Toshkent Axborot Texnalogiyalari Unversteti
Download 46.31 Kb. Pdf ko'rish
|
Kompyuter tarmoqlari Topshiriq Karimov Oybek
|
Toshkent Axborot Texnalogiyalari Unversteti Axborot xafsizligi Kompyuter tarmoqlari fanidan Topshiriq Bajardi : Karimov Oybek ilhomjon o’g’li 073_20 – guruh talabasi Variant - 7 Mavzu: Pog’onali arxtektura tushunchasi , pog’onali arxtektura protokollari. Bu mavzuni yoritib berishdan maqsad pog’onali arxtekturani tusgunchasini mukammal tushnish uning bizga kerakli xususiyatlari o’rganish 2 . Muammoning qo’yilishi va maqsadi. Tarmoq modelining ierarxik arxitekturasida butun tarmoq jarayoni kichikdir vazifalarga ajratiladi. Har bir kichik vazifa ma'lum bir qatlamga tayinlangan, u faqat vazifani bajarish uchun ishlaydi. Har bir qatlam faqat ma'lum vazifalarni bajaradi. 3 . Ishni bajarish uchun qisqacha malumot Qatlamli aloqa tizimida hostingning bir qatlami masofaviy xostda o'z darajasida bo'ladi vazifani bir xil darajada bajaradi yoki bajaradi. Vazifa eng past dara-jadagi yoki eng yuqori darajadagi qatlam tomonidan boshlanadi. Agar vazifa yuqori qatlam tomonidan boshlangan bo'lsa, u keyingi ishlov berish uchun chiqariladi pastki qatlamga o'tkaziladi. Pastki qavat ham xuddi shunday qiladi, u o'z vazifasini bajaradi va pastki qavatga o'tadi. Agar vazifa eng quyi qatlam tomonidan boshlangan bo'lsa, u holda teskari yo'l tanlanadi. 4 . Ishning bajarish tartibi Har bir qatlam o'z vazifasini bajarish uchun zarur bo'lgan barcha protseduralar, protokollar va usullarni birlashtiradi. Barcha qatlamlar o'z tengdoshlarini bosh va quyruq bilan aniqlaydi Pog’onali arxitektura tushunchasi, pog’onali arxitektura protokollari Reja: 1. Pog‘onali arxitektura tushunchasi, pog‘onali arxitektura protokollari. 2. OSI modeli. 3. OSI pog‘onasi, vazifalari, asosiy protokollari. 4. OSI pog‘onalarning o‘zaro ishlashi jarayonlari va xizmatlari. 5. TCP/IPprotokollar steki haqida umumiy tushuncha. 6. TCP/IP pog‘onasi, vazifalari, qo‘llaniladigan asosiy protokollari. 1.Pog‘onali arxitektura tushunchasi, pog‘onali arxitektura protokollari.Tarmoq modelining pog’onali arxitekturasida bitia butun tarmoq jarayoni kichik vazifalarga bo'linadi. Har bir kichik vazifa ma'lum bir qatlamga beriladi, u faqat vazi-fani bajarish uchun ishlaydi. Har bir qatlam faqat ma'lum vazifalarni bajaradi.Qatlamli aloqa tizimida, xostning bir qatlami masofaviy xostda o'z darajasida bir xil darajada bajaradigan yoki bajaradigan vazifani hal qiladi. Vazifa eng past dara-jadagi yoki eng yuqori darajadagi qatlam tomonidan boshlanadi. 1 . Tarmoq pratokollari – tarmoq orqali paketlarni harakatini yo’lga qo’yadi Agar vazifa eng yuqori qatlam tomonidan boshlangan bo'lsa, u keyingi ishlov berish uchun uning ostidagi qatlamga o'tkaziladi. Pastki qavat ham xuddi shunday qiladi, u vazifani baja-radi va pastki qavatga o'tadi. Agar vazifa eng pastki qatlam tomonidan boshlangan bo'lsa, unda teskari yo'l tanlanadi.Har bir qatlam o'z vazifasini bajarishni talab qiladigan barcha protseduralar, protokollar va usullarni birlashtiadi. Barcha qatlamlar bosh va quyruq orqali o'z tengdoshlarini aniqlaydi.2. OSI modeli.OSI (Open Systems Interconnection) - bu ilovalar tarmoq orqali qanday aloqa qilishini ko'rsatuvchi model. Ushbu model, har bir aloqa qatlami bir -birining ustiga, fizik kabeldan boshlab, tarmoqdagi boshqa qurilmalar bilan bog'lanishga harakat qilayotgan ilovaga qadar, qanday qilib vizual dizaynni taqdim etishga qaratilgan.Malumot modeli bu munosabatlarni tushunish uchun kontseptual asos. OSI mos yozuvlar modelining maqsadi - texnologiya sotuvchilari va ishlab chiquvchilariga raqamli aloqa mahsulotlari va ular yaratadigan dasturiy ta'minot dasturlari bir -biri bilan o'zaro aloqada bo'lishi va qo'llanilayotgan tarmoq yoki telekommunikatsiya tizimining vazifalarini tavsiflovchi aniq tizimni ilgari surish.Telekommunikatsiya bilan shug'ullanadigan sotuvchilarning ko'pchiligi OSI modeli bilan bog'liq holda o'z mahsulotlari va xizmatlarini tasvirlashga harakat qilishadi. Bu ularga turli transport protokollari, echim sxemalari va kommunikatsi-yalarni qadoqlash usullarini farqlashga yordam beradi. Va munozara va baholashni boshqarishda foydali bo'lsa -da, OSI modeli nazariy xarakterga ega va faqat umumiyqo'llanma sifatida ishlatilishi kerak. Buning sababi shundaki, OSI modelida bo'lgani kabi, bir nechta tarmoq mahsulotlari yoki standart vositalar tegishli funktsiyalarni aniq belgilangan qatlamlarda saqlaydi. Masalan, uzatishni boshqarish protokoli/Inter-net protokoli (TCP/IP) to'plami eng ko'p ishlatiadigan tarmoq protokolidir, lekin u OSI modeliga mos kelmaydi.OSI modelining tarixi. 1970 -yillarda texnologiya tadqiqotchilari kompyuter tizimlari bir -biri bilan qanday yaxshi aloqa o'rnatishni o'rgana boshladilar. Keyingi bir necha yil mobaynida bir nechta raqobatdosh modellar yaratildi va jamoatchilikka e'lon qilindi. Biroq, faqat 1984 yilgacha, Xalqaro Standartlashtirish Tashkiloti (ISO) butun dunyo bo'ylab texnologiya kompaniyalari o'z asoslari sifatida foydalanishi mumkin bo'lgan asosni yaratish uchun OSIni taklif qilish uchun raqobatbardosh tarmoq modellarining eng yaxshi qismlarini oldi. tarmoq texnologiyalari.OSI modelining tarixi. 1970 -yillarda texnologiya tadqiqotchilari kompyuter tizimlari bir -biri bilan qanday yaxshi aloqa o'rnatishni o'rgana boshladilar. Keyingi bir necha yil mobaynida bir nechta raqobatdosh modellar yaratildi va jamoatchilikka e'lon qilindi. Biroq, faqat 1984 yilgacha, Xalqaro Standartlashtirish Tashkiloti (ISO) butun dunyo bo'ylab texnologiya kompaniyalari o'z asoslari sifatida foydalanishi mumkin bo'lgan asosni yaratish uchun OSIni taklif qilish uchun raqobatbardosh tarmoq modellarining eng yaxshi qismlarini oldi. tarmoq texnologiyalari.ISO nuqtai nazaridan, kontseptual modelni yaratishning eng oson yo'li, model-larni hisoblash tizimlari o'rtasida ma'lumotlarni tartibga solish va jo'natish uchun zarur bo'lgan turli xil abstraktsiya qatlamlariga ajratish edi. Tafsilotlarni ko'rish uchun har bir mavhum qatlamning ichiga qarasangiz, bu tarmoq aloqasi jarayonining bir qismini ko'rsatadi. Har bir qatlamni alohida aloqa moduli yoki jumboq bo'lagi deb hisoblash mumkin. Ma'lumotni bir qurilmadan boshqasiga yuborish maqsadiga erish-ish uchun har bir modul birgalikda ishlashi kerak.OSI modeli qanday ishlaydi ? Axborot texnologiyalari (IT) tarmoqlari bo'yicha mutaxassislar OSI -dan ma'lu-motlarni tarmoq orqali yuborish yoki qabul qilishni modellashtirish yoki kontseptual-izatsiya qilish uchun ishlatadilar. Buni tushunish ko'pgina IT tarmoq sertifikatlarining asosiy qismi, shu jumladan Cisco Certified Network Associate (CCNA) va CompTIA Network+ sertifikatlash dasturlari. Yuqorida aytib o'tilganidek, model ma'lumotlarni uzatish standartlari, jarayonlari va protokollarini eti qatlamdan iborat bo'lib, ularning har biri ma'lumotlarni yuborish va qabul qilish bo'yicha aniq vazifalarni bajarish uchun javobgardir.OSIning asosiy kontseptsiyasi shundan iboratki, tarmoqdagi ikkita so'nggi nuqta o'rtasidagi aloqa jarayonini tegishli funktsiyalarni yoki qatlamlarning etita alohida guruhiga bo'lish mumkin. Har bir muloqot qilayotgan foydalanuvchi yoki dastur shu etiqatlamli funktsiyani ta'minlay oladigan qurilmada.OSIning asosiy kontseptsiyasi shundan iboratki, tarmoqdagi ikkita so'nggi nuqta o'rtasidagi aloqa jarayonini tegishli funktsiyalarni yoki qatlamlarning etita alohida guruhiga bo'lish mumkin. Har bir muloqot qilayotgan foydalanuvchi yoki dastur shu etiqatlamli funktsiyani ta'minlay oladigan qurilmada.Bu arxitekturada har bir qavat uning ustki qatlamiga xizmat qiladi va o'z navbatida uning ostidagi qatlam bilan xizmat qiladi. Shunday qilib, foydalanuvchilar o'rtasida berilgan xabarda, manba kompyuteri qatlamlari orqali, tarmoq bo'ylab, so'ngra qabul qiluvchi kompyuter qatlamlari orqali ma'lumotlar oqimi bo'ladi. Stekan- ing yuqori qismidagi faqat dastur sathi yuqori darajali qatlamga xizmat ko'rsatmaydi.Eti darajali funktsiya tizimga turli xil jismoniy muhitlar, shu jumladan o'ralgan mis, optik tolali, Wi-Fi yoki 5G bilan uzoq muddatli evolyutsiya (LTE).3. OSI pog‘onasi, vazifalari, asosiy protokollari.OSI modeli etita qatlamdan iborat.Fizik sathMa’lumotlar havolasi sathiTarmoq sathiTransport sathiSessiya sathiTaqdimlash sathi Dastur sathi4.OSI pog‘onalarning o‘zaro ishlashi jarayonlari va xizmatlari.OSI modelining afzalliklari: OSI modeli kompyuter tarmoqlari foydalanuvchilari va operatorlariga yordam beradi: O'z tarmog'ini yaratish uchun zarur bo'lgan apparat va dasturiy ta'minotni aniqlash. Tarmoq orqali aloqa qiladigan komponentlar ketidan jarayonni tushunish va etkazish. Muammolarni qaysi tarmoq qatlami keltirib chiqarayotganini aniqlash va har-akatlarni shu qatlamga qaratish orqali muammolarni bartaraf etishni amalga oshirish OSI modeli tarmoq qurilmalari ishlab chiqaruvchilari va tarmoq dasturlari sotuvchilariga yordam beradi.Ochiq o'zaro ishlashga imkon beradigan, boshqa sotuvchilarning mahsulotlari bilan aloqa o'rnatadigan qurilmalar va dasturiy ta'minot yaratish. Mahsulotlari tarmoqning qaysi qismlari bilan ishlashi kerakligini aniqlash Mahsulotlari qaysi tarmoq qatlamlarida ishlaydigan foydalanuvchilar bilan bog'lanish - masalan, faqat dastur sathida yoki stack bo'ylab.5. TCP/IPprotokollar steki haqida umumiy tushuncha.TCP/IP-bu dunyodagi eng ko'p ishlatiladigan xususiy bo'lmagan protokollar to'plami, chunki u har xil turdagi tarmoqlarda turli xil apparat va dasturiy ta'minot platiormalaridan foydalanadigan kompyuterlar bilan aloqa o'rnatishga imkon beradi. Ilova sathi OSI modelining dastur, taqdimot va sessiya qatlamlarining funksionalligini samarali birlashtiradi.TCP/IP modelining har bir qatlami tarqavlgan dasturlar, ya'ni turli xil kompyuter-larda va ko'pincha turli tarmoqlarda ishlaydigan ilovalar o'rtasida ma'lumotlarni yubor-ishning ba'zi jihatlari bilan bog'liq bo'lgan muayyan muammolarni hal qiladi. Pastki uchta qatlamning har biri uning ustidagi qatlamga xizmat ko'rsatadi, dastur sathi esa uning ustidagi foydalanuvchi ilovasi bilan uning osvtidagi muloqotga yo'nalvtirilgan qat-lamlar o'rtasida interfeysni ta'minlaydi. Dastlabki ma'lumotlar turli qatlamlar bo'ylab harakatlanayotganda, u duch kelgan har bir protokol tomonidan yaravtilgan protokol ma'lumotlar birligi (PDU) ichiga o'raladi (yoki yopiladi). Ushbu protokol ma'lumotlar birligiga murojaat qilish uchun odatda ishlatiladigan nomlar har xil bo'ladi. Masalan, Internet sathida ular paketlar yoki datagramlar deb ataladi. Bog'lanish qatlamida ular ko'pincha ramkalar deb ataladi.Pastki uchta qatlamning har biri uning ustidagi qatlamga xizmat ko'rsatadi, dastur sathi esa uning ustidagi foydalanuvchi ilovasi bilan uning osvtidagi muloqotga yo'nalvtirilgan qat-lamlar o'rtasida interfeysni ta'minlaydi. Dastlabki ma'lumotlar turli qatlamlar bo'ylab harakatlanayotganda, u duch kelgan har bir protokol tomonidan yaravtilgan protokol ma'lumotlar birligi (PDU) ichiga o'raladi (yoki yopiladi). Ushbu protokol ma'lumotlar birligiga murojaat qilish uchun odatda ishlatiladigan nomlar har xil bo'ladi. Masalan, Internet sathida ular paketlar yoki datagramlar deb ataladi. Bog'lanish qatlamida ular ko'pincha ramkalar deb ataladi.Quyidagi diagramma har bir qatlamda ishlaydigan protokollar orqali ketma -ket sarlavhalar qo'shilishini ko'rsatadi. Ilovadan olingan ma'lumotlar tegishli sarlavha ma'lumotlarini qo'shib, protokol ma'lumotlar birligi (PDU) ichidagi ma'lumotlarni qamrab oladigan tegishli dastur sathining protokoliga o'tkaziladi. Keyin butun PDU transport qatlami protokoliga o'tkaziladi va shu erda ham xuddi shunday jarayondan o'tadi. Bu kapsülasyon Internet qatlami va havola qatlami uchun takrorlanadi. Aloqa qatlami tomonidan qurilgan ramka, keyinchalik, sayohatning birinchi bosqichida (masalan, tarmoq kommutatori yoki yo'riqchiga) bitli oqim sifatida ba'zi bir jismoniy uzatish vositasi orqali yuboriladi. Foydalanilgan manbalar : 1 P. B. Xramsov Administrirovanie seti i servisov internet uchebnoe posobie. http://172.20.1.14/knigi_stat/internet/services/index. html © Sentr Informatsionnыx Texnologiy, 1997 2 Maksim KULGIN SETI «Optimizatsiya rabotы protokola TSR v raspredelennыx setyax» http://172.20.1.14/knigi_stat/internet/tifamily/optimize01.htm l 3 Vladimir Pleshakov CISCO Internetworking Technology Overview Server http://172.20.1.14/knigi_stat/nets/ito/index.html Mark-ITT 4 D. Komer Protokolы TCP/IP Tom 1. Tamoyilы, protokolы i arxitektura http://172.20.1.14/knigi_stat/internet/comer/contents.html 5 Radik Usmanov Protokol TCP. http://172.20.1.14/knigi_stat/internet/tifamily/tcpspec.html 6 Nikolay Malix Chto eto takoe - kommutator ili marshrutizator? http://172.20.1.14/knigi_stat/nets/ethernet/com_rout.html Download 46.31 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|