Toshkent arxitektura qurilish universiteti muhandislik qurilish infrastrukturasi fakulteti

Ko’pik beton olish uchun suv miqdori
Suv.
Beton aralashmani tayyorlash uchun musluk ichimlik suvi, shuningdek kamida 4 vodorod pH qiymatiga ega bo'lgan har qanday suv ishlatiladi (ya'ni kislotali bo'lmagan, lakmus qog'ozini qizil rangga bo'yamaydigan). Suvda 2700 mg/l dan ortiq sulfatlar (304 ga nisbatan) va 5000 mg/l dan ortiq barcha tuzlar bo'lmasligi kerak.shubhali holatlarda, beton aralashmani tayyorlash uchun suvning yaroqliligi ma'lum bir suvda va oddiy musluk suvida tayyorlangan namunalarni qiyosiy sinovdan o'tkazish orqali tekshirilishi kerak.Beton tayyorlash uchun ishlatiladigan suv
Beton qorishmasi tayyorlash uchun vodoprovoddagi ichimlik, hamda vodorod ko’rsatkichi pH 4 dan kam bo’lmagan (ya'ni nordon emas, lakmus qog’ozini qizil rangga bo’yamaydigan) suvdan foydalaniladi. Suv tarkibida sulfatlar 2700 mg/l va boshqa barcha tuzlar 5000 mg/l dan oshmasligi kerak. Suvni beton qorishmaga yaroqligi to’g’risida shubha paydo bo’lsa, solishtiruvchi tekshiruv namunalarini berilgan suv va oddiy vodoprovod suvi bilan tayyorlab tekshirib ko’rish kerak.
Beton qorishmasini tayyorlash uchun dengiz va boshqa sho’r suvdan foydalanish mumkin bo’maydi, yuqorida qo’yilgan talablarga javob bersa bo’ldi. Faqat, uy-joy va ijtimoiy binolar ichki konstruksiyasini betonlashda, issiq va quruq klimatdagi suv ustidagi temir-beton inshootlarida, , dengiz va shur suvdan foydalanib bo’lmaydi, bu suvdagi tuzlar betonning ustki qismiga chiqib, po’lat armaturani korroziyasiga olib keladi. Betonga sepiladigan suv ham beton qorilgan suvdan bo’lishi zarur[4].


Ko'pikli betonni olishning asosiy jarayonining bosqichlari.

Ko'pikli betonni tayyorlash texnologiyasi juda oddiy. Tsement-qum aralashmasiga ko'pik beruvchi yoki tayyor ko'pik qo'shiladi. Komponentlarni aralashtirgandan so'ng, aralash undan turli xil qurilish mahsulotlarini shakllantirishga tayyor: devor bloklari, bo'linmalar, lintellar, zamin plitalari va boshqalar.bunday ko'pikli beton qoliplarga, polga, tomga quyish uchun, shuningdek monolitik qurilish uchun muvaffaqiyatli ishlatilishi mumkin. Uyali gazbetondan farqli o'laroq, ko'pikli beton ishlab chiqarishda kamroq energiya talab qiladigan avtoklavsiz texnologiya qo'llaniladi. Ishlab chiqarish qulayligidan tashqari, ko'pikli beton boshqa ko'plab ijobiy fazilatlarga ega. Masalan, uni tayyorlash jarayonida ko'pikli moddalar miqdorini etkazib berishni o'zgartirib, ushbu materialga kerakli zichlikni berish oson. Natijada, zichligi 200 kg/m3 dan engil betonning eng cheklangan qiymatlari 1200-1500 kg/m3 gacha bo'lgan mahsulotlarni olish mumkin.

Uning g'ovakliligi nafaqat sferik hujayralar, balki gidratlovchi va ortiqcha yopish suvidan (kontraktsion va kapillyar g'ovaklik) hosil bo'lgan kapillyar teshiklar tomonidan ham hosil bo'ladi. Shuning uchun ko'pikli betonlarda havo miqdori 95 foizga yoki undan ko'proqqa yetishi mumkin. Biroq, sovuqqa chidamliligi va kavitatsiya qarshiligini oshirish uchun, lekin yuqori quvvat xususiyatlarini saqlab qolish uchun oz miqdordagi havo bilan ishlab chiqarilgan ko'pikli betonlar bo'lishi mumkin. Bular hajmi 1300 dan 1800 kg/ m3 gacha bo'lgan nozik taneli g’ovakli betonlardir (zichligi d1300-D1800 markalari).
Ko'pikli betonni tayyorlashda ortiqcha bosimli havo beton aralashmasiga alohida tayyorlangan ko'pik yordamida yoki suvning sirt tarangligini kamaytiradigan va aralashtirish paytida ishtirok etadigan havoni ushlab turadigan maxsus sirt faol qo'shimchalar (sirt faol moddalar) bilan eritma aralashmalarini tez aralashtirish (urish) orqali kiritiladi. Sirt faol moddalar yordamida ko'pikli betonning strukturaviy shakllanishi jarayonida havo pufakchalaridan tashkil topgan eritma, ularning yuzasida 20 dan 80 mikrongacha bo'lgan tsement zarralari teng ravishda tarqalib, asta-sekin g'ovakli toshga aylanadi.
Aralashtirish, tashish va teshiklarni shakllantirishning texnologik operatsiyalarining kombinatsiyasi yakuniy mahsulotning xususiyatlariga sezilarli ta'sir qiladi va ko'pikli betonning ma'lum zichligi va issiqlik o'tkazuvchanligini olishga imkon beradi. Ilg'or texnologiyalar va zamonaviy uskunalar atmosfera bosimida qattiqlashadigan zichligi 400 dan 1200 kg/m³ gacha bo'lgan ko'pikli beton ishlab chiqarishga imkon beradi. Shakllantirish jarayonida ko'pikli betonlarning qattiqlashishini tezlashtirish uchun ba'zan atmosfera bosimida bug'lash, elektr isitish, tez qotib turadigan tsementlar yoki tezlatuvchi kimyoviy qo'shimchalar qo'llaniladi.
Ko'pik maxsus ko'pik hosil qiluvchi moddalarning suvli eritmalaridan tayyorlanadi, ular ko'pikli pichoqlar yoki santrifüj nasoslarda sirt faol moddalar qo'shimchalari bilan tayyorlanadi. Kleekanifol, smolosapoinik, aluminosulfo-naftenik va sintetik ko'pikli moddalar ishlatiladi. Ko'pik stabilizatorlari hayvonlarning elim eritmasi, suyuq shisha yoki temir sulfat qo'shimchalari; mineralizatorlar tsement va ohakdir.
Umumiy shaklda yuqorida tavsiflangan ko'pikli betonni tayyorlashning asosiy texnologik operatsiyalari natijasida beton aralashmada sifat o'zgarishlari sodir bo'ladi, uning molekulyar tuzilishi diametri 0,1 dan 2 mm gacha bo'lgan sferik hujayralar tizimining xususiyatlarini cheksiz matritsada oladi (masalan, tsement-qumda). Nihoyat, tayyor mahsulotning tuzilishi uni shakllantirish va qattiqlashtirishdan keyin yaratiladi.
G'ovakli struktura haddan tashqari bosim ostida mexanik aralashtirish sharoitida juda qisqa vaqt ichida to'liq hosil bo'ladi. Shuning uchun atrof-muhit harorati, tarkibiy qismlarning dozalari aniqligi, shu jumladan suvning qattiq nisbatiga qat'iy rioya qilish, biriktiruvchi va silika agregatlarining xususiyatlarining barqarorligi bu holda gazbetonlari kabi materialning xususiyatlariga unchalik ta'sir qilmaydi. Uyali betonning asosiy ko'rsatkichi o'rtacha zichlikdir, u to'g'ridan-to'g'ri texnologik jarayon davomida osongina tuzatiladi. Bu kichik korxonalarda yoki qurilish maydonchalarida bunday betonlarni ishlab chiqarishda juda muhimdir.
An'anaviy ko'pikli betonlar issiqlik izolyatsiyasi (D200-D400), strukturaviy va issiqlik izolyatsiyasi (D500-D800) va strukturaviy (D900-D1200) ga bo'linadi.