Toshkent axborot texnologiyalari universiteti 310-19 Dasturiy injiniring talabasi

(1-rasm)

Bu hodisa, ya’ni majbur etuvchi kuch chastotasining biror aniq qiymatida majburiy tebranishlar amplitudasining keskin ortib ketishi rezonans hodisasi deb ataladi. Rezonans hodisasi amalga oshgan holdagi majbur etuvchi kuchning chastotasini rezonans chastotasi deb, amplitudaning maksimal qiymatini esa rezonans amplituda deb ataladi.

(6)

Demak, rezonans chastota va rezonans amplituda  ga bog‘liq.  kamaygan sari r ortib boradi va xususiy tebranishlar chastotasi (₀) ga yaqinlashib boradi. =0 bo‘lganda esa rezonans amplitudaning qiymati cheksiz katta bo‘lib ketadi. Real holatda rezonans amplituda chekli qiymatga ega bo‘ladi, chunki real sharoitda 0 bo‘ladi. Majburiy tebranishlar amplitudasining majbur etuvchi kuch chastotasiga bog‘liqligi shunga olib keladiki, bunda 𝜔 chastota 𝜔₀ chastotaga yaqinlashganda, ya‘ni 𝜔 → 𝜔v bo‘lganda, 𝜔 ₀ ²− 𝜔 ² ayirma nolga intilib, 𝑥₀ amplituda esa cheksiz katta ( 𝑥₀ → ∞) bo‘ladi. Haqiqatda esa ishqalanish tufayli majburiy tebranishlar amplitudasi chekli bo‘lib qoladi. Sistemaning majburiy tebranishlari chastotasi xususiy tebranishlari chastotasiga yaqinlashganda tebranishlar amplitudasining keskin ortib ketish hodisasi rezonans deb ataladi. Rezonans ro‘y beradigan chastota rezonans chastota deb ataladi.