Toshkent Farmatsevtika instituti Sanoat Farmatsiya fakulteti Sanoat Farmatsiya yoʻnalishi 201b guruh Talabasi Muhammadiyeva Charosning Analitik kimyo Fanidan tayyorlagan mustaqil Ishi

Depozit qilingan temir

Bundan tashqari, tanada to’plangan (zaxira) temir mavjud. Hujayraning temiri asosan mitoxondriyada joylashgan.

Tana uchun eng ko’p o’rganilgan va muhim fermentlar sitoxromlar, katalaza va peroksidazadir. Sitokromlar gemoproteinlarning lipid komplekslari bo’lib, mitoxondriyal membrana bilan qattiq bog’langan. Ammo b5 va P450 sitoxromlari endoplazmatik retikulumda joylashgan bo’lib, mikrosomalar NADH-sitoxrom C reduktazasini o’z ichiga oladi. Mitoxondrial nafas olish to’qimalarning differentsiatsiyasi jarayonlari uchun zarur, ekstramitoxondrial nafas esa hujayra o’sishi va nafas olish jarayonlarida muhim rol o’ynaydi, degan fikr mavjud. Aksariyat sitoxromlarning asosiy biologik roli to’qimalarda terminal oksidlanish jarayonlarining asosini tashkil etuvchi elektronlarni uzatishda ishtirok etishdir. Sitokrom oksidaza mitoxondriyal elektron tashishning yakuniy fermenti, elektron tashish zanjiri bo’lib, mitoxondriyalarda oksidlovchi fosforlanish jarayonida ATP hosil bo’lishi uchun javobgardir. Ushbu fermentning to’qimalardagi tarkibi va imioksigendan foydalanish o’rtasida yaqin bog’liqlik ko’rsatilgan. Katalaza, xuddi sitoxrom oksidaza kabi, gem guruhiga biriktirilgan bitta polipeptid zanjiridan iborat. Bu qizil qon hujayralarini oksidlovchi gemolizdan himoya qiluvchi eng muhim fermentlardan biridir. Katalaza hujayradagi vodorod periks kontsentratsiyasiga qarab ikki tomonlama funktsiyani bajaradi.Vodorod periksning yuqori konsentratsiyasida ferment uning parchalanish reaktsiyasini katalizlaydi va past konsentratsiyada va vodorod donori (metanol, etanol va boshqalar) ishtirokida katalazaning peroksidaza faolligi ustun bo’ladi. Peroksidaza asosan leykotsitlarda va odamlarda ingichka ichak shilliq qavatida uchraydi. Shuningdek, u hujayralarni peroksid birikmalari bilan yo’q qilishdan himoya qiluvchi himoya roliga ega. Miyeloperoksidaza – temir o’z ichiga olgan gem fermenti, neytrofil leykotsitlarning azurofil granulalarida joylashgan va granulalar parchalanishi paytida fagotsitar vakuolalarga chiqariladi. Ushbu ferment tomonidan faollashtirilgan bakterial hujayra devori oqsilini yo’q qilish mikroorganizm uchun halokatli bo’lib, u tomonidan faollashtirilgan zarrachalarning yodlanishi leykotsitlarning bakteritsid funktsiyasiga ishora qiladi. Temir o’z ichiga olgan fermentlarga flavoprotein fermentlari ham kiradi, ularda temir gemin guruhiga kirmaydi va faqat transfer reaktsiyalari uchun zarurdir. Eng ko’p o’rganilgani trikarboksilik kislota siklida eng faol bo’lgan suksinat dehidrogenazdir. Mitoxondriyal membranalar ferment substrati uchun erkin o’tkazuvchandir.