Toshkent axborot texnologiyalari universiteti kompyuter arxitekturasi

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI



KOMPYUTER ARXITEKTURASI Fanidan

2-Labarotoriya ishi

Mavzu:Protsessor xususiyatlari va registrlar bilan ishlash.
Mikroprotsessorning xususiyatlari


Bajardi: 051-20 guruh talabasi
Qodirov Baxtiyor Shavkat o'gli
. Tekshirdi:Karimov A.B.


Mikroprotsessor deb u joylashgan elektron qurilmaning ishlashi uchun zarur bo'lgan energiyani qayta ishlaydigan elektron sxema, buyruqlar va dasturlarni to'g'ri bajarish. Kompyuterning markaziy protsessori (CPU) mikroprotsessorga misol bo'la oladi.Ushbu elektron komponent kompyuterning anakartining bir qismidir va minglab, ba'zan esa millionlab tranzistorlar bilan integral mikrosxemalar bilan ajralib turadi.U mikroelement deb nomlanadi, chunki uning inglizcha ma'nosi, "kichik" degan ma'noni anglatadi, bu uning qurilmadagi funktsiyasining ahamiyati bilan bog'liq bo'lib, ba'zida odamlarning miyasi va yuragi bilan taqqoslanadiTexnologik va ilmiy taraqqiyot tufayli bugungi kunda mikroprotsessor ko'rsatmalarni qabul qilish, ularni dekodlash, ularni bajarish uchun mos dasturlarni qidirish, ularni bajarish, ma'lumotlarni tahlil qilish va ushbu jarayon natijalarini 1 soniyada yoki undan kam vaqt ichida namoyish etishga qodir.Mikroprotsessorlar raqamli kompyuterning Markaziy protsessor (CPU) tomonidan qo'llaniladigan mantiqdan foydalanadilar, ular qo'shish, olib tashlash, ko'paytirish va bo'lish kabi juda oddiy mantiqiy operatsiyalarni bajarish orqali ishlaydi.Kompyuterning mikroprotsessori uning miyasidir, chunki u undagi dasturlarni bajarish uchun zarur funktsiyalarni qayta ishlash va bajarishga mas'uldir.Minglab yoki millionlab elektron tranzistorlarning ulanishi tasodifiy ravishda amalga oshirilmaydi, chunki ularni o'rnatish uchun ularga anakart yoki anakartda joylashgan ma'lum bir ulanish kerak bo'ladi, chunki u boshidanoq u o'rnatilgan edi taxtaga va uni o'zgartirib bo'lmadi.

Mikroprotsessorlarning asosiy xususiyatlari.

Hammasi bo'lib, to'rtta bor:
Bit chuqurligi.
Mahsuldorlik.
Buyruq tizimi.
Manzilli xotira miqdori.

MIKRO-PROTSESSOR NIMADAN IBORAT?
U ikki qismga bo'linadi:
Operatsiya xonasi. Tekshirish asboblari, arifmetik mantiq va mikroprosessor xotirasi mavjud.
Interfeys. U manzillar registrlarini, port va avtobuslarni boshqarish sxemalarini va buyruqlar bloklarini o'z ichiga oladi.
Muhim me'morchilik - mikroprosessorning mantiqiy tuzilishi, uning xususiyatlarini, xususiyatlarini va ushbu qurilmaga asoslangan kompyuter tizimini yaratish qobiliyatini belgilaydi. Uchta asosiy tip mavjud: CISC, RISC va MISC (ya'ni universal qurilmalar haqida gapirish). Shunday qilib, unda turli darajadagi ro'yxatga olish guruhlari mavjud. Bu sizning operatsiyalaringizni "quvur rejimida" bajarishga imkon beradi. Bu samarali tezlikni ijobiy ta'sir qiladi. Kompyuterning mikroprotsessori odatda bitta qurilmaga xizmat qiladi - aytaylik, klaviatura.

Mikroprotsessorlarning turlari

Mikroprotsessorlarni ichki va tashqi tezligi bilan ajratish mumkin, bu shuningdek soniyada ishlangan bitlarni, shuningdek, xotiraga kirish qobiliyatini va qayta ishlanishi mumkin bo'lgan kompyuter darajasidagi ko'rsatmalar va dasturlarning repertuarini belgilaydi.Mikroprotsessorlarning turlari ham ishlab chiqaruvchilarga ko'ra farq qiladi, ularning eng savdo markalari Intel, AMD va Qualcomm hisoblanadi.Mikroprotsessorlarning har bir turi prototipini nusxasi ekanligini ko'rsatadigan modelga ega. Shu ma'noda, har bir modelda ma'lum bir texnologiya va ma'lumotlar uzatishning ichki kengligi, ya'ni so'zning uzunligi bit bilan (masalan, MHz bilan o'lchanadigan soat tezligi) mavjud.

Mikroprotsessorning funktsiyasi

Ushbu elektron komponent ikkilik raqamlarda kodlangan ko'rsatmalarni qayta ishlash va bajarish uchun javobgardir.Mikroprotsessor odatda turli xil elektron qurilmalarning markaziy protsessori (CPU) sifatida tanilgan, ammo qattiq disklar kabi boshqa qurilmalarda protsessorlar ham mavjud.
Mikroprotsessorning vazifasi shunchalik muhimki, u hozirgi vaqtda inson hayotidagi eng ta'sirchan elektron komponent hisoblanadi.Iqtisodiy darajadagi bu dunyo miqyosidagi eng tijoratlashtirilgan mahsulot, va ijtimoiy darajada - bu turli xil elektron qurilmalar va tarkibiy qismlar, shuningdek kompyuterlar, uyali telefonlar, aqlli telefonlar va planshetlarda mavjud bo'lgan eng ko'p ishlatiladigan ob'ekt.



Shunday qilib, mikroprotsessorning funktsiyalari quyidagilardir:
Asosiy xotiradan keladigan buyruqlarni o'qing va oching.
Tashqi qurilmalarni (VU) saqlash uchun adapterlardan talablarni qabul qilish va ularni qayta ishlash.
Ma'lumotlarni RAM va VU registrlaridan o'qish.
Shaxsiy kompyuterning boshqa tugun va bloklarini boshqarish orqali boshqarish signallarini yaratish.
Ular ma'lumotlarni qayta ishlaydi va uni RAMga, shuningdek tashqi qurilmalar registrlariga yozishadi.

Mikroprotsessorning qismlari

Mikroprotsessor registrlar, boshqaruv bloki, arifmetik mantiqiy birlik (ALU) dan tashkil topgan va mikroprotsessor turiga qarab suzuvchi nuqtani hisoblash birligini ham o'z ichiga olishi mumkin.Mikroprotsessor kompyuter imkoniyatlari evolyutsiyasining muhim qismidir.

Mikroprotsessor evolyutsiyasi

Bugungi kunda turli xil mikroprotsessorlar mavjud. Eng taniqli modellar va brendlar, masalan, Intel-dan Intel Pentium Pro, IBM, Motorola va Apple-dan PowerPC 620, Sun Microsystems-dan UltraSparc-II va Digital Equipment Corporation-dan Alpha 21164A. Ularning barchasi birinchi mikroprotsessorlarga qaraganda ancha ko'p tranzistorlarga ega. Ular 5.5 dan zavqlanishadi; 7; 5.4; va mos ravishda 9,3 million tranzistor.1971 yilda Intel Intel4004 nomi bilan tanilgan birinchi tijorat mikroprotsessorini chiqardi. Bu birinchi marta minglab va millionlab elektron tranzistorlar mikrosxemada to'planib, birinchisi 4 bit bo'lib, soniyada 60 000 operatsiyani amalga oshirishi mumkin edi.1979 yilda ikkinchi 8-bitli Intel8008 modeli paydo bo'ldi, u sekundiga 200 000 operatsiyani bajarishni boshqardi.