Toshkent moliya instituti «bank ishi» kafedrasi

T.r	Mahsulot turi	O’rtacha aholi jon boshiga	Erkaklar (16-59 yosh)	Ayollar (16-59 yosh)	Pensio- nerlar
Bolalar
						0-6 yosh	7-15 yosh
1	Non mahsulotlari	130,8	177,0	124,9	119,0	279,0	112,3
2	Kartoshka	124,2	160,0	120,0	90,0	85,0	135,0
3	Sabzavotlar	94,0	80,8	96,8	96,8	85,0	120,0
4	Meva-chevalar	19,4	14,6	12,6	10,6	34,4	44,4
5	Shakar va qandolat mahsulotlari	20,7	20,8	19,8	18,8	19,7	16,1
6	Go’sht mahsulotlari	26,6	32,2	25,0	19,8	18,7	33,5
7	Baliq mahsulotlari	11,7	12,7	10,7	12,7	8,7	12,5
8	Sut mahsulotlari	212,4	201,7	179,4	174,1	179,0	303,4
9	Tuxum (dona)	151,4	180,0	150,0	90,0	150,0	180,0
10	O’simlik yog’i va margarin	10,0	11,2	9,8	8,9	6,8	11,7

Ushbu jadval mahsulotlar iste’molining minimal me’yori asosida Rossiya fanlar Akademiyasining ovqatlanish institutida hisoblab chiqilgan.

Shunday qilib, iste’mol savoti va yashash minimumi insonning hayot faoliyatini to’laroq ta’riflash imkonini beradi va u aholi turmush darajasi, hamda, daromad ko’rsatkichlari tizimining tarkibiy qismidir.

Xulosa

Xulosa qilib aytganda, respublikamizda bozor munosabatlari sharoitida amalga oshirilayotgan iqtisodiy o’zgarishlarni ta’minlashdagi jarayonlar, jumladan, aholi pul jamg'armalari ijrosining bajarilishini qat’iy ta’minlashda, byudjetdan birinchi darajali ustivor ijtimoiy xarajatlarni moliyalashtirishda va byudjet mablag’laridan maqsadli, samarali foydalanishda byudjet intizomini mustahkamlash borasida olib borilayotgan chora-tadbirlarni yanada takomillashtirish lozim.

Kelgusida aholi pul jamg'armalari xarajatlarini boshqarishda mablag’larni maqsadli taqsimlash, tejamkorlik rejimiga qat’iy amal qilish, davlat moliya-byudjet, shtat-smeta intizomiga rioya qilish kuchaytirilishi kerak. Belgilangan ushbu maqsad va vazifalarni amalga oshirishda g’aznachilik tizimidagi moliyaviy nazorat orqali ijobiy natijalarga erishish mumkin deb umid qilamiz. Ko’zlangan maqsad respublikamizning kelgusida ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish ravnaqi, ulkan iqtisodiy o’zgarishlarni ta’minlash, sarflanayotgan har bir so’m byudjet mablag’i respublikaning kelajak ravnaqi va istiqboli uchun o’z natija va samarasini berishi kerak.

Respublikamizda bozor munosabatlari sharoitida amalga oshirilayotgan iqtisodiy o’zgarishlarni ta’minlashdagi jarayonlar, jumladan, aholi pul jamg'armalarini qat’iy ta’minlashda, byudjetdan birinchi darajali ustivor ijtimoiy xarajatlarni moliyalashtirishda va byudjet mablag’laridan maqsadli, samarali foydalanishda byudjet intizomini mustahkamlash borasida olib borilayotgan chora-tadbirlarni yanada takomillashtirish lozim.

Kelgusida davlat byudjeti xarajatlarini boshqarishda mablag’larnimaqsadli taqsimlash, tejamkorlik rejimiga qat’iy amal qilish, davlat moliya-byudjet, shtat-smeta intizomiga rioya qilish kuchaytirilishi kerak. Belgilangan ushbu maqsad va vazifalarni amalga oshirishda g’aznachilik tizimidagi moliyaviy nazorat orqali ijobiy natijalarga erishish mumkin deb umid qilamiz. Ko’zlangan maqsad respublikamizning kelgusida ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish ravnaqi, ulkan iqtisodiy o’zgarishlarni ta’minlash, sarflanayotgan har bir so’m byudjet mablag’i respublikaning kelajak ravnaqi va istiqboli uchun o’z natija va samarasini berishi kerak.

Aholi pul jamg'armalari sarflashda yo’l qo’yilayotgan xato va kamchiliklarni kelib chiqish sababi moliya hamda nazorat taftish idoralari xodimlarining ular oldiga qo’yilgan asosiy vazifa-byudjet intizomiga rioya etishni ta’minlashga mas’uliyat bilan yondashishni talab qiladi. Byudjet tashkilotlarining xarajatlar smetasi ijrosi chuqur tahlil qilinishi, talab darajasida nazorat o’rnatilishi, byudjet tashkilotlarida mablag’larni maqsadli sarflash to’g’risida keng doiradagi tushuntirish ishlari etarli darajada olib borilishi lozim.

Aholi pul jamg'armalarini moliyalashtirish rejasini va aholi majburiyatlari limitini jamg'arma hisobi mablag’larini taqsimlovchilariga va aholi pul jamg'armalari mablag’i oluvchilariga davlat byudjeti xarajatlarining iqtisodiy, vazifa jihatidan, tashkiliy tasniflari ko’rsatkichlari ko’rsatilgan holda, etkazishni amalga oshirish maqsadga muvofiq bo’ladi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati

1. 
   Normativ-huquqiy hujjatlar:
   

1. 
   O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi.-T.: “O’zbekiston”- 2007 y.
   
2. 
   O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi. - T.: “Norma”, MJCh. 2013 y. -416 b.
   
3. 
   O’zbekiston Respublikasi “Byudjet tizimi to’g’risida”gi qonuni, 2000 y, 14 dekabr.
   
4. 
   O’zbekiston Respublikasining “Davlat soliq xizmati to’g’risida”gi Qonuni. 1997 y. 29 avgust.
   
5. 
   O’zbekiston Respublikasining «Davlat byudjetining g’azna ijrosi to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi Qonuni. 2004 y. 26 avgust.
   

1. 
   Darslik va o’quv adabiyotlari:
   

6. 
   Alimardonov M. I., Qozieva N. R..Soliqlar va soliqqa tortish. O’quv- uslubiy qo’llanma./ - T.: "IQTISOD-MOLIYA", 2007. - 214 b.
   
7. 
   Vahobov A.A., Qosimova G.A., Jamolov X.N., Byudjet-soliq siyosati yaxlitligi. O’quv qo’llanma. - T., «Moliya-iqtisod». 2004. 296 b.
   
8. 
   Jo’raev A.,Safarov G’. Soliq nazariyasi -T.:TMI, 2008. -210 b.
   
9. 
   Jo’raev A., Amanov A. “Soliqlar va soliqqa tortish” fanidan o’quv-uslubiy kompleks. TMI, 2012 yil. -526 b.
   
10. 
    Malikov T.S., Haydarov N.H. “Davlat byudjeti”. O’quv qo’llanma. “IQTISOD-MOLIYA” - Toshkent. TMI. 2007 y.
    
11. 
    Malikov T.S., Haydarov N.H. “Byudjet daromadlari va xarajatlari”. O’quv qo’llanma. “IQTISOD-MOLIYA” - Toshkent. TMI. 2007 y.
    
12. 
    Srojiddinova Z.X. O’zbekiston Respublikasi byudjet tizimi. T.: infoCOM.UZ MChJ, 2010 y., 500 b.
    
13. 
    Toshmatov Sh.A. Korxonalarni rivojlantirishda soliqlarni roli. -T., “Fan va texnologiya”- 2008, 204 b.
    
14. 
    Toshmurodova B. Soliqlar vositasida iqtisodiyotni boshqarish mexanizmi/Monografiya.–T.: “Yangi asr avlodi”, 2002.–127 b.
    
15. 
    Yuldashev A. Soliq va soliqqa tortish. O’quv qo’llanma. - T.: “Fan texnologiya”, 2007. - 128 b.
    
16. 
    Yahyoev Q.A. Soliqqa tortish nazariyasi va amaliyoti. –T.: Fan va texnologiyalar markazi, 2003. -247 b.
    
17. 
    Qosimova G. Davlat byudjeti ijrosining g’aznachilik tizimi. O’quv qo’llanma. T.: Iqtisod-moliya, TMI-2008.
    
18. 
    Haydarov N. “Soliqlar va soliqqa tortish masalalari”. O’quv qo’llanma. “Akademiya” -Toshkent. 2007 y. -214 b.
    
19. 
    Haydarov N. Moliya. T.: Akademiya, 2001. 72 b.
    

1. 
   Internet saytlari:
   

20. 
    http://www.gov.uz (O'zbekiston Respublikasining Hukumat portali)
    
21. 
    http://www.mf.uz (O'zbekiston Respublikasining Moliya vazirligi web sayti)
    
22. 
    http://www.undp.uz (BMT TDning O`zbekistondagi Vakolatxonasi web sayti)
    
23. 
    http://www.cbu.uz (O'zbekiston Respublikasining Markaziy banki web sayti)
    
24. 
    http://www.soliq.uz (O'zbekiston Respublikasining Davlat Soliq Qo’mitasi web sayti)
    
25. 
    http://www.stat.uz (O'zbekiston Respublikasining DavlatStatistika Qo’mitasi web sayti)
    

http://www.lex.uz (O’zbekiston Respublikasi qonunchiligi sayti)

1

2

3