Toshkent tibbiyot akademiyasi 1-davolash fakulteti 205 a talabasi

---

Ayollar jinsiy
a‘zolari II
TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI 
1-DAVOLASH FAKULTETI 205 A TALABASI 
INOMXO‘JAYEV AYYUBXO‘JA
2023-YIL 13-YANVAR

---

Bachadonning tuzilishi 
lBACHADON — 1. Ayollarning ichki jinsiy aʼzosi; homila shu yerda rivojlanadi. Bachadon toq, kovak aʼzo
boʻlib, mus-kullardan tuzilgan va kichik chanoq boʻshligʻida qovuq bilan
toʻgʻri
ichak orasida joylashgan, 
shakli toʻnkarilgan nokka oʻxshaydi. Uning tanasi, tubi va boʻyni boʻladi. Bachadon tanasi va tubi qovuq 
yuzasi bilan qovuq ustida oldinga bir oz bukilib joylashgan, orqa yuzasi toʻgri ichakka yuzma-yuz turadi. 
Bachadon boʻynining bir qismi qin ichiga kirgan boʻlib, shu yerda Bachadon teshigi kinga ochiladi. 
Bachadon devori ichki — shilliq qavat (endometriy), oʻrta — muskul qavat (miometriy) va tashqi — seroz
qavat (qorin pardasi) dan iborat. Shilliq qavat Bachadon naylari shilliq qavatining davomidir. Bachadon 
ichida shilliq qavat burmalari yoʻq, asosan mayda bezlar uchraydi. Shilliqkdvat Bachadon boʻynida kepin-
lashib, burmalari va shilliq bezlari boʻladi, u har oyda hayzga. tayyorlanadi; bunda 
Bachadonning yuza joylashgan shilliq qavati markaziy nerv sistemasi hamda gipofiz va tuxumdondan 
ajralgan gor-monlar (follikulin, progesteron) taʼsirida qalinlashadi, har oyda bir marta koʻchib, qon bilan 
ajraladi (q. Endokrin sistema). Muskul qavat yaxshi rivojlangan, qon tomirlarga boy silliq muskul uch 
qavat boʻlib joylashgan. Seroz qavat Bachadon oldi va orqa yuzalarini qop-lab, ikki yonboshida keng boy 
lam hosil qiladi; shu boylam oraligʻida
biriktiruvchi 
toʻqima qatlami (parametriy) boʻladi. Bachadon 
boʻshligʻi uchburchak shaklda boʻlib, uni kattakichik bir necha boylam va chanoq tubining muskullari oʻz
oʻrnida ushlab turadi. Bachadon boʻynining ichki yuzasi shilliq qavat burmalaridan iborat boʻlib, 
silindrsimon epiteliy bilan qoplangan; boʻyin devoridagi bezlar sekret chiqaradi; u ishqoriy reaksiyaga, 
bakteritsid xususiyatga ega. Uning bu xususiyati Bachadonga infeksiya tushishiga yoʻl qoʻymaydi; 
bundan tashqari, spermatozoidning harakatchanligini oshirib, uning Bachadonga kirishini taʼminlaydi. 
Bachadon ancha harakatchan boʻlib, qovuq hamda toʻgʻri ichak toʻlganda, homiladorlikda va b. fiziologik
holatlarda oʻz shaklini oson oʻzgartira oladi. Homiladorlikda muskul tolalarining yoʻgʻon tortishi va yangi 
tolalar paydo boʻlishi hisobiga Bachadon kattalashadi. Homila tugʻilgach Bachadon qisqaradi va yangi 
tolalar yoʻqolib ketadi.

---

---

---

Qin
Vagina (lotincha: vagina — qin) — ayolning ichki jinsiy aʼzosi. 
Vagina kichik jomda, old tomonda siydik oʻtkazadigan kanal 
va siydik pufagi va orqa tomonda toʻgʻri ichak orasida 
joylashgan. Vaginaning tepa chegarasi bachadon boʻyi
darajasida boʻladi. Bachadon vagina kirishiga teshik bilan 
ochiladi. Bokiralarda bu teshik yopiq boʻladi.

---

---

Sut bezlari

Odamda Sut bezlari katta koʻkrak muskullari ustida, yaʼni 3 va 6-qovurgʻalar 
oraligʻi sohasida joylashgan. Qizlar balogʻatga yetganida shakllana boshlab, 
homiladorlik va emizikli davrida toʻliq rivojlanadi. Oʻrtacha ogʻirligi qizlarda 150—
200 g, emizikli ayollarda 300—400 g. Sut bezlari oʻrtasida atrofi halqasimon dogʻli
soʻrgʻichi boʻladi. Soʻrgʻich uchiga 10—15 ta sut chiqarish yoʻli teshiklari ochiladi. 
Sut bezlari 15—20 ta bezli boʻlakchalardan iborat; boʻlakchalar shakli, hajmi 
sekretsiya fazasiga qarab oʻzgarib turadi. Sut ichki sekretsiya bezlari (gipofiz, 
qalqonsimon bez va boshqalar)da ishlab chiqariladigan gormonlar taʼsirida hosil 
boʻladi. Sut bezlari bezli toʻqima va yogʻ kletchatkasidan tashkil topgan. Laktatsiya
davri tutagandan soʻng yogʻ kletchatkasi koʻpayadi.

---

E‘tiboringiz uchun rahmat