Toshkent moliya instituti «iqtisodiy xavfsizlik» kafedrasi makroiqtisodiyot fani

Banklar, Ms> Md bo`lgani uchun foiz stavkasini pasaytira boshlaydi. Asta-sekin iktisodiy agentlar o`z avtivlari tarkibini o`zgartirishi va banklar tomonidan foiz stavkasining o`zgartirilishi okibatida pul bozorida muvozanat tiklanadi. Foiz stavkasi pasayib ketgan xolatda teskari jarayon ro`y beradi

M*2/P*
M*1/P*
M/P
Md
Ms1
Ms2
R2
R1
R
Pul taklifining kamayishi
natijasida pul bozorida muvozanatning o`zgarishi

Iste’mol va jamg‘arish funktsiyalari

Iste’mol bozori – aholi iste’moli uchun zarur boʻlgan tovar va xizmatlarni ayirboshlash makonidir. Iste’mol bozori turli-tuman savdo shoxobchalarini: davlat, iste’mol savdosi, dehqon bozori va chayqov bozorini oʻz ichiga oladi. Iste’mol bozorida xaridorlar faqat fuqarolardan iborat boʻlmaydi. Xaridorlar tarkibiga aholiga bepul xizmat koʻrsatuvchi korxona va tashkilotlar (kasalxona, bolalar bogʻchasi, qariyalar uyi va boshqalar) ham kiradi. Ular ham keng iste’mol buyumlarining iste’molchilaridir. Iste’mol bozorida har xil xizmatlar (madaniy, tibbiy, texnikaviy) ham sotiladi. Iste’mol bozorining hajmi unda sotiladigan tovarlarning yalpi summasi (masalan, tovar oboroti) bilan belgilanadi. Iste’mol tovarlari qat’iy davlat narxlari, nazorat qilinadigan narxlar va erkin narxlarda sotiladi.

Haqiqiy iste’mol (S) grafigi haqiqiy iste’mol va daromad teng boʻlgan nuqtada (α) bissektrisa bilan kesishadi. Boʻsagʻaviy nuqtadan quyida haqiqiy iste’mol daromaddan oshiq. Bu vaziyat insonlarning qarz hisobiga hayot kechirishini bildiradi. α – nuqtada yuqorida haqiqiy iste’mol daromaddan kam hamda ular oʻrtasidagi farq jamgʻarishni tashkil etadi. Haqiqiy iste’mol toʻgʻri chizigʻi iste’mol hajmini belgilovchi vertikal oʻqni a nuqtada kesib oʻtadi. Bu hol uy xoʻjaliklari umuman daromad olmaganlarida ham ma’lum miqdorda iste’mol qilishlarini anglatadi. a – nuqta esa avtonom iste’mol hajmini bildiradi.

Haqiqiy iste’mol (S) grafigi haqiqiy iste’mol va daromad teng boʻlgan nuqtada (α) bissektrisa bilan kesishadi. Boʻsagʻaviy nuqtadan quyida haqiqiy iste’mol daromaddan oshiq. Bu vaziyat insonlarning qarz hisobiga hayot kechirishini bildiradi. α – nuqtada yuqorida haqiqiy iste’mol daromaddan kam hamda ular oʻrtasidagi farq jamgʻarishni tashkil etadi. Haqiqiy iste’mol toʻgʻri chizigʻi iste’mol hajmini belgilovchi vertikal oʻqni a nuqtada kesib oʻtadi. Bu hol uy xoʻjaliklari umuman daromad olmaganlarida ham ma’lum miqdorda iste’mol qilishlarini anglatadi. a – nuqta esa avtonom iste’mol hajmini bildiradi.

Iste’mol grafigi
Jamgʻarish grafigi
gepotetik ma’lumotlar va grafiklarga tayanib iste’mol funksiyasini yozamiz: C = a + b Yd , bu yerda: a – avtonom xarajatlar; Yd – tasarrufidagi daromad (Yd =Y-T), bu yerda: T – soliqlar; b – iste’mol hajmining tasarrufidagi daromadga bogʻliqligini ifodalovchi koeffitsiyent, boshqacha aytganda iste’molga chegaralangan moyillik.