Toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali kompyuter injiniring fakulteti
Download 367.01 Kb.
|
kurs ishi
Yuqoridagi ifodadan ma’lumki Vijiner jadvali orqali shifrlashda matnning (axborotning) har bir harfiga mos keluvchi kalitning har bir harfi orqali ulaming ustun va satrlari kesishmasiga mos keluvchi harflar olinadi. Agar o’zbek - kiril alfaviti ishlatilsa, Vijiner matritsasi [36x36] o’lchamga ega bo’ladi. Masalan, Agar kalit sifatida ABVGDEYoJZIYKLMNOPRSTUFXTSCHSH’EYuYaO’QG’H_ KLMNOPRSTUFXTSCHSH’EYuYaO’QG’H_ABVGDEYoJZIY O’QG’H_ABVGDEYoJZIYKLMNOPRSTUFXTSCHSH’EYuYa ZIYKLMNOPRSTUFXTSCHSH’EYuYaO’QG’H_ABVGDEYoJ ABVGDEYoJZIYKLMNOPRSTUFXTSCHSH’EYuYaO’QG’H_ Ochiq matn Kalit SHifrlangan matn Misol. K=
Ti=LO’SR KZJK O’lR* e Shifrlangan yozuv XULOSA Internet texnologiyalarining yaratilish turli manbalardan tez va oson yo’l bilan axborot olish imkoniyatlarini hamma uchun - oddiy fuqarodan tortib yirik tashkilotlargacha misli ko’rilmagan darajada oshirib yubordi. Davlat muassasalari, fan-ta'lim muassasalari, tijorat korxonalari va alohida shaxslar axborotni elektron shaklda yaratib, saqlay boshladilar. Bu muhit avvalgi fizikaviy saqlashga nisbatan katta qulayliklar tug’diradi: saqlash juda ixcham, uzatish esa bir onda yuz beradi va tarmoq orqali boy ma'lumotlar bazalariga murojaat qilish imkoniyatlari juda keng. Axborotdan samarali foydalanish imkoniyatlari axborot miqdorining tez ko’payishiga olib keldi. Biznes qator tijorat soxalarida bugun axborotni o’zining eng qimmatli mulki deb biladi. Bu albatta ommaviy axborot va hamma bilishi mumkin bo’lgan axborot haqida gap borganda o’ta ijobiy hodisa. Lekin pinhona (konfidensial) va maxfiy axborot oqimlari uchun Internet qulayliklari bilan bir qatorda yangi muammolar keltirib chiqardi. Internet muhitida axborot xavfsizligiga tahdid keskin oshdi. Yuqorida yaratilgan Shifrlash - deshifrlash dasturi axborotni uzatish va qabul qilish ishlarida himoyalash maqsadida ishlatiladi.Ma’lumki hozirgi kunda ko’pgina sohalarda axborot eng qimmatli mulk hisoblanadi.Yaratilgan dastur bir oz bo’lsada yuborilayotgan matnli axborotni himoyalashga xizmat qiladi.Yuborilayotgan matnda albatta kalit ham joylashgan , lekin shifrlangan matnni faqat shifrlash usulini va kalitni bilganlargina ochish imkoniyatiga ega bo’ladi. Vijiner shifrining qulayligi bu bizga yuborilayotgan ma'lumotni o'rta holatdagi ishonchlilik bilan shifrlash mumkin. Ma'lumotlar bazasi, electron xujjatlar va boshqa maxfiy ma'lumotlarni shifrlash shifrlovchi va deshifrlovchi o'rtasida ma'limotlarni ishonchli yo'l orqali yetkazish imkonini beradi. Bu dastur foydalanuvchilarga qulay va tushunarliligi hamda barcha hisoblashlar shifrlash va deshifrlashlar barchasi bir oynaga joylashtirilganligi bilan osonlik tug'diradi.. Vijiner shifrining kamchiligi - yuqori ishonchlilikni ta'minlash uchun aytarlicha uzun kalitlarning talab etilishi. Bitta harfdan iborat kalitla shifr Sezar shifri, chegaralanmagan qaytarilmaydigan kalitli shifr Vernam shifri sifatida ma'lum. Shifrlash uchun faqat harflardan foydalanish ya'ni raqamlarni shifrlab bo'lmaslik ham dastur kamchiligi hisoblnadi. Kalit so'zlar uzun 5ta harfdan kam bo'lmagan holda foydalanuvchini yodida tez saqlanmasligi mumkin hisoblanadi. Ma'lumotlarni muxofazalash uslublarining amalga qo'llanilishi masalasi quyidagi o'zining muxim tomonlariga ega. Kriptografik algoritmlarning amalda qo'llanilishini ta'minlovchi vositalarni yaratish va ishlab chiqarish Yaratilgan yoki ishlab chiqarilgan vositalardan foydalanish uslublari. Shifrlash va deshifrlash amallarining asbob uskunalari vositasida ta'minlanishimaxsus electron sxemalar asosida amalga oshiriladi va unda gammalashtirish uslubi yuqori darajadagi kriptobardoshlilikni ta'minlab nisbatan soddaroq amaliy qo'llanilish imkoniyatlariga ham ega. Gammalashtirishning asosini tashkil etuvchi tasodifiy bitlar ketma ketligini ishlab chiqaruvchi generator sifatida chiziqli va chiziqli bo'lmgan amallarni bajaruvchi qo'shish registrlaridan iborat foydalaniladi Foydalanilgan adabiyotlar Г ради Буч. Объектно -ориентированной анализ и проектирование с примерами приложений на C++. Невский диалект, 560 стр, 2001 г. Грехем И. Объектно ориентированные методы. Принципы и практика. Вильямс. 879 стр, 2004 г. Иванова Г.С. Объектно ориентированное программирование. Учебник. МГТУ им Баумана. 320 стр, 2003 г. Фаулер М., Скотт К. UML в кратком изложении. Применение стандартного языка объектного моделирования. М., Мир, 1999. Буч Г., Рамбо Д., Джекобсон А. Язык UML: руководство пользователя. М., ДМК, 2000. Пол Айра. Объектно-ориентированное программирование на C++. Второе издание. - М.: Бином, 1999. Подбельский В.В. Язык C++ - М.: Финансы и статистика, 1996. Akbarov Davlatali Yigitalievich “Axborot havfsizligini ta'minlashning kriptografik usullari va ularning qo'llanilishi” Toshkent 2009 http//msdn.microsoft.com http//stackoverfloor.com http//cyberForm.ru http//cplusplus .com Ilova Vijiner usulida axborotni shifrlovchi va deshifrlovchi dastur kodi quyidagicha bo'ladi.. #include #include using namespace std; #pragma once class MyClass { public: string key; MyClass(void); void GetReady(string key){ for(int i = 0; i < key.length(); ++i){ if(key[i] >= 'A' && key[i] <= 'Z') this->key += key[i]; else if(key[i] >= 'a' && key[i] <= 'z') this->key += key[i] + 'A' - 'a'; } } string encrypt(string text){ string out; for(int i = 0, j = 0; i < text.length(); ++i){ char c = text[i]; if(c >= 'a' && c <= 'z') c += 'A' - 'a'; else if(c < 'A' || c > 'Z'){ out += c; continue; } out += (c + key[j] - 2*'A') % 26 + 'A'; j = (j + 1) % key.length(); } return out; } string decrypt(string text){ string out; for(int i = 0, j = 0; i < text.length(); ++i){ char c = text[i]; if(c >= 'a' && c <= 'z') c += 'A' - 'a'; else if(c < 'A' || c > 'Z'){ out += c; continue; } out += (c - key[j] + 26) % 26 + 'A'; j = (j + 1) % key.length(); } return out; } }; Ushbu kod orqali Visual Studio 2010 dasturida axborotni shifrlash va deshifrlash mumkin. 1-rasm
“Bu dastur 912-14 guruhi talabasi Bekchanova Anabibi tomonidan yaratildi. Dastur yordamida kalit so’zlar orqali so’zlarni Vijiner shiflash usuli yordamida shifrlash va deshifrlash mumkin. Dasturda shifrlash fayllar tomonidan amalga oshirilishi mumkin bo’lib, shifrlanishi yoki deshifrlanishi zarur bo’lgan matn *.txt kengaytmali fayl yozdamida o’qib olinishi mumkin, dastur natijasini ham xuddi shuningdek *.txt kengaytmada saqlab qo’yish mumkin” matni berilgan.. Bu matnga asosan dastur nima haqida ekanligi va undan qanday foydalanish qisman ma'lumot olish imkoniga ega bo'lamiz. (1-rasm). Dastur foydalanuvchiga qulay bo'lishi uchun qisqacha ma'lumot berib o'tilgan. Va bulardan tashqari oynani kattalashtirish imkoni, dasturni olib qo'yish yoki undan butun oyna bilan foydalanish imkoni mavjud hisoblanadi.... // Virgenere_Crypth.cpp : main project file. #include "stdafx.h" #include "Forml.h" #include #include using namespace std; using namespace Virgenere_Crypth; [STAThreadAttribute] int main(array // Enabling Windows XP visual effects before any controls are created Application::EnableVisualStyles(); Application:: SetCompatibleTextRenderingDefault(false); // Create the main window and run it Application: :Run(gcnew Form1()); return 0; } Bu kod Vijiner shifrlash dasturida shifrlovchi oyna yaratish kodidir. 2-rasm
bunda kalit so'z va matn kiritiladi javob tariqasida esa TVBX YWGBPFL KIMKDPN.Bundan tashqari matnlarni fayldan o'qish va faylga saqlash mumkin. 3-rasm
rasmda aynan fayldan o'qib olish ko'rsatilgan. Bu ilova orqali kompyuter hotirasida berilgan xoxlagan *txt faylni yuklab olib uni shifrlash va qabul qiluvchiga jo'natish mumkin. Bundan foydalanish asosan uzun matnlarni shifrlaganda uni har safar qayta qayta yozmasdan aksincha fayldan o'qib olib Shifrlash va jo'natish oson va qulaylik tug'diruvchi avzalliklaridan biri hisoblanadi 4-rasm
rasmda berilgan axborotni deshifrlash keltirilgan, bunda axborotni kalit so'z orqali deshifrlab berilgan matn rasshifrovka qilingan. Berilgan matnni deshifrlagandan so'ng uni faylga saqlash mumkin keying ya'ni 5-rasmda deshifrlangan matnni saqlash ko'rsatilgan. 5-rasm Ushbu rasmda deshifrlangan ma'lumotni *txt fayl ko'rinishida kompyuter hotirasiga saqlash imkonini berivchi oyna ko'rsatilgan. Bunda matnni deshifrlagandan so'ng matnni ozini jo'natish uchun qulay usulda xotiraga saqlab keyinchalik jo'natish ma'qul topiladi. Aynan ushbu oynada biz openFileDialog1 nomi bilan kompyuter hotirasiga ma'lumotni saqlab undan har safar foydalanish imkoniga egamiz. Demak biz matnni bir marta deshifrlasak kifoya undan foydalanish cheksiz martalik imkoniyatni beradi (o'chirib tashlashdan boshqa hollarda).Ushbu rasm faylga *txt fayl qilib saqlab qo'yish imkonini beradi. Bunda xoxlagan (C,D) diskdan joy ajratib saqlab qo'yish mumkin. Download 367.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|