barcha ishlar qilib bo‘lindi, degani emas. Endigi navbatda bu 
asoslarga tayangan holda investitsiyalar jalb etishning mexanizmlarini takomillashtirish masalalari 
turadi.
Jahon tajribasi shuni anglatadiki, mamlakat iqtisodiyotida xorijiy investitsiyalarning tutgan 
o‘rni, salmog‘i mazkur davlatdagi investitsion muhitning qanchalik qulayligini belgilaydi. Bu 
muhit ko‘p jihatdan xorijiy investitsiyalarga nisbatan davlat olib borayotgan siyosatini va tashqi 
iqtisodiy faoliyatining davlat tomonidan tartibga solishning xususiyatlari bilan baholanadi. 
Strategik investorlar ko‘p miqdordagi mablag‘larni birinchi navbatda iqtisodiyoti o‘z ichki 
imkoniyatlari asosida barqaror va izchil ravishda rivojlanayotgan mamlakatga yo‘naltiradi. 
Aynan shunday mamlakatlardagina qo‘yilgan mablag‘lar saqlanishiga va barqaror foyda olishga 
mo‘ljallansa bo‘ladi. Ichki va chet el investorlarini birinchi navbatda minimal darajadagi soliq 
imtiyozlari emas, balki biznesdagi keyingi qulay va maqbul istiqbollar qiziqtiradi. 
Xorijiy investitsiyalar iqtisodiy jarayonlar hisoblanib, jahon bozori bilan o‘zaro yaqin va to‘liq 
bog‘liqlikda bo‘ladi. Shu nuqtai nazardan u ko‘pgina iqtisodiy jarayonlarni o‘zida qamrab oladi. 
Xorijiy investitsiyalar bozor munosabatlariga o‘tayotgan mamlakatlar iqtisodiyotini tarkibiy 
qayta qurish sur’atlarini tezlashtirish imkonini beradi. Eng muhim yo‘nalish sifatida xorijiy 
investitsiyalarni jalb etishni o‘z ichiga olgan investitsiya faoliyatining jadallashuvi bugungi kunda 
o‘tish davrini boshidan kechirayotgan mamlakatlar uchun ayni muddao hisoblanadi. Xorijiy 
investitsiyalarni jalb etish u yoki bu mamlakatda olib borilayotgan siyosiy va ijtimoiy – iqtisodiy 
islohatlarga bevosita bog‘liqdir.