Toshkent moliya instituti magistratura bo’limi

2.1-rasm. Mamlakatimiz tijorat banklari regulyativ kapitalining 
miqdori
30
 (mlrd.so’m) 
2015-yilda 6921,1 mlrd. so’mni tashkil qilgan, 2016-yilda 8460,1 mlrd. 
so’m bo’lgan. 2017-yil yakunida eng yuqori ko‘rsatkichga erishilib 19992,8 
mlrd.so‘mni tashkil etib, 2015-yilga nisbatan 2,9 barobarga, 2016-yilga nisbatan 
esa 2,3 barobarga oshgan. 2018–yil 1ichoragida esa 22541,7 mlrd so’mni tashkil 
qilgan. Tahlil natijalaridan ko‘rinib turibdiki, respublikamiz tijorat banklarida 
kapital yetarliligiga qo‘yilgan talablar yuqori darajada ta’minlangan va yil sayin
yuqori o’sish tempiga ega bo’lib bormoqda. Bu esa banklarning kapitali 
muntazam oshirilib borishidan dalolat beradi. 
Bank tizimining moliyaviy holatiga baho berishda banklarning birinchi 
darajli kapitali ham muhim ahamiyatga ega. Chunki bankning umumiy kapitali 
tarkibida asosiy qismini I darajali kapital tashkil qiladi va barqarorligi bilan ajralib 
turadi. Mamlakatimiz tijorat banklarining birinchi darajali kapitali xalqaro 
me’yorlardan ancha yuqoriligini quyidagi rasmni tahlil qilib ko’rishimiz mumkin.
Bunda ham biz asosan oxirgi uch yillik ma’lumotni va joriy yil I choragi 
ma’lumotlaridan foydalangan holda tahlil qilib chiqdik. Banklarning birinchi 
darajali kapitali yillar davomida o’sish tendensiyasiga ega bo’lgan. 
30
www.cbu.uz
, O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki ma’lumotlari asosida tuzildi 

---

34 
2.2-rasm. Mamlakatimiz tijorat banklarida birinchi darajali 
kapitalining miqdori
31
 (mlrd.so‘m) 
Rasm ma’lumotlariga qaraydigan bo‘lsak, tijorat banklarining I darajali 
kapital yetarliligi 2015-yil 1-yanvar holatiga 5896,5 mlrd so‘mni tashkil etgan 
bo‘lsa, 2016-yil 1-yanvar holatiga 7179,4 mlrd so‘mni, 2017 yil esa 17627,1 
mlrd.so‘mni tashkil etib, 2015-yilga nisbatan 3 barobarga, 2016-yilga nisbatan esa 
2,5 barobarga oshganligini ko’rishimiz mumkin. 2018-yilning birinchi choragida 
esa 20620 mlrd.so’mni tashkil qilgan. Yil oxirida esa o’tgan yillarga nisbatan 
yanada o’sish hajmiga ega bo’lishini qo’rqmasdan taxmin qila olamiz. Bu esa, 
Bazel talablaridan deyarli ancha ko‘proq deganidir. 
Demak, bank tizimida tijorat banklarining barqaror manbalar hisobidan 
kapitallashuviga e’tibor qaratilgan. Tijorat banklari II darajali kapital 
yetarliligining ham bu darajasi ularning kapitallashuv darajasini yanada oshirish 
istiqboli mavjud ekanligini belgilaydi. Chunki banklarning sof foydasi ikkinchi 
darajali kapital tarkibida turadi. 
Biz quyidagi rasm orqali banklarning ikkinchi darajali kapitalini tahlil 
qilamiz va baho beramiz.
31
 
www.cbu.uz
, O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki ma’lumotlari asosida tuzildi 

---

35