Toshkent farmasevtika instituti farmakologiya va klinik farmatsiya kafedrasi
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
0 O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG`LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI TOSHKENT FARMASEVTIKA INSTITUTI FARMAKOLOGIYA VA KLINIK FARMATSIYA KAFEDRASI Toshkent - 2016 1 Tuzuvchilar: Farmakologiya va klinik farmatsiya kafedrasi dotsenti b.f.n Shiltsova N.V. Farmakologiya va klinik farmatsiya kafedrasi katta o‗qituvchisi Yusupova D.A. Farmakologiya va klinik farmatsiya kafedrasi katta o‗qituvchisi Saydalieva F.A. Farmakologiya va klinik farmatsiya kafedrasi assistenti Sultanova R.X. Taqrizchilar: Fayziyeva Z.T. ToshFarI Ilmiy tadqiqot va ilmiy pedagogik kadrlarni tayyorlash sektori mudiri, t.f.d, dosent Daminova L.T. TDSI 2-sonli terapevtik yo‗nalishlar kafedrasi professori, t.f.d. O‗quv-uslubiy majmua Toshkent farmatsevtika instituti soha uslubiy kengashining 2016 yil «__» ___________ «__» sonli qarori bilan nashrga tavsiya qilindi Soha uslubiy kengash raisi: ______________ S.A.Saidov. O‗quv-uslubiy majmua MUKda ko‗rib chiqildi va tasdiqlandi. «__» ________ 2016 yil dagi «__» sonli bayonnomasi. 2 MUNDARIJA I ISHCHI DASTUR ........................................................................... 4 II SILLABUS ........................................................................ .............. 13 III FANNI O„QITISHDA FOYDALANILADIGAN INTERFAOL TA‟LIM METODLARI ................................................................. 19 IV NAZARIY MASHG„ULOT MATERIALLARI........................... 25 V AMALIY MASHG„ULOT MATERIALLARI............................. 191 VI KEYSLAR BANKI........................................................................... 223 VII MUSTAQIL TA‟LIM MAVZULARI............................................ 228 VIII GLOSSARIY......................................................................................... 230 IX TESTLAR...................................................................................... 242 X ADABIYOTLAR RO„YXATI......................................................... 254 3 1.ISHCHI DASTUR Kirish Hozirgi kunda tibbiyotning turli yo‗nalishlarida qo‗llanilayotgan ko‗p qirrali preparatlar ichida optimal terapevtik ta‘sirga ega bo‗lganlarini tanlash o‗ta mushkul masala bo‗lib kelmoqda. Bu masalani ijobiy xal qilishda talabalarga traditsion usulda klinik farmatsiya va klinik farmatsiya fanlarini o‗qitish, bo‗lajak mutaxassislar uchun bemorlarning ―shaxsiy – o‗zini‖ preparatini tanlash imkoniyatini bermaydi. Ushbu xolat esa bemorlarga ratsional davo jarayonini qiyinlashtiradi. ―Klinik farmatsiya farmakokinetika asoslari bilan‖ fanining asosiy vazifasi Yuqorida ko‗rsatilgan kamchiliklarni bartaraf etishdan iborat. 2016-2017 o` қув йили учун ишлаб чиқилган o` қув услубий мажмуада Roger Walker BPharm, PhD, FRPharmS, FFPH хорижий адабиѐтнинг мавзусидаги боб маълумотларидан фойдаланиб ―Pediatriya va gerantologiyada farmakoterapiya asoslari‖ мавзуси киритилди. O`quv fаnining mаqsаdi vа vаzifаlаri Fanni o‟qitishdan maqsad – bo‗lajak ishlab chiqarish bilan bog‗liq farmatsevtlarga dorilar klinik farmatsiyasining va farmakokinetikasining asosiy prinsiplari to‗g‗risida ma‘lumot berish fanning asosiy maqsadidir. Shuningdek, turli xil kasalliklarda farmakokinetik parametrlarning o‗zgarishlari va ularni amalda dori vositalarini tayinlashda xisobga olishni o‗rgatish ham fanning maqsadi hisoblanadi. Fanning vazifasi – Bemorlarni dorilar bilan davolash samarasini oshirish maqsadida, farmakokinetika ma’lumotlariga asoslangan xolda: dori preparatlarini organizmga so‘rilishi, tarqalishi, oqsillar bilan birikishi, biotransformatsiyasi va ularning turli xil ekzogen va endogen omillarga bog‘liqligini bo‘lajak klinik farmatsevtlarga to‘g‘ri tushuntira bilish bemorlarni davolashda vrachlarga va bemorlarga to‘g‘ri konsultatsiya berishini va ratsional farmakoterapiya asoslariga ega bo‘lishni ta’minlash ushbu fanning asosiy vazifasidir. Fan bo`yicha talabalarning bilim va ko`nikma va malakalariga Qo`yiladigan talablar Dastur boyicha talablar: 1. dori vositalarni ta‟sir mexanizmini, farmakodinamik ta‟sirlari va farmakokinetika kursatkichlarini. 2. dori vositalar o`zaro ta‟sir natijalarini; 4 3. dori vositalarni nojo`ya ta‟sirlari, ularni oldini olish usullari va nojo`ya ta‟sirlari rivojlanganda birinchi yordam choralarini ko`rsatish prinsiplarini, farmakokinetika modellari va ko`rsatkichlari, 4. dorilarning ichakdan so`rilishi, organizmda tarqalishi, oqsillar bilan bog`lanishi, 5. 6. olingan farmakokinetik ma‟lumotlarga suyanib, dorilar dozasini aniqlash, bemorlarga berish tartibi va muddati tug`risida bilimga ega bo`lishi kerak. Talaba: 1. dorilarning farmakokinetikasini ularning fizik-kimyoviy xususiyatiga bog`liqligi; 2. ularni dori shakllarini va organizmga Yuborish yo`llarini farmakokinetikada axamiyati; 3. dorilarni umumiy farmako-toksikologik xususiyatlarini aniqlay olish ko`nikmalariga ega bo`lishi kerak; Talaba: 1. dorilarni miqdorini aniqlash uchun biologik materiallarni tayyorlay olishi; 2. laboratoriya xayvonlarini tajriba o`tkazishga tayyorlash, ulardan bioprobalar ola bilish; 3. dorilarga farmakokinetikasiga taaluqli raqamli natijalarni statistik taxlil xisoblay olish malakasiga ega bo`lishi kerak. Fanning o`quv rejadagi boshqa fanlar bilan o`zaro bog`liqligi va uslubiy jihatdan uzviyligi Klinik farmatsiya farmakokinetika asoslari bilan fani klinik farmatsiya, farmakokinetika, analitik kimyo, farmatsevtik kimyo, patologiya kabi o`quv rejasidagi boshqa fanlar bilan uzviy bog`liqdir. Fanning ishlab chiqarishdagi o`rni Klinik farmatsiya farmakokinetika asoslari bilan fani yangi dori vositalarini qidirib topish, o`rganish va tibbiyot amaliyotiga kiritishda klinik farmatsiyaning bir qismi sifatida muxim o`rin egallaydi. Maxalliy xom-ashyolar asosida yangi dori vositalarini ishlab chiqarish dolzarb bo`lib turgan xozirgi paytda klinik farmakologik tadqiqotlarning ahamiyati yanada ortmoqda. Fanni o`qitishda zamonaviy axborot va pedagogik texnologiyalar Klinik farmatsiya far 1. - Shulardan kelib chiqqan holda ―Klinik farmatsiya va farmakokinetika asoslari bilan‖ fanining ta‟lim texnologiyalarini loyihalashtirishda quyidagi asosiy konseptual yondashuvlarga e‟tibor berish kerak. 2. - • Muammoli yondashuv. Ta‟lim jarayonini muammoli holatlar orqali namoyish qilish o`quvchi bilan birgalikdagi hamkorlikni faollashtirish usullaridan biridir. Bu jarayonda ilmiy bilishning ob‟ektiv ziddiyatlarini aniqlash va ularni hal qilishning 5 dialektik tafakkurni rivojlantirish va ularni amaliy faoliyatda ijodiy ravishda qo`llash ta‟minlanadi. 1. - • Axborot berishning eng yangi vosita va usullaridan foydalanish, ya‟ni o`quv jarayoniga kompyuter va axborot texnologiyalarini jalb qilish. 2. - Yuqoridagi konseptual yondashuv va ―Klinik farmatsiya va farmakokinetika asoslari bilan‖ fanining tarkibi, mazmuni, o`quv axborot hajmidan kelib chiqqan holda o`qitishning quyidagi usul va vositalari tanlab olindi. 3. - • O`qitish usullari va texnikasi: muloqot, muammoli usul, ―aqliy hujum‖, insert, ma‟ruza (kirish ma‟ruzasi, vizual ma‟ruza, tematik, aniq holatlarni echish, avvaldan rejalashtirilgan xatoli, sharhlovchi, yakuniy). 4. - • O`qitishni tashkil qilish shakllari: kollektiv, guruhiy. 5. - • O`qitish vositalari: odatdagi o`qitish vositalari (darslik, ma‟ruza matni, tayanch konspekti, kodoskop) dan kompyuter va axborot texnologiyalari. 6. - • Boshqarishning usuli va vositalari. O`quv mashg`ulotini texnologik karta ko`rinishida rejalashtirish o`quv mashg`ulotining bosqichlarini belgilab, qo`yilgan maqsadga erishishda o`quvchi va o`qituvchining hamkorlikdagi faoliyatini talaballarning auditoriyadan tashqari mustaqil ishlarini aniqlab beradi. 7. - • Monitoring va baholash. O`quv mashg`uloti va butun kurs davomida o`qitish natijalarini kuzatib borish, o`quvchi faoliyatini har bir mashg`ulot va yil davomida reyting asosida baholash. Klinik farmatsiya farmakokinetika asoslari fanidan mashg`ulotlarning mavzular va soatlar bo`yicha taqsimlanishi: № mavzular nomi ja`mi soat ma`ruza amaliy mashg`ulot mustaqil ta`lim fa rm at si y a k l. fa rm . k as b .t a`l i m fa rm at si y a k l. fa rm . k as b .t a`l i m fa rm at si y a k l. fa rm . k as b .t a`l i m fa rm at si y a k l. fa rm . k as b .t a`l i m 1 Maksadga muvofik davolash jarayonini tuzish. Dorilarning «terapevtik indeksi», «konsentratsiya-effekt», «konsentratsiya-vakt» kursatkichlariga bogliqligi 5 5 5 3 3 3 2 2 2 6 2 Yurak ishemik kasalligi, patofiziologiyasi, davolash tartibi va prinsiplari. 7 7 7 2 2 2 3 3 3 2 2 2 3 Yurak ritmini buzilishi (aritmiya), patofiziologiyasi, davolash prinsiplari 5 5 5 3 3 3 2 2 2 4 Yurak faoliyatini etishmovchiligi kasalligi va uning farmakoterapiya asoslari. 7 7 7 2 2 2 3 3 3 2 2 2 5 Ateroskleroz kasalligi, patogenezi va farmakoterapiyasi 5 5 5 3 3 3 2 2 2 6 Arterial gipertenziyalar, patofiziologiyasi, davolash usullari. 8 8 7 2 2 2 3 3 3 3 3 2 7 Qon paydo qiluvchi tizimning faoliyati buzilishi va uning farmakoterapiyasi.Anem iya, tromboz. 6 6 5 3 3 3 3 3 2 8 Oshqozon va o‗n ikki barmoq ichak yara kasalligi, patofiziologiyasi, davolash prinsiplari. 8 8 7 2 2 2 3 3 3 3 3 2 9 Jigar kasalliklari, pankreatit patogenezi va farmakoterapiya asoslari 6 6 6 3 3 3 3 3 3 7 10 Buyrak kasalliklari, patogenezi, davolash 8 8 8 2 2 2 3 3 3 3 3 3 11 YUqori nafas yo‗llari kasalliklarida ishlatiluchi dori vositalarining klinik- farmakologik xarakteristikasi.Pnevmo niya.Bronxit 6 6 6 3 3 3 3 3 3 12 Bronxial astma.Patofiziologiyasi va davolash prinsiplari 8 8 8 2 2 2 3 3 3 3 3 3 13 Revmatizm. Patofiziologiyasi va davolash prinsiplari 6 6 6 3 3 3 3 3 3 14 Qandli diabet va uning farmakoterapiyasi prinsiplari 8 8 8 2 2 2 3 3 3 3 3 3 15 Allergik kasalliklar va ularning farmakoterapiyasi 6 6 6 3 3 3 3 3 3 16 Pediatriya va gerantologiyada farmakoterapiya asoslari. 8 8 10 2 2 3 3 3 6 3 3 3 ja`mi 107 107 108 16 16 17 48 48 51 43 43 40 NAZARIY MASHG`ULOTLAR MAZMUNI Klinik farmatsiya faniga kirish Maqsadga muvofiq davolash jarayonini tuzish. Dorilarning «terapevtik indeksi», «konsentratsiya-effekt», «konsentratsiya-vaqt» ko`rsatkichlariga bogliqligi 8 Klinik farmatsiya asoslari, vazifalari va zaruriyati. Klinik farmakologiya fani to‗g‗risida tushuncha va uning vazifalari, farmatsiyada axamiyati. Klinik farmatsiyaning boshqa fanlar bilan bog‗liqligi. Maqsadga muvofiq davolash jarayonini tuzish. Dorilarning «terapevtik indeksi», «konsentratsiya-effekt», «konsentratsiya-vaqt» ko`rsatkichlariga bogliqligi. Yurak ishemik kasalligi, patofiziologiyasi, davolash tartibi va prinsiplari. Yurak ishemik kasalligi etiologiyasi, patogenezi va asoratlari to‗g‗risida ma‘lumot. Davolash prinsiplari. YUIK ning o‗tkir va surunkali kechimida tayinlanadigan dori vositalari. Dorilarni qo‗shib ishlatilishi va nojo‗ya ta‘sirini oldini olish. SHishlar va ularning farmakoterapiyasi. Yurak ishemik kasalliklari (stenokardiya va miokard infarktini davolashning zamonaviy prinsiplari. Yurak ritmini buzilishi (aritmiya), patofiziologiyasi, davolash prinsiplari Aritmiyalar, ularning turlari, kechimi. Antiaritmik preparatlarning klinik-farmakologik xarakteristikasi. Antiaritmik preparatlarning farmakokinetik ko`rsatkichlari va ularni qo`llanilishi. Yurak ritmini buzilishlari (aritmiyalar) va ularni davolash prinsiplari Yurak faoliyatini etishmovchiligi kasalligi va uning farmakoterapiya asoslari. Yurak etishmovchiligi patofiziologiyasi, etiopatogenezi, kechishi, asoratlari. Kasallikning farmakoterapiyasi. Yurak kasalliklarida ishlatiladigan dorilarning farmakokinetik parametrlari.. Yurak faoliyatini o‗tkir va surunkali etishmovchiligida dori vositalarini ishlatish prinsiplari. Ateroskleroz kasalligi, patogenezi va farmakoterapiyasi Ateroskleroz kasalligining kelib chiqish sabablari , patogenezi, klinik kechishi va farmakoterapiyasi. Gipolipedimik dori vositalarining qo`llanilishi va farmakokinetik ko`rsatkichlari, nojo`ya ta`sirlari. Arterial gipertenziyalar, patofiziologiyasi, davolash usullari Arterial gipertenziyani etiopatogenezi, kechishi, asoratlari. Antigipertenziv dorilar tasnifi va ularning ishlatilishi. Renin-angiotenzin tizimiga ta‘sir etuvchi dorilar. Kombinirlangan antigipertenziv dori vositalari .Simptomatik va essensial arterial gipertenziyalarni davolashning hozirgi zamonaviy usullari. Qon paydo qiluvchi tizimning faoliyati buzilishi va uning farmakoterapiyasi.Anemiya, tromboz. 9 Gemopoez, eritropoez, leykopoez to‗g‗risida tushuncha, ularning patofiziologik xolatlari. Kamqonlik turlari ularning kechish asoratlari, davolash prinsiplari.Qonning quyilish jarayonining buzilishi va farmakoterapiyasi usullari. Oshqozon va o„n ikki barmoq ichak yara kasalligi, patofiziologiyasi, davolash prinsiplari. Oshqozon va 12 barmoq ichak kasalliklari. Etiopatogenezi, kechishi,asoratlari va davolash prinsiplari. Omeprazol va uning xarakteristikasi. Ushbu kasallikda ishlatiladigan preparatlarning farmakokinetik parametrlari. Me‘da va 12 barmoq ichak yara kasalligida farmakoterapiya va farmakokinetika asoslari. Enterit va enterokolitlarning etiologiyasi, kechimi, ularni davolashda ishlatiladigan dori vositalarining klinik-farmakologik xarakteristikasi. Jigar kasalliklari, pankreatit patogenezi va farmakoterapiya asoslari Jigar kasalliklari. Etiopatogenezi, kechishi, asoratlari va davolash prinsiplari.Gepatoprotektorlarning xarakteristikasi. Jigar kasalliklarida farmakoterapiya va farmakokineti-ka asoslari.Pankreatit patogenezi va farmakoterapiya asoslari. Buyrak kasalliklari, patogenezi, davolash Buyrak kasalliklari. Etiopatogenezi, kechishi, asoratlari va davolash prinsiplari. Buyrak kasalliklarini davolashda diuretik dori vositalarining o‗rni. Diuretiklarning farmakokinetik ko`rsatkichlari.Buyrak kasalliklarini davolashda ishlatiladigan dorilar xarakteristikasi. Yuqori nafas yo„llari kasalliklarida ishlatiluchi dori vositalarining klinik- farmakologik xarakteristikasi.Pnevmoniya.Bronxit Yuqori nafas yo‗llari kasalliklari. Etiopatogenezi, kechishi, asoratlari va davolash prinsiplari. Yuqori nafas yo‗llari kasalliklari va bronxial astmada ishlatiladigan preparatlarning farmakoterapiyasi Yuqori nafas yo‗llari kasalliklari farmakoterapiyasi. Bronxial astma.Patofiziologiyasi va davolash prinsiplari Bronxial astmakasalligining patofiziologiyasi va davolash prinsiplari.Brobxial astmaning kechishi. Astmatik status va bronxial astma xurujini olish maqsadida qo`llaniladigan dori vositalarining farmakokinetik ko`rsatkichlari. Revmatizm. Patofiziologiyasi va davolash prinsiplari 10 Revmatik kasalliklar, sabablari, turlari, kechimi. Revmatik kasalliklarni davolashda ishlatiladigan dori vositalari. Revmatizm va unda farmakoterapiya va farmakokinetika asoslari. Qandli diabet va uning farmakoterapiyasi prinsiplari Qandli diabet kasalliklarining etiopatogenezi, kechishi, belgilari, asoratlari va ularni turlari. Insulin preparati va uni qo‗llashdagi muammolar va ularning farmakoterapiyasi. Qandli diabet kasalligida ishlatiladigan preparatlar xarakteristikasi. Qandli diabet va uning farmakoterapiyasi prinsiplari. Allergik kasalliklar va ularning farmakoterapiyasi Allergik kasalliklar, ularning kelib chiqish sabablari, kechimi. Allergiyaga qarshi dori vositalarining tasnifi, farmakologik xususiyatlari. N 1 -gistaminoblokatorlar va steroid tuzilishga ega dori vositalari. Allergiyalarni davolash usullari. Immun tizimini buzilishi bilan boradigan (autoimmun) kasalliklarni davolashning muammolari. Pediatriya va gerantologiyada farmakoterapiya asoslari Yosh bolalarda davolash printsiplarining o`ziga hosligi.Qariyalarda davolash printsiplarining o`ziga hosligi. Farmakokinenik ko`rsatkichlari. O„QITISH SHAKLLARI ―Farmatsiya fanlarini o‗qitishda ilg‗or ta‘lim texnologiyalari‖ modulini o‗zlashtirish jarayonida pedagogik jarayonni jadallashtirish maqsadida zamonaviy pedagogik texnologiyalar, axborot vositalari, kompyuter, internet tizimidan foydalaniladi. Ma‘ruzalar ilg‗or pedagogik texnologiyalardan va multimedia vositalaridan foydalangan xolda savol-javob tarzida, tinglovchilarni undaydigan, o‗ylantiradigan muammolarni ular oldiga qo‗yish, erkin muloqot yuritishga, ilmiy izlanishga jalb qilish asosida olib boriladi. Amaliy mashg‗ulotlar ilg‗or pedagogik texnologiyalardan va multi-media vositalaridan foydalanib, tinglovchilarni undaydigan, o‗ylantiradigan muammolarni ular oldiga qo‗yish, talabchanlik, tinglovchilar bilan individual ishlash, erkin muloqot yuritishga, ilmiy izlanishga jalb qilish, zamonaviy farmatsiya fanlari muammolariga doir keyslar tuzish, ulardan amaliyotda qo‗llash bilan tizimli , faoliyatga yo‗naltirilgan va dialogik yondoshuv, hamkorlikda, keys-stadi va muammoli ta‘lim asosida olib boriladi. SHuningdek, amaliy mashg‗ulotlar o‗rganilayotgan muammo echimlari bo‗yicha taklif berish, eshitish, idrok qilish va mantiqiy xulosalar chiqarish maqsadida davra suhbatlari, muammolar echimi bo‗yicha dalillar va ma‘lumotlarni taqdim qilish, eshitish va muammolar echimini topish qobiliyatini rivojlantirish uchun bahs va munozaralar, blits-so‗rovlar yordamida amalga oshiriladi. Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling