Toshkent farmatsevtika instituti ijtimoiy fanlar kafedrasi
Download 5.27 Kb. Pdf ko'rish
|
2. G‗oyaviy bo‗shliqqa olib keluvchi sabablarni ko‗rsating. Boshqa mafkuralarni tan olmaslik, yakka xokimlik, fanatizm, kommunis-tik mafkura, shariat yo‗li, milliylik, diniy dunyoqarash, ilmiy dunyoqarash, milliy tarix, o‗tmishni tan olmaslik, islom davlati, diniy meros, jamiyatga sig‗ishmaslik, nigilizm, befarqlik, g‗ayratsizlik, joxillik, xudbinlik. Ilmiy Diniy O„quv topshiriq. 1-guruh.Mazkur materiallar orqali tahdidlarni tushuntirib bering 2-guruh.G„ayriinsoniy yot g„oyalar ko„rinshlari qanday. Mintaqaviy Etnik va millat- mojarolar lararo ziddiyatlar Diniy ekstremizm va fundamentalizm O„zbekistonning xavfsizligiga tahdidlar Korrupsiya va jinoyatchilik Ekologiya muammolar Mahalliychilik va urug‗-aymoqchilik FAYRIINSONIY, YOT FOYALARNING KO„RINISHLARI Irqchilik g‗oyasi Kommunistik g‗oya Fashizm, neofashizm g‗oyalari Agressiv millatchilik g‗oyasi Kosmopolitizm g‗oyasi Panslavyanizm g‗oyasi Paneronizm g‗oyasi Buyuk davlatchilik shovinizmi g‗oyasi Panislomizm g‗oyasi Nazorat savollari: 1. XXI asrda g‗oyaviy-mafkuraviy munosabatlar keskinlashuvining ijtimoiy, iqtisodiy,siyosiy sabablari 2. SHovinizm, genotsid, fashizm, neofashizm, neokommunizm, irqchilik, diniy ekstremizm, fundamentalizm, terrorizm g‗oyalarining reaksion mohiyati 3.G‗ayriinsoniy g‗oyalarning asosiy maqsadlari qanday? 4.―Ijtimoiy tuzum‖ tushunchasi. Adolatli tuzum, demokratik jamiyat g‗oyalarining ijtimoiy-tarixiy ildizlari va rivojlanish bosqichlarini ko‗rsating. 5.Modernizm, uning g‗oyaviy-mafkuraviy mazmuni nimadan iborat ? Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Bugungi dunyoning mafkuraviy manzarasi. -T.: 2002. 2.Byukenen T. Smert Zapada. -M.:Gardariki, 2004. 3.Milliy istiqlol g‗oyasini xalqimiz ongiga singdirish omillari va vositalari. -T.: 2002. 4.Mistiqlol g‗oyasi: asosiy xususiyatlari, falsafiy va tarixiy ildizlari. -T.: 2002. 5.Milliy istiqlol g‗oyasi (Uzbekiston Respublikasi Oliy ta‘lim bakalavriat boskichi uchun darslik). - T.:―Akademiya‖, 2005 4-mavzu.Mafkuraviy tajovuz va axborot xavfsizligi Mavzuning maqsadi: Hozirgi kundagi mafkuraviy tajovuzlarni jahonda bo‗layotgan voqealar asosida tushuntirish, g‗oyaviy manipulyasiya hamda ―axborot xuruji‖ haqida ma‘lumot berish. Talaba bilishi lozim: 1. Mafkuraviy tajovuz va unga qarshi mafkuraviy xavfsizlikni ta‘minlash zarurati. 2. Mafkuraviy gegemonizmning vujudga kelishi. 3. Manipulyasiya va g‗oyaviy manipulyasiyaning zararli oqibatlari. 4. ―Axborot xuruji‖ va ―ommaviy madaniyat‖ - mafkuraviy tahdid shakli. Motivatsiya: Hozirgi kunda mafkuraiy jarayonlar murakkablashishini tushunib etish. Fanlararo va fan ichidagi bog‟liqlik: ma‘naviyat asoslari, pedagogika , psixologiya kabi fanlar bilan bog‗liq. O‗quv topshiriq: ―Muammoli savolni yo‗naltiruvchi uslubiy tavsiyalar asosida echish. ―Muammoli vaziyat turi‖ ―Muammoli vaziyat‖ sabablari Vaziyatdan chiqib ketish xarakatlari Ommaviy madaniyat kelib chiqishi Prezidentimiz bu borada katta tashvish bilan ogohlantirishi bejiz emas: «Tabiiyki, “Ommaviy madaniyat” degan niqob ostida axloqiy buzuq va zo„ravonlik, induvidualizm, egotsentrizm g„oyalarini tarqatish, kerak bo„lsa shuning hisobidan boylik ortirish, boshqa xalqlarning necha ming yillik an‟ana va qadriyatlari, turmush tarzining ma‟naviy negizlariga bepisandlik, ularni qo„porishga qaratilgan xatarli tahdidlar odamni tashvishga solmay qo„ymaydi. (YUksak ma‟naviyat-engilmas kuch. 117 b.) Ommaviy madaniyat tarqalishining asosiy ijtimoiy sababi esa G„arbdagi an‟anaviy qadriyat va ma‟naviyatning inqiroz sari yuz tutishidir. ―Blits-so‗rov‖ savollariga javob bering № Savollar Javoblar 1. Manipulyasiya nima 2. Axborot xuruji qaysi vositalarda amalga oshiriladi 3. Mafkuraviy gegemonizm ? 4. Mafkuraviy tajovuz nima? 5. Fuqaro tarbiyasi muhimmi? Nazorat savollari: 1.G‗oyaviy manipulyasiyaning zararli oqibatlari 2.Fuqaro tarbiyasini tashkil etish: dunyo tajribasi va muammolar 3.Milliy g‗oyani aholi ongiga singdirishning ustuvor vazifalari 4. Ommaviy axborot vositalarining mafkuraviy faoliyatdagi o‗rni. 5. Qanday g‗oyaviy ta‘sir ko‗rsatish mexanizmlarini bilasiz? 6. ―Axborot xuruji‖ deganda nimani tushunasiz? Foydalanilgan adabiyotlar 1.Karimov I. O‗zbekiston buyuk kelajak sari. T.: O‗zbekiston. 1999 2.G‗aniev A. G‗arb olamidagi axloqiy muammolar. T., Voris, 2007 3.O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning ―YUksak ma‘naviyat – engilmas kuch‖ asarini o‗qitish bo‗yicha o‗quv-uslubiy qo‗llanma. T., Istiqlol., 2010. 4.Falsafa qomusiy lug‗at. T. : O‗zbekiston faylasuflar milliy jamiyati. SHarq. 2004 5-mavzu.Globallashuv jarayonida mafkuraviy immunitet Mavzuning maqsadi: Globallashuvga tegishli bo‗lgan barcha jarayonlarning mohiyatini, xususiyatlarini chuqur o‗rganish, keng miqyosli integratsiya va globallashuv jarayonlari jahon taraqqiyotining hozirgi paytdagi muhim xususiyatlaridan biri ekanligini e‘tirof etish. Ayniqsa, globalllashuvning milliy ma‘naviyatga o‗tkazayotgan va o‗tkazishi mumkin bo‗lgan ta‘sirini o‗rganishdan iborat Talaba bilishi lozim. 1. Globallashuv tushunchasi va mafkuraviy jarayonlarning globallashuvi. 2. Mafkuraviy poligon, mafkuraviy profilaktika va mafkuraviy immunitet tushunchasi 3. Mafkuraviy immunitetni shakllantiruvchi omillar. Motivatsiya: Respublikamiz Prezidenti I.Karimov ta‘kidlaganidek, biz hozirgi kunda globallashuv deb nom olgan har tomonlama jadal rivojlangan tahlikali davrda yashamoqdamiz.SHu davrning asli kelib chiqish sabablari, xususiyatlari, salbiy va ijobiy jihatlari hamda mazkur davrdagi mafkuraviy tahdidlardan himoyalanish choralari haqida ma‘lumotga ega bo‗lish zarurdir. Fanlararo va fan ichidagi bog‟liqlik: mazkur mavzu falsafa, siyosatshunoslik,iqtisodiyot nazariyasi fanlari bilan bog‗liq O‗quv topshiriq. Mafkuraviy jarayonlar xususiyatlarini izohlang Hozirgi zamonda inson qalbi va ongi uchun kurashning namoyon bo„lish xususiyatlari Bugungi dunyoning mafkuraviy manzarasi o‗zgarib bormoqda Mafkuraviy jarayonlarning globallashuvi ro‗y bermoqda Jahon maydonlarini mafkuraviy jihatdan bo‗lib olishga urinishlar kuchaymoqda Ko‗p qutbli dunyoning mafkuraviy tizimi to‗la barqarorlashmagani aniq bo‗lib bormoqda Geopolitik maqsadlar va mafkuraviy siyosat uyg‗unlashmoqda O‗rta Osiyo mintaqasidagi mafkuraviy jarayonlar murakkablashmoqda Mustaqillikni qo‗lga kiritgan davlatlarda yangi mafkuraviy tamoyillar ahamiyati tobora ortmoqda Mustaqil O‗zbekiston o‗ziga xos milliy istiqlol mafkuravi tamoyillari asosida yashamoqda «Baliq skeleti» texnikasi Ushbu texnologiya katta muammolarning echimini topishga qaratilgan. YUqori qismida muammolar turi yozilsa, pastki qismida esa misollar bilan izohlanadi. O‗quv topshiriq: «Blits-so‗rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to‗ldiriladi № Savollar Javoblar 1. Globallashuv tarafdorlari qanday nomlangan? 2. Globallashuv muxoliflari qanday nomlangan? 3. SHovinizmning maqsadini ayting? 4. Panislomizm nima? 5. Panturkizm nima? 6. Mafkuraviy poligon tushunchasi nimani anglatadi? 7. Globallashuvning ijobiy natijalari. Nazorat savollari: 1.Foyaviy bo‗shliq nima? 2.Zararli g‗oyalar ta‘siri qanday namoyon bo‗ladi? 3.Mafkuraviy immunitet qanday hosil qilinadi? 4.YAngi mafkurani yaratish zarurati deganda nima nazarda tutiladi? 5.Mafkuraviy profilaktikani izohlab bering? 6.Xavfsizlik va barqarorlik tushunchalarini bayon eting? Глобаллашувни нг салбий оқибатлари Foydalanilgan adabiyotlar 1.Karimov I. O‗zbekiston buyuk kelajak sari. T.: O‗zbekiston. 1999 2. Karimov I. O‗zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida.. T.: O‗zbekiston. 2011 3.Ochildiev A. Globallashuv va mafkuraviy jarayonlar. T.: Muharrir, 2009 4.G‗aniev A. G‗arb olamidagi axloqiy muammolar. T., Voris, 2007 5.Falsafa qomusiy lug‗at. T. : O‗zbekiston faylasuflar milliy jamiyati. SHarq. 2004 6- mavzu. Jamiyat barqarorligini ta‟minlashning ijtimoiy -g„oyaviy asoslari Mavzuning maqsadi: Jamiyat barqarorligini ta‘minlashning ijtimoiy-g‗oyaviy asoslari to‗g‗risidagi bilimlarni shalkllantirishdan iborat. Talaba bilishi lozim. 1.Jamiyat barqarorligini ta‘minlash omillarini sanab beradi; 2. "O‗zbekiston - yagona vatan" g‗oyasi barqarorlikni ta‘minlashning nazariy asosi. 3.Til madaniy muloqot va barqarorlikning muhim vositasi . 4. Dunyo mamlakatlaridagi beqarorlik sabablari. Motivatsiya: Barqarorlikni ta‘minlashni g‗oyaviy asoslari, millatlararo totuvlik, diniy bag‗rikenglik haqida ma‘lumotga ega bo‗lish zarurdir. Fanlararo va fan ichidagi bog‟liqlik: mazkur mavzu falsafa, siyosatshunoslik,iqtisodiyot nazariyasi fanlari bilan bog‗liq 1-O‗quv topshiriq. ―Til madaniy muloqot va barqarorlikning muhim vositasi‖ mavzuida esse yozing. 2-O‗quv topshiriq. ―Bag‗rikenglik o‗zbek xalqiga xos fazilat‖ mavzuini ushbu jadval asosida yoriting. BAFRIKENGLIK FOYASI Bag„rikenglik va uning ko„rinishlari Insoniy bag‗rikenglik Bag‗rikenglikning namoyon bo‗lishi Bag‗rikenglikning yo‗nalishlari Oilaviy bag‗rikenglik O‗z-o‗zini hurmatlash va qadrlash Diniy bag‗rikenglik Murosa Ijtimoiy Milliy bag‗rikenglik bag‗rikenglik O‗zaro hurmat Iqtisodiy Umuminsoniy Qadrlash bag‗rikenglik bag‗rikenglik Sabr-toqat Siyosiy bag‗rikenglik CHidamlilik Xalqaro va davlat- Qanoat lararo bag‗rikenglik SHukr qilish 3-o„quv topshiriq Bahs-munozara uchun savollar 1. Demokratik rivojlanishda milliy mustaqillik g‗oyasini izohlab bering? 2. «Osiyocha ishlab chiqarish uslubi» nazariyasi qanday nazariya edi? 3. Demokratiyaning qanday shakllarini bilasiz? 4. Demokratiyani belgilovchi uch mezonni izohlang? 5. Xudbinlik va uning salbiy jihatlarini bayon eting? 6. Begonalashuv nima va uning qanday ko‗rinishlari bor? 7. Milliy tarbiyaning qanday bosh maqsadlari mavjud? 8. «Millatlararo totuvlik», «milliy va diniy bag‗rikenglik» tushunchalari-ning ma‘no-mazmunini bayon eting? Nazorat savollari: 1.Barqarorlik deganda nimani tushunasiz? 2.Barqarorlik va turg‗unlik bir xil ma‘nodagi tushunchami? 3.Barqarorlik shartlari qanday? 4.Iqtisodiy barqarorlikda ―o‗zbek modeli‖ni o‗rni. 5.Ijtimoliy hamkorlik g‗oyasining mohiyati. 6.Milliy siyosat tamoyillari. Foydalanilgan adabiyotlar 1.Karimov I. O‗zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida.. T.: O‗zbekiston. 2011 2.Ochildiev A. Globallashuv va mafkuraviy jarayonlar. T.: Muharrir, 2009 3. Mamashokirov S., Tog‗aev SH. Erkin va farovon hayot qurilishining g‗oyaviy-mafkuraviy masalalari. –T.: Ma‘naviyat, 2007. 4. Milliy istiqlol g‗oyasi: asosiy tushunchalar va tamoyillar T.:YAngi asr avlodi, 2001. 5.Milliy istiqlol g‗oyasi: asosiy tushunchalar, tamoyillar va atamalar (qisqacha izohli tajribaviy lug‗at).. T.:YAngi asr avlodi, 2002. 8 mavzu. Tafakkur o„zgarishi va ma‟naviy yangilanishda milliy g„oyaning roli. Milliy g„oyani rivojlantirishning institutsional tizimi. Mavzuning maqsadi: Tafakkur o‗zgarishi va ma‘naviy yangilanishda milliy g‗oyaning roli, milliy g‗oyani rivojlantirishning institutsional tizimi haqidagi bilimlarni shakllantirish. Talaba bilishi lozim. 1. ―O‗zbek modeli‖-evolyusion taraqqiyot g‗oyasining gumanistik xarakteri. 2.―Mafkuraviy tarbiya‖ tushunchasi, uning mazmuni va namoyon bo‗lish xususiyatlari. 3. "Mafkuraviy tarbiyaning yo‗nalishlari va ijtimoiy funksiyalari. 4. Milliy g‗oyani rivojlantirishda ommaviy va siyosiy tashkilotlarning ahamiyati Motivatsiya: Mustaqillik yillarida tafakkur o‗zgarishining mohyatini bilish zarurdir. Fanlararo va fan ichidagi bog‟liqlik: mazkur mavzu falsafa, siyosatshunoslik, iqtisodiyot nazariyasi fanlari bilan bog‗liq 1-topshiriq «T-sxema» jadvalini to‗ldiring. Erkin shaxsga xos bo‗lgan xususiyatlar Komil insonga xos bo‗lgan xususiyatlar 2-o‗quv topshiriq.‖O‗zbek modeli‖ni jadval asosida ta‘riflang. O„zbekistonning o„ziga xos taraqqiyot yo„li - o„zbek modeli Asosiy maqsad va vazifalari Mazmuni Tamoyillar Bozor iqtisodiga asoslangan erkin demokratik jami-yat barpo etish Millati, tili va dinidan qat‘i nazar, davlatimizda yashovchi barcha kishilar uchun munosib hayot sharoitini yaratib berish Iqtisodiyotning siyosatdan ustun-ligi Davlat - bosh Iqtisodiy, ijti-moiy, siyosiy, ma‘-naviy va boshqa sohalarda tub o‗z-garishlar va islohotlarni Har bir inson uchun ijtioiy kafolatlangan turmush dara-jasini va erkinliklarini ta‘minlash islohotchi Qonunning ustuvorligi amalga oshirish Xalqimizning qadriyatlari Kuchli ijtimoiy Xalqning turmush farovonligini oshi rish, komil va mentalitetiga, milliy davlatchilik an‘analariga tayanish Dunyo tajribasining ilg‗or siyosat yuritish Bozor iqtisodiyotiga insonni shakllantirish yutuq-lariga asoslanish, umuminsoniy qadriyatlar tadrijiy yo‗l bilan bosqichma- ustuvorligini ta‘minlash bosqich o‗tish O‗quv topshiriq ―Nima uchun?‖ texnikasidan foydalanib “Nima uchun O„zbekistonda demokratik davlat, erkin fuqarolik jamiyati qurish insonlar ijtimoiy faol ishtiroki bilan bog„liq”? savolini echish. «Nima uchun?» «Nima uchun?» «Nima uchun?» «Nima uchun?» «Nima uchun?» O‗quv topshiriq. Mazkur jadval asosida mafkuraviy tarbiya sub‘ektlarini tushuntiring. MAFKURAVIY TARBIYA SUB‟EKTLARI SHaxs Ijtimoiy birliklar Ma‘naviy-ma‘rifiy institutlar Ota Oila Maktabgacha tarbiya muassasalari Murabbiy Jamoat va nodavlat O‗quv yurtlari tashkilotlari O‗qituvchi Madaniyat muassasalari Mehnat jamoalari San‘at Rahbar Lider Ommaviy birlashmalar Ommaviy axborot vositalari avtoritet Siyosiy tashkilotlar Diniy tashkilotlar Davlat organlari Partiyalar Harakatlar Нима учун Ўзбекистонда демократик давлат, эркин фуқаролик жамияти қуриш инсонлар ижтимоий фаол иштироки билан боғлиқ? KEYSLAR BANKI 1-Keys Keyslarga javob bering: 1. Ma‘naviyat qaysi turlarga bo‘linadi? 2. Milliy, mintaqaviy va umuminsoniy ma‘naviyatnig farqi nimada? 2.Islom Karimov o‘zining hajmi jihatdan kichik bo‗lsa ham, ammo mamlakatimizda yangi jamiyat qurishning ilmiy-nazariy asoslarini o‘zida aks ettirilishi jihatdan mukammal, fundamental dastur bo‗lgan «O„zbekistonnnig o„z istiqloli va taraqqiyoti» nomli asarida O‗zbekistonni ma‘naviy – ma‘rifiy rivojlantirishning strategik vazifalarini belgilab berdi. Bu asar O‗zbekistonda yangi jamiyat qurishning ilmga asoslangan dasturi hisoblanadi. Chunki unda iqtisodiy va ijtimoiy-siyosiy hayotni qayta qurish sohasida ilgari surilgan barcha g‗oyalar o‗tgan davrda o‗zining ifodasini topdi va jamiyatimiz tubdan yangi bosqichga ko‗tarildi. Islom Karimov mustaqil O‗zbekistonni rivojlantirishning milliy -ma‘naviy tiklanish konsepsiyasini yaratdi va uni o‘zining «O‗zbekistonnnig o‗z istiqloli va taraqqiyoti» nomli asarida ilk marta e‘lon qildi. «O‗zbekistonni yangilash va rivojlantirishning o‗z yo‗li to‗rtta asosiy negizga asoslanadi» – deb ko‗rsatdi. Islom Karimov ushbu asarida mamlakat milliy-ma‘naviy taraqqiyotini amalga oshirishlarinig quyidagi yo‘nalishlarini belgilab berdi. Bular: - umuminsoniy qadriytlarga sodiqlik; - xalqimizning ma‟naviy merosini mustahkamlash va rivojlantirish; - insonning o„z imkoniyatlarini erkin namoyon qilishi; - vatanparvarlik. Asarda mamlakat taraqqiyotining muhim omillari yoritib berilgan. Jumladan, Islom Karimov mamlakat taraqqiyoti dunyo xalqlari tomonidan e‘tirof etilgan qadriyatlarga bog‘liq ekanligini ta‘kidlab shunday yozadi: «Mustaqil O‘zbekistonning kuch-qudrati manbai – xalqimizning umuminsoniy qadriyatlarga sodiqligidir. Jadvalni to‟ldiring: Vaziyat turi Vaziyatning kelib chiqish sabablari Mazkur vaziyatda Siz qanday qaror qabul qilasiz 1-Keys. 1. Inson hayoti har narsadan ustundir. Faraz qiling siz o‗ta qimmatbaho, antikvar buyumlar saqlanadigan muzey o‗qituvchisisiz. Muzeyga to‗satdan bosqinchilar hujum qilib qoldi. Siz inson hayoti oliy qadriyat ekanligi prinsipiga amal qilgan holda o‗z vazifangizni tashlab qochib qoldingiz. YA‘ni siz bu bilan o‗z hayotingiz va bosqinchilar hayotini – inson hayotini saqlab qoldingiz. Keys echimi uchun taklif etilgan g‗oyalar taqdimoti uchun chizma namunasi Muammo (asosiy va kichik muammolar) Echim Natija Savollar: 1. Bu vaziyatda qanday ma‘naviy dilemma o‗rtaga chiqyapti? 2. Antikvar buyumni saqlab qolish uchun jon fido qilish axloqning inson hayoti oliy qadriyat ekani haqidagi prinsipga zid emasmi? Aksincha bo‗lsa-chi? 3. Agar aksincha bo‗lganda, ya‘ni siz antikvar buyumni saqlab qolish uchun bosqinchini otib o‗ldirsangiz, inson hayotini o‗sha buyumdan qadrsiz ko‗rgan bo‗lmaysizmi? SHunday hisoblasangiz, fikringizni asoslang? 4. Ushbu vaziyatni baholashda qaysi axloqiy tushunchalar qo‗l keladi? Download 5.27 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling