Тошкент давлат иқтисодиёт университети “молия ва бухгалтерия ҳисоби” кафедраси “пул ва банклар” фанидан

КРЕДИТНИНГ ФУНКЦИЯЛАРИ

КРЕДИТ ТАМОЙИЛЛАРИ

Кредитнинг қайтиб бериш тамойили
Кредитнинг муддатлилиги
Кредитнинг таъминланганлик тамойили
Тўловлилик тамойили
Кредитнинг мақсадли бўлиши

Кредит ўзининг бир қанча белгиларига кўра турланади:

I) муддатига кўра кредит 2 турга бўлинади

• қисқа муддатли кредитлар
• узоқ муддатли кредитлар

II) таъминланганлигига кўра 3 турга бўлинади:

• а) тўлиқ таъминланган кредитлар, бунда кредитнинг таъминоти кредитнинг асосий қарз суммаси ва унинг фоизини қоплашга етади;
• Ўзбекистон Республикасининг Марказий банки талаби бўйича таъминот миқдори кредит суммасига нисбатан 125 фоиз ни ташкил этиши керак.
• б) қисман таъминланган кредитлар, бунда кредитларнинг таъминоти кредитнинг асосий суммаси ва фоизини қоплашга етмайди;
• c) таъминланмаган кредитлар, бу кредитлар ишончли ёки бланкли кредитлар дейилади. Бу кредитлар юқори даражада тўлов қобилиятига эга бўлган ишончли мижозларга берилади.

III) кредит баҳосига кўра қуйидаги турларга бўлинади:

• а) арзон кредитлар, бу кредитларнинг фоиз ставкаси ссуда капитали бозорида шаклланадиган фоиз ставкасидан паст бўлади;
• б) қиммат кредитлат, бу кредтиларнинг фоиз ставкаси ссуда капитали бозорида шаклаланган фоиз ствакасидан юқори бўлади;
• Риск даражаси қанча юқори бўлса, кредитнинг фоизи ҳам шунча юқори бўлади.
• c) текин кредитлар, бу кредитларнинг фоизи йўқ.

VI)тармоқ хусусиятига кўра кредитларнинг қуйидаги турлари мавжуд:

• саноат кредити;
• савдо кредити;
• қишлоқ хўжалиги кредити ва бошқалар.
• В) такрор ишлаб чиқариш жараёнларининг босқичларига хизмат этишига кўра кредитнинг турлари мавжуд:
• 1) кредит ишлаб чиқариш узлуксизлигини таъминлаш мақсадида хомашё ва материаллар ҳамда ишлаб чиқариш воситаларини сотиб олиш учун берилади;
• 2) кредит маҳсулотни сотиш жараёнини молиялаштириш учун берилади;
• 3) кредит истеъмол жараёнида ҳам иштирок этади.