Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti Marketing va logistika fakulteti mmr-84 guruh talabasi Ibodullayev Boburjonning Raqamli iqtisodiyot fanidan prezintatsiyasi

Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti Marketing va logistika fakulteti MMR-84 guruh talabasi Ibodullayev Boburjonning Raqamli iqtisodiyot fanidan prezintatsiyasi

Mavzu:Sun’iy intellektning rivojlanishi: ijobiy va salbiy jihatlari

Odatda, robotlar deganda, kopchilikning koz oldiga insonlardek gaplasha oladigan, ularning orniga barcha yumushlarni bajara oladigan yordamchilar keladi. Ammo bu nisbatan kengroq tushuncha. Aslida, mobil qurilmangizdagi dasturlar: google-tarjimon, lugatlar, turli xil oyinlar va hokazolar ham suniy intellektga yaqqol misol bola oladi. Faqat ularning qamrovi kichikroq bolib, malum bir yonalishdagina sizga yordam bera oladi. Yani, bajarmoqchi bolgan amallaringiz turiga qarab tegishli dasturdan foydalanasiz. SUNIY INTELLEKT OZI NIMA?
Suniy intellekt informatikaning alohida sohasi bolib, odatda inson ongi bilan bogliq imkoniyatlar: tilni tushunish, orgatish, muhokama qilish, masalani yechish, tarjima va shu kabi imkoniyatlarga ega kompyuter tizimlarini yaratish bilan shugullanadi. Hozirda SI turli amallarni bajarishga moljallangan algoritm hamda dasturiy tizimlardan iborat va u inson ongi bajarishi mumkin bolgan bir qancha vazifalarning uddasidan chiqa oladi yillarda SI taraqqiyotida yangi sahifa ochildi yilda Deep Blue nomli IBM kompyuteri shaxmat boyicha jahon chempioni Garri Kasparovni yenggan tarixdagi ilk kompyuter boldi.
SIning yorqin namunalaridan yana biri – IBM Watson superkompyuteri bolib, u oz bazasidan kelib chiqib muayyan tilda berilgan savollarga javob beradi. Shuningdek, kopchilikning doimiy hamrohiga aylanib ulgurgan mobil yordamchi Siri, fotosuratlarni qayta ishlovchi Prisma kabi dasturlarni SIning yutuqlaridan biri sifatida qayd etish mumkin. Hozirga kelib suniy intellekt keng kolamda ommalashib kundalik turmush tarzimizning deyarli barcha jabhalarini qamrab olmoqda. Masalan, Xitoydagi Inchuan shahri aholisiga bank kartalarining keragi yoq. Hisob-kitoblar bilan bogliq barcha jarayonlar suniy intellekt tomonidan insonning yuz qiyofasini aniqlashtirish orqali amalga oshiriladi.
FOYDAMI YoKI ZARAR? SI haqidagi bahs-munozaralar qariyb 50 yildan beri davom etib kelmoqda. Mutaxassislar hanuzgacha bir toxtamga kelishgani yoq. Bazilar ularning ommalashib odamlar ornini egallab borayotgani natijasida ommaviy ishsizlik korsatkichlari oshib ketishi mumkinligidan tashvishdalar. Mutaxassislarning boshqa bir guruhi esa SIga ijobiy munosabatda bolish kerakligini uqtirishmoqda. Hatto IT- sohasidagi milliarderlar orasida ham turli qarashlar mavjud.
Jumladan, SpaceX asoschisi Ilon Mask SIning butun boshli sivilizatsiyani barbod qilishiga ishonchi komil. Maskning fikricha, SI insoniyat sivilizatssiyasi uchun asosiy xavfdir. SI mehnat bilan bogliq ommaviy muammolarni keltirib chiqaradi. Sababi, robotlar hamma ishni bizdan kora yaxshiroq bajara olishadi. Ilgor texnologiyalar ortidan quvish natijasida, kompaniyalar suniy intellekt ortidan kelib chiqadigan xavf-xatarni kormay qolishlari mumkin. Shuningdek, Microsoft rahbari Bill Geyts ham uning zarariga toxtalib otadi
Bir necha on yildan song, robotlar ishning katta qismini bajara boshlagach, SI shu qadar kuchayib ketadiki, yakunda u bizni xavotirga sola boshlaydi. Bu borada Ilon Maskning fikriga qoshilaman. Ammo nega bu savol boshqalarni tashvishlantirmayotganiga hech tushunolmayman, – deydi Geyts.
Boshqalar deganda Geyts Facebook egasi Mark Sukerbergni nazarda tutgan bolsa, ajab emas. Chunki, Mark SIga nisbatan ijobiy munosabatda ekanligini bildirar ekan: Yangi texnologiyalar har doim ham yaxshilik yoki yomonlik qilish maqsadida yaratilishi mumkin. SIning keng tarqalishi ortidan keladigan ijobiy natijani esa, yaqin 5-10 yil ichida koramiz, deya Ilon Maskning fikriga etiroz bildirgan edi.
Bugungi kunda ayrim davlatlarda robot- hamshiralar, xaydovchisiz transport vositalari, buyurtmani yetkazib beruvchi dronlar xizmatidan foydalanish yolga qoyilgan. Hatto politsiya xodimlarining bazi vazifalarini ham maxsus robotlar bajarishyapti. Olimlar ularning tashqi korinishini imkon qadar odamlarnikiga oxshatishga urinishmoqda.
Bundan tashqari, SI jurnalistlarning doimiy komakchisiga aylanib ulgurgan. Masalan, Associated Pressda ishlayotgan robotlar moliyaviy hisobotlarni yozib boradi. SIning qollanilishi ushbu nashrda har chorakda beriladigan yangiliklarni 300 tadan 4400 taga oshirdi. Swiss Re sugurta kompaniyasi malumotlariga kora, 2020 yilga kelib 4,7 mln aholi ishsiz qolishi mumkin. Shuningdek, ishsizlik gaznachilar, pochta xodimlari, hisobchilar va idora xizmatchilariga xavf solishi mumkinligi aytilgan. SI ularning vazifasini bemalol bajara oladi.
SI – TIBBIYoTDA Yuqoridagilardan tashqari, aksa- riyat istemolchilarning robotlarga ishonch bildirmayotganligi SIning ommalashishiga halal berayotgan tosiqlardan biridir. Odamlar oziyurar mashina yoki samolyotlar xizmatini qabul qilishlari uchun biroz vaqt kerak, albatta. Biroq, zamonaviy texnologiya-lar qurshovida osib- unayotgan yosh avlodda buning aksi bolib, ularni bu jarayon u qadar havotirga solayotgani yoq.
Har qancha etiroz va tanqidlarga qaramay SI rivojlanishdan odamlarga yordam berishdan toxtamayapti. Ayniqsa, tibbiyotda uning ahamiyati tobora oshib bormoqda. Endilikda robotlar nisbatan murakkab jarrohlik amaliyotlarini ham uddasidan chiqishyapti. Robot-shifokorlarning tibbiyot hodimlari bilan oziga xos hamkorligi samaradorlikni ancha oshirdi.
Medtronis kompaniyasi esa IBM bilan hamkorlikda qandli diabet kasalligi bilan ogrigan bemorlar uchun maxsus dastur ishlab chiqmoqda. Mazkur dasturiy taminot qon tarkibidagi qand miqdorining favqulodda tushib ketishini 3 soat avval aniqlash imkoniyatiga ega boladi. Buning uchun shu kasallika chalingan 600 ta anonim bemorlarning tibbiy malumotlari organib chiqildi. Bu endi odamlar oz salomatliklarini mobil qurilmalardagi maxsus dasturlar orqali muntazam nazorat qilib borish imkoniga ega bolishadi deganidir.
Korib turganingizdek, SI ning hayotimizdagi orni kundan-kunga chuqurlashib bormoqda. Ular insoniyatning yutugimi yoki maglubiyati, degan savol ustidagi bahslar hali uzoq davom etadi.
E’tiboringiz uchun rahmat