Тошкент давлат иқтисодиёт университети “Жаҳон иқтисодиёти” кафедраси “Жаҳон иқтисодиёти ва халқаро иқтисодий муносабатлар” фани мавзу: Жаҳон хўжалиги ва халқаро иқтисодий муносабатлар: асосий кўринишлари ва хусусиятлари

Очиқ иқтисодиётнинг афзалликлари қуйидагилардир:

• Очиқ иқтисодиётнинг афзалликлари қуйидагилардир:
• ишлаб чиқаришни ихтисослашуви ва кооперациялашувининг чуқурлашиши;
• ресурсларни мулоҳазакорлик билан самарадорлик даражасига қараб тақсимлаш;
• халқаро иқтисодий алоқалар тизими орқали жаҳон тажрибасининг тарқалиши;
• жаҳон бозоридаги рақобат томонидан рағбатлантириладиган миллий ишлаб чиқарувчилар орасида рақобатнинг кучайиши.

Очиқлик миқдорининг биринчи даражали индиқаторига экспорт ва импортнинг ялпи ички маҳсулотдаги (ЯИМ) улушини киритиш мумкин. Уларнинг комбинацияси алоҳида миллий иқтисодиётларнинг жаҳон бозори билан алоқаларининг миқёси ҳақида тушунча беради.

• Очиқлик миқдорининг биринчи даражали индиқаторига экспорт ва импортнинг ялпи ички маҳсулотдаги (ЯИМ) улушини киритиш мумкин. Уларнинг комбинацияси алоҳида миллий иқтисодиётларнинг жаҳон бозори билан алоқаларининг миқёси ҳақида тушунча беради.

Экспортнинг ЯИМга муносабати экспорт квотаси сифатида аниқланади:

• Экспортнинг ЯИМга муносабати экспорт квотаси сифатида аниқланади:
• Эк = Э/ЯИМ х 100%
• бу ерда Эк - экспорт квотаси, Э - экспорт ҳажми.
• Агар Эк 10% бўлса, иқтисодиётнинг очиқлиги мақсадга мувофиқ ҳисобланади.

Иқтисодиёт очиқлигининг бошқа кўрсаткичи импорт билан ЯИМ муносабатидан келиб чиқувчи импорт квотаси кўрсаткичидир:

• Иқтисодиёт очиқлигининг бошқа кўрсаткичи импорт билан ЯИМ муносабатидан келиб чиқувчи импорт квотаси кўрсаткичидир:
• Ик = И/ЯИМ х 100%
• бу ерда Ик - импорт квотаси, И - импорт ҳажми.

Очиқликнинг комплекс кўрсаткичларидан бири деб одатда ташқи савдо квотаси кўрсатилади:

• Очиқликнинг комплекс кўрсаткичларидан бири деб одатда ташқи савдо квотаси кўрсатилади:
• ТСк = ТС/ЯИМ х 100%
• бу ерда ТСк -ташқи савдо квотаси, ТС - ташқи савдо айланмасининг ҳажми.