Toshkent arxitektura-qurilish institute

Turli davrlarda hosil bo‘lgan loyli gruntlar turli zichlikka ega bo‘lib, zarralararo bog‘lanish kuchining mustahkamligi bilan farq qiladi. Loyli gruntlar hosil bo‘lish davriga, sharoitiga qarab turlicha mustahkamlikka ega bo‘ladi. Loyli gruntlarning hosil bo‘lish sharoiti, tarkibi va xususiyatlariga qarab bir qancha turlari mavjud. Masalan, muzlik davri loyi (morena), tasmasimon loy, lyoss, balchiq, sho‘rlangan loy, o‘simlik qoldiklariga boy loy shular jumlasidandir. Ularning ichida lyoss va lyossimon loyli gruntlar O‘zbekiston sharoitida ko‘p uchraydi.

Turli davrlarda hosil bo‘lgan loyli gruntlar turli zichlikka ega bo‘lib, zarralararo bog‘lanish kuchining mustahkamligi bilan farq qiladi. Loyli gruntlar hosil bo‘lish davriga, sharoitiga qarab turlicha mustahkamlikka ega bo‘ladi. Loyli gruntlarning hosil bo‘lish sharoiti, tarkibi va xususiyatlariga qarab bir qancha turlari mavjud. Masalan, muzlik davri loyi (morena), tasmasimon loy, lyoss, balchiq, sho‘rlangan loy, o‘simlik qoldiklariga boy loy shular jumlasidandir. Ularning ichida lyoss va lyossimon loyli gruntlar O‘zbekiston sharoitida ko‘p uchraydi.

Xulosa:
Lyoss gruntlarining o‘ziga xos xususiyatlaridan biri ularda tik yo‘nalgan chuqurchalar yoki ko‘p teshiklar shaklidagi oddiy ko‘z ilg‘aydigan yirik g‘ovaklarning bo‘lishidir. Yirik g‘ovaklar soni ko‘pincha grunt hajmining 1/3 qismini tashkil etadi. G‘ovaklar orqali suv osongina grunt qatlamlariga kirib boradi. Lyoss zarralariaro kuchsiz bog‘langanligi sababli suv ta’sirida grunt tez namlanib bo‘kadi va natijada bog‘lovchi kuchlar yo‘qolib, o‘ta cho‘kish holati ro‘y beradi. Zaminning bunday notekis o‘ta cho‘kishi natijasida har qanday inshoot zarar ko‘rishi muqarrardir.

Foydalanilgan adabiyotlar:

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. Вафоев С.Т. Основные характеристики и предъявляемые требования к обратной засыпке закрытого горизонтального дренажа. Объединенный научный журнал, Москва,2008. №8 (214) с. 67-69.

2. Вафоев С.Т., Ахмедов С.Н. Дренаж траншеясидаги грунтни зичлашнинг тадқиқод натижалари. ЎзМУ Хабарлари-Тошкент, 2009, - №3.-Б. 192-193 б.

3. Вафоев С.Т., Имомов Ш.Ж., Вафоев Р.С. Исследование уплотнения грунта в траншеях закрытых дрен. Научные труды III международной научно-практической конференции. Казань 2019. 42-47 стр.

4. Зыков Б.И., Ширяев М.В., Афанасьев В.В. Устройство для уплотнения грунт. Патент РФ 2135683. 1999. 9. Кокоев[H1] М.Н., Бориев В.С.-Г. Способ уплотнения просадочных грунтов. Патент РФ 2158802. 2000.