Toshkent davlat transport universiteti “Informatika va kompyuter grafikasi” kafedrasi Mavzu: davlat standartlari

Masshtab turlarining chizmada qo’llanilishi
Chiziqlar OʻzDST2.303 – 97.
2.3. Chizma chiziqlari. Mashinasozlik sanoati va qurilishning barcha sohalari, shuningdek loyiha tashkilotlari va oʻquv yurtlarida bajariladigan barcha chizmalarda qoʻllaniladigan chiziqlarning turlari va ularning tadbiq etish qoidalari O`zDST 2.303 – 97 (GOST 2.303 – 68) da belgilab qoʻyilgan.
Quyidagi 3-jadvalda O`zDST2.303-97 da qabul qilingan chizma chiziqlarining nomi, turlari, chizilishi va qoʻllanilishi keltirilgan.
Chizmada chiziqlarning yoʻonligi asosiy tutash chiziqning tanlab olingan yoʻonligiga nisbatan aniqlanadi. Asosiy tutash chiziqning qalinligi buyum tasvirining oʻlchamlari, murakkabligi va formatiga qarab 0,5 mm dan 1,4 mm gacha yugʻonlikda olinadi.

№	Nomi	Chizilishi	Asosiy chiziq nisbatan chiziqning yoʻonligi	Asosiy vazifasi
1.	Asosiy yoʻon tutash chiziq		S	Koʻrinuvchi kontur chiziqlar, Koʻrinuvchi oʻtish chiziqlari, Chiqarilgan va qirqim tarkibiga kiruvchi kesim konturi chiziqlari.
2.	Ingichka tutash chiziq		S/3 dan S/2 gacha	Chizmaning oʻzida bajarilgan kesim kontur chiziqlar. Oʻlcham va chiqarish chiziqlar. Shtrixovka chiziqlari. Chiziq – chiziqlar. Chiqoruv – chiziqlar.
3.	Tutash toʻlqinsimon chiziq		S/3 dan S/2 gacha	Uzish chiziqlari, Koʻrinish va qirqimlarni chegaralash chiziqlari

4.	Shtrix chiziq		S/3 dan S/2 gacha	Koʻrinmas kontur chiziqlar Koʻrinmas oʻtish chiziqlar
5.	Ingichka shtrix-puntir chiziq		S/3 dan S/2 gacha	Markaziy va oʻq chiziqlari, Chizmaning oʻziga yoki chiqarib bajarilgan kesimlar uchun simmetrik oʻqlar hisoblanuvchi chiziqlar.
6.	Uzuq chiziq		S dan 1.5 S gacha	Kesish chiziqlari (qirqim va kesimlarda kesuvchi tekisliklarning yoʻnalishi koʻrsatiladi)
7.	Ingichka tutash siniq chiziq		S/3 dan S/2 gacha	Uzun uzish chiziqlari (tasvirni qisman yoki uzib koʻrsatishda qoʻllaniladi).