Toshkent Amaliy fanlar universiteti Òzbek tili va adabiyoti yònalishi 05-guruh talabasi Xolmòminova Mahliyoning Hozirgi òzbek tili fanidan tayyorlagan taqdimoti

Ba’zan ergash gapdagi noaniq sababni ta’kidlab koʻrsatish maqsadida chamasi soʻzi ishlatiladi: Chamasi Qumri eski chachvonini Nazokatning oyogʻi ostidan topib oldi shekilli, qorongʻi burchakda ikkovi talasha ketdi. (As. M.):Chamasi Oysulton toʻgʻri gapirdi shekilli, hamma jim qoldi (B. Q.);

• Ba’zan ergash gapdagi noaniq sababni ta’kidlab koʻrsatish maqsadida chamasi soʻzi ishlatiladi: Chamasi Qumri eski chachvonini Nazokatning oyogʻi ostidan topib oldi shekilli, qorongʻi burchakda ikkovi talasha ketdi. (As. M.):Chamasi Oysulton toʻgʻri gapirdi shekilli, hamma jim qoldi (B. Q.);

Natija ergash gap bosh gapdagi harakatning, belgining natijasini yoki voqeaning xulosasini ko’rsatadi.

Natija ergash gap bosh gapdagi harakatning, belgining natijasini yoki voqeaning xulosasini ko’rsatadi.

• Natija munosabati bunday qo’shma gaplarning mazmunini tashkil qiladi.

Shuni aytish kеrakki, bosh gapdagi harakat atay ergash gapdagi harakatni amalga oshirish uchun qilinmaydi, balki ergash gapdagi harakat bosh gapdagi harakatning natijasi sifatida o’z-o’zidan kеlib chiqadi. Misollar:

Shuni aytish kеrakki, bosh gapdagi harakat atay ergash gapdagi harakatni amalga oshirish uchun qilinmaydi, balki ergash gapdagi harakat bosh gapdagi harakatning natijasi sifatida o’z-o’zidan kеlib chiqadi. Misollar:

• O’g’il ham otaga shunchalik o’rgandiki, u bilan birga yotadigan bo’ldi! ( «Olis yulduzlar ostida», Shukur Xolmirzayev

Natija ergash gap bosh gapga –ki yordamchisi vositasi bilan birikib, bosh gapdagi shunday, shunaqangi, shuncha, shu qadar, shunchalik, chunon kabi so’zlarning mazmunini konkretlashtiradi.

Natija ergash gap bosh gapga –ki yordamchisi vositasi bilan birikib, bosh gapdagi shunday, shunaqangi, shuncha, shu qadar, shunchalik, chunon kabi so’zlarning mazmunini konkretlashtiradi.

Shunday:

• U oyatlarni shunday hazin o’qirdiki, beixtiyor yig’lab yuborging keladi.

Ba’zan natija ergash gap bosh gapdagi biram so’zining ma’nosini konkretlashtirib keladi. Bu hol ko’proq sonli tilda uchraydi: