Toshkent Farmatsevtika instituti Sanoat Farmatsiya fakulteti Sanoat Farmatsiya yoʻnalishi 201b guruh Talabasi Muhammadiyeva Charosning Analitik kimyo Fanidan tayyorlagan mustaqil Ishi

O2 bilan reaksiyaga kirishganda gemoglobinning boshqa xossalari ham o’zgaradi: kislorodli gemoglobin gemoglobindan 70 marta kuchli kislotadir. To’qimalarni bog’lashda va o’pkada CO2 ni chiqarishda katta rol o’ynaydi. Spektrning ko’rinadigan qismidagi yutilish chiziqlari xarakterlidir: gemoglobin bitta maksimal (554 mikronda), kislorodli gemoglobin 578 va 540 mikronda ikkita maksimalga ega. Gemoglobin CO2 ni bevosita biriktira oladi (CO2 ning NH2-rpippami globin bilan reaksiyasi natijasida); bu holda karbgemoglobin hosil bo’ladi – beqaror birikma, o’pka kapillyarlarida gemoglobin va CO2 ga osongina parchalanadi.

Inson qonida gemoglobin miqdori o’rtacha 13-16 g% (yoki Sali bo’yicha 78% -96%); Ayollarda gemoglobin erkaklarnikiga qaraganda bir oz kamroq. Gemoglobinning xossalari ontogenez jarayonida o’zgaradi. Shuning uchun embrion gemoglobin, xomilalik gemoglobin (homila) – HbF, kattalar gemoglobin – HbA farqlanadi. Xomilalik gemoglobinning kislorodga yaqinligi kattalar gemoglobinidan yuqori bo’lib, bu muhim fiziologik ahamiyatga ega va homila organizmining O2 etishmovchiligiga nisbatan ko’proq chidamliligini ta’minlaydi. Qonda gemoglobin miqdorini aniqlash normal sharoitda va turli kasalliklarda, ayniqsa qon kasalliklarida qonning nafas olish funktsiyasini tavsiflash uchun muhimdir. Gemoglobin miqdori maxsus qurilmalar – gemometrlar tomonidan aniqlanadi.

Gemoglobinning xossalari organizm zaharlanganda o‘zgarishi mumkin, masalan, karboksigemoglobin hosil bo‘lishiga olib keladigan uglerod oksidi yoki methemoglobin hosil bo‘lishi bilan gem Fe2+ ni Fe3+ ga aylantiruvchi zaharlar. Gemoglobinning bu hosilalari kislorodni tashishga qodir emas. Turli hayvonlarning gemoglobini molekulaning oqsil qismi tuzilishining o’ziga xosligi tufayli turga xos xususiyatga ega. Qizil qon hujayralarini yo’q qilish paytida chiqarilgan gemoglobin safro pigmentlarini hosil qilish manbai hisoblanadi.

Gemoglobinning xossalari organizm zaharlanganda o‘zgarishi mumkin, masalan, karboksigemoglobin hosil bo‘lishiga olib keladigan uglerod oksidi yoki methemoglobin hosil bo‘lishi bilan gem Fe2+ ni Fe3+ ga aylantiruvchi zaharlar. Gemoglobinning bu hosilalari kislorodni tashishga qodir emas. Turli hayvonlarning gemoglobini molekulaning oqsil qismi tuzilishining o’ziga xosligi tufayli turga xos xususiyatga ega. Qizil qon hujayralarini yo’q qilish paytida chiqarilgan gemoglobin safro pigmentlarini hosil qilish manbai hisoblanadi.