Toshkent davlat texnika universiteti «neft va gaz konlarini ishga tushirish va ulardan foydalanish» kafedrasi «neft va gaz qazib olish texnika va texnologiyasi»

III. Асосий назарий қисм (маъруза машғулотлари)
1-модель. Нефть ва газ уюмининг физик тавсифи
1-мавзу.Нефть ва газ конини саноат миқиёсида баҳолаш кўрсаткичлари. Қатлам босими. Қатлам энергияси манбаи ва унинг нефть ва газ қазиб олишда ишлатилиши.
2-модель. Уюмни самарали ишлатиш режимини ўрнатиш шартлари ва имкониятлари.
2-мавзу.Нефть ва нефтгаз конларини ишга тушириш ҳақида умумий маълумотлар. Уюмларни ишлатишнинг технологик режимлари. Қатламни сиздирииш жараёнини бошқаришнинг умумий принсплари. Уюмни рационал ишлатиш принципи.
3-модель. Нефть уюмига таъсир этиш.
3-мавзу. Нефть уюмига таъсир этиш усуллари ва мақсади. Сув ҳайдаб қатлам босимини сақлаш.
4--мавзу. Cув ҳайдаб қатлам босимини сақлаш тавсифи. Газ ҳайдаб қатлам босимини сақлаш.
4-модель. Қудуқларни ишлатишга тайёрлаш.
5-мавзу. Маҳсулдор қатламни очиш усуллари. Қудуқ туби жиҳозлари.
6 -мавзу. Қудуқларни перфорация қилиш. Суюқлик қум аралашмаси ёрдамида тешиш. Қудуқни ўзлаштириш ва суюқлик оқимини олиш.
5-модель. Турли энергия манбалари таъсирида нефть ва газни сиқиб чиқариш механизми.
7-мавзу.Суюқликнинг қудуқ тубига оқиб келиш шартлари. Қудуқ дебити формуласи.
8-мавзу. Қудуқ ва қатламнинг ўзаро таъсири. Гидродинамик номукаммал қудуқлар.
6-модель. Қудуқ туби атрофига таъсир этиш усуллари.
9-мавзу.Таъсир этиш усуллари тавсифи. Қудуқ туби атрофига туз кислотали ишлов бериш. Иссиқлик кимёвий ва иссик кислотали ишлов бериш.
10-мавзу. Қудуқ туби атрофига иссиқлик усулида таъсир кўрсатиш. .Қатламни гидравлик ёриш. Қудуқларни торпедалаш.
7-модель. Қудуқларда тадқиқот ишларини ўтказиш.
111мавзу.Қудуқни тадқиқ қилиш усуллари ва мақсади. Қатлам ва қудуқларнинг гидродинамик параметрлари. Гидродинамик тадқиқот қилиш усуллари.
12-мавзу. Қудуқни барқарор оқими режимида тадқиқ этиш. Қудуқни нобарқарор оқими режимида тадқиқот этиш. Қудуқларга оптимал режим танлаш.
8-модель. Қудуқда суюқлик кўтарилишининг назарий асослари.
13-мавзу.Вертикал қувурда суюқликгаз аралашмасининг ҳаракатланиш жараёнинг физикаси. Қудуқдаги энергия баланси. Гидростатик босим таъсирида суюқликнинг ер юзасига кўтарилиши.
9-модель. Фаввора қудуқларини ишлатиш.
14-мавзу.Фаввораланиш шартлари. Фаввора қувурларини қўллаш. Фаввора қудуғи усти жихозлари. Траплар(газажратгичлар.
15 -мавзу. Фаввора қудуғи ишини муофиқлаштириш. Фаввора қудуқларида парафин ётқизиқларини бартараф қилиш. Фаввора қудуғини ишлатишда хавфсизлик техникаси.
10-модель. Қудуқни газлифт усулида ишлатиш.
16-мавзу. Газлифт усулида ишлатишнинг умумий принциплари. Газлифт қудуқларини ишга тушириш. Чуқурлик клапинлари. Ишчи агентнинг қудуқлар бўйича тақсимланиши.
17-мавзу.Компрессор қудуғи усти жихози. Компрессорли қудуғини тадқиқ қилиш. Компрессорсиз газлифт. Газлифт қудуғини ишлатишда хавфсизлик техникаси.
11-модель. Қудуқни штангали чуқурлик насослари ёрдамида ишлатиш.
18-мавзу.Чуқурлик насос қурилмалари турлари. Штангали чуқурлик насос қурилмаси ва уларнинг ишлаш принципи. Штангали чуқурлик насослари. Насос штангалари.
19-мавзу. Штангали чуқурлик насос қурилмаси билан ишлатилаётган қудуқ усти жиҳозлари. Насос ишига таъсир қилувчи омиллар ва уларни бартараф қилиш. Юриш узунлигининг йўқотилишини таъсири.
20-мавзу. Чуқурлик насосининг динамик сатҳ бўйича ботирилиш чуқурлигини аниқлаш. Плунжер юриш узунлиги ва тебранишлар сони. Насос штангалари тизмаси осилган нуқтага тушаётган юкламани аниқлаш.
21-мавзу. Чуқурлик насосини танлаш. Тебратма-дастгоҳни танлаш.
22-мавзу. Чуқурлик насосининг маҳсулдорлигини аниқлаш. Чуқурлик насосининг нормал ишини назорат қилиш.
23-мавзу. Штангали чуқурлик насоси қурилмасини мураккаб шароитларда ишлатиш. Кам дебитли қудуқларни ишлатиш. Ротофлекс қурилмаси.
24-мавзу. Амерка нефть институте (АНИ) стандарти бўйича ишлаб чиқариладиган штангали насослари. Қудуқни штангали чуқурлик насос қурилмалари билан ишлатишда хавфсизлик техникаси.
12-модель. Нефть қудуқларини марказдан қочма чўкма электронасослар билан ишлатиш.
25-мавзу.Марказдан қочма чўкма электронасос қурилмалари ва уларнинг вазифалари. Марказдан қочма чўкма насослар тавсифи ва қўлланилиш доираси.
26-мавзу. Чўктирма марказдан қочма насос қурилмалари. Нефть қудуғини марказдан қочма чўкма электронасос билан ишлатиш. Марказдан қочма чўкма насос қурилмалар билан жихозланган қудуқни ишлатиш ва монтаж қилишда хавфсизлик техникаси.
13-модель. Нефть қудуқларини гидропоршенли насослар билан ишлатиш.
27-мавзу. Гидропоршенли насосларнинг таъсир принспи. ГПН узатиши ва ишчи босими.
14-модель. Нефть қудуқларини бошқа турдаги насослар билан ишлатиш.
28-мавзу.Қудуқни электродиафрагмали насослар ёрдамида ишлатиш. Нефть қудуқларини пурковчи насослар ёрдамида ишлатиш. Узун юришли насос қурилмасини қўллаб қудуқни ишлатиш.
29-мавзу. Аномал хоссали нефтни қазиб олиш учун УЙНҚ қўллаш истиқболлари. Кўтаргичи лентали механизмли узун юришли насос қурилмасининг афзаллиги.
15-модель. Газ конини ишлатиш.
30-мавзу. Газ ва газконденсат конлари ҳақида умумий маълумот. Газ конини ишлатиш хусусиятлари. Газ қудуқлари конструкцияси ва жихозлари. Қудуқ усти жиҳозлари.
31-мавзу. Қудуқ туби жиҳозлари. Пакерлар, турлари, тузилиши ва таснифи. Газ қудуғи ишининг технологик режимини ўрнатиш.
32-мавзу. Газ қазибчиқариш. Гидрат ҳосил бўлиши ва унинг олдини олиш.
16-модель. Қатламларни бир қудуқ орқали бир вақтда алоҳида ишлатиш принциплари.
33-мавзу. Қатламларни алоҳида ишлатиш учун қудуқларни жиҳозлашнинг айрим схемалари. Бир йўла алоҳида ишлатиш йўллари.
17-модель. Қудуқларда таъмир ишларини олиб бориш.
34-мавзу.Ер ости таъмири ишларининг умумий тавсифи. Ер ости таъмири ишларини ўтказишда қўлланиладиган кўтариб турувчи иншоат ва механизмлар.
35-мавзу. Қудуқда ер ости таъмир ўтказиш. Қудуқда ер ости таъмирини ўтказишда асосий техника хавфсизлиги қоидалари.