Toshkent 2023 Reja: Asosiy vositalarni turkumlash va baxolash

Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti Moliya va buxgalteriya hisobi fakulteti

Fan: Moliyaviy xisobga kirish

Mavzu: Asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar xisobi
Mustqil ishi

Bajardi: G’afforov T

Tekshirdi: Rajabov D
Toshkent 2023
Reja:

1. Asosiy vositalarni turkumlash va baxolash.
2. Asosiy vositalar xarakatini xujjatlashtirish.
3. Asosiy vositalar amartizatsiyasi.
4. Asosiy vositalarning xisobdan chikarishni xisobga olish.
5. Asosiy vositalarni inventarizatsiya kilish.
6 .Nomoddiy aktivlarni turkumlash va baxolash

Darsning maksadi: Talabalarga asosiy va nomoddiy aktivlarga nimalar kirishini, ularning buxgalteriyadagi yozuvlarini xamda xujjatlarda rasmiylashtirilishini urgatishdan iborat
1. Asosiy vositalar bajaradigan vazifasiga kura ishlab chikarish va noishlab chikarish vositalariga bulinadi. Ishlab chikarish asosiy vositalarini bevosita moddiy ne’matlarni yaratishda ishtirok etadigan vositalaridir. Noishlab chikarish asosiy vositalari guruxiga uy – joy xamda kammunal – xujalik, maishiy xizmat, soglikni saklash, ta’lim va boshkarishning asosiy vositalari kiritiladi.
Ishlab chikarish va xujalik faoliyatida asosiy vositalar ob’ektlaridan foydalanish darajasiga kura kuyidagi guruxlarga bulinadi:
 Foydalanilayotgan;
 Zaxirada turgan;
 Buzuk yoki ishlatish xolatida bulmagan asosiy vositalar;
Asosiy vositalarning bunday guruxlanishi ulardan foydalanish samaradorligini baxolash, eskirgan vositalarni almashtirish, keraksiz asosiy vositalarni boshka korxonaga berish yoki sotish tugrisida karor kabul kilish, shunengdek ularni eskirishini tugri xisob – kitob kilish uchun zarur.
Asosiy vositalar natural – moddiy tarkibiga kura kuyidagi guruxlarga bulinadi:
 Yer;
 Yerni obododonlashtirish buyicha kapital ta’lim;
 Imoratlar;
 Inshoatlar;
 Uzatuvchi moslamalar;
 Mashina va jixozlar;
 Transport vositalari;
 Asbob – uskunalar;
 Ishlab chikarish inventarlari;
 Xujalik inventarlari;
 Ish xayvonlari va maxsuldor chorva;
 Kup yillik daraxtlar;
 Boshka asosiy vositalar;
«Asosiy vositalar» n6omli 5 – son BXMA ga binoan asosiy vositalar kuyidagi baxolarda baxolanadi;
 Dastlabki kiymat;
 Sotish kiymati;
 Tugatish kiymati;
 Koldik kiymati;
 Urinni koplash kiymati.