Toshkent tibbiyot akademiyasi ichki kasalliklar kafedrasi

Toshkent Tibbiyot akademiyasi Davolash ishi fakulteti 1-kurs talabasi MO’MINOV SHERZODning “Tibbiyot kasbiga kirish” fanidan tayyorlagan MUSTAQIL ISHI

TEKSHIRDI:PROFESSOR ZOKIRXO’JAYEV.SH.Y.

Mavzu: Oziq-ovqat tarkibidagi vitaminlar ahamiyati Reja:

1.Vitaminlar turlari.

2.Vitaminlarga boy mahsulotlar.

3.Vitaminlar yetishmasligi sababli kelib chiqadigan kasalliklar.

4.Biogen moddalar haqida ma'lumot.

VITAMINLAR (lot. Vita-hayot), darmon dori- tirik organizmning hayot faoliyati va normal modda- lar almashinuvi uchun zarur bo’l-gan organik birikmalar. Ular turli xil kimyoviy tuzilishga ega.

VITAMINLAR TASNIFI

Suvda eruvchi vitaminlar-

B1,B2,B6,PP,H,P, C, U,pantoten,folat,p-aminobenzoat kislota,inozit

Yog’da eruvchi vitaminlar-

A,D,E,K.

A VITAMIN

A vitamini 1913-yilda kashf etilgan.1931-yilda uning tuzilmasi ishlab chiqilgan,1937-yilda uni kristallashga muvaffaq bo’lingan.A vitamini baliq yog’ida, sariyog’da,tuxum sarig’ida,jigarda,sabzi,qizil qalampir,o’rik tarkibida ko’p miqdorda bo’ladi.

A vitamini hayvon va odam organizmining o’sishi va rivojlanishida,hujayralarning bo’linib ko’payishida,epiteliy to’qimasining funksional holatini normal saqlashda,ko’z o’tkirligining yaxshi bo’lishini ta’minlashda ishtirok etadi.

B1 VITAMINI

B2
B1
B
B12
B6
B15

TIAMIN Birinchi marta B1 vitamini 1911da polshalik biokimyoz Casimir Funk tomonidan guruch kepeğinden sentezlandi. "Beriberi" - eksperiment natijasida olingan, tiniq moddiy mushak isrof va ruhiy kasalligi bilan birga, o'sha paytda kasallik jiddiy ketishining oldini oldi. Sof shaklda bu aralashma faqat nemis biokimyosi Barend Yansen tomonidan 1926da olingan. 1937da esa uning ommaviy ishlab chiqarishi sanoat sharoitida boshlandi. Shunday qilib, dunyoda birinchi vitamin topilgan.

B1 vitamin bug‘doy non, loviya, no‘xat, tuxum sarig‘i, yong‘oq,mol jigari tarkibida bo‘ladi

C vitamin

Vitamin C — allergik holatlarni kuchini kamaytiradi, qon tomirlarini baquvvatlashtiradi, organizmning qarshilik kuchini oshiradi, birlashtiruvchi to‘qimalarning holatini yaxshilaydi. Askorbin kislota (C vitamin) — moddalar almashinuvida, biriktiruvchi to‘qimalarning o‘zlashtirilishida, bu to‘qimalarning normal holatda tutib turilishi va tiklanishida muhim ahamiyatga ega

C VITAMINI Bu vitamin ho‘l mevalarda, ko‘katlarda, sabzavotlarda, ayniqsa, limon, apelsin, mandarin, karam, pomidor, piyoz tarkibida ko‘p bo‘ladi.

D vitamini

• Vitamin D (Kalsiyferollar yoki raxitga qarshi faol moddalar) bo‘lib, kimyoviy tabiati jihatidan sterinlar(xolesterin)ning hosilasidir, 1916 yilda o‘rganilgan va 1931 yilda sun’iy hosil qilingan. Kalsiferollar ichida eng muhimlari xolekalsiferol (Vitamin D3), ergokalsiyferol (Vitamin D2) hamda digidroergokalsiferol (Vitamin D4) lardir.

Vitaminlar

MINERAL MODDALAR

To’qimalar qurilishida ishtirok etuvchi,qon elеktrolitlar tarkibini tartibga soluvchi, muhim xayotiy jarayonlarga (hazm, immunitеt, gеmatopoеz, gеmokoagulatsiya va boshqalarga) ta'sir etadi. Birinchi marta rus olimi Vladimir Vеrnadsky (1863-1945) tanani mavjud kimyoviy elеmеntlarni makrooziqaviy moddalar, mikroеlеmеntlar va ultramikroеlеmеntlarga bo’lib o’rgandi. Uning klassifikasiyasiga ko’ra makroеlеmеntlar (yunoncha macros -katta) kaltsiy, fosfor, magniy, kaliy, natriy, xlor, oltingugurtni o’z ichiga oladi (ularning miqdori tanada organizmning kimyoviy tarkibini 0,1% ini tashkil qiladi).

Biogen elementlar ahamiyati

Biogen elementlardan birortasi organizmda yetarli miqdorda boʻlmasa kasallik roʻy beradi (biogeokimyoviy endemiyalar), mas, suvda va ovqatda yod yetishmasa, odam buqoq boʻladi yoki bor yetishmaganda qand lavlagi qora dogʻli boʻlib qoladi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro'yhati

1.YU.R. Kovolyov “Vnut Ronnie boles v voprosax i otvetax” (2004 y)

2.F.I. Komarov “Rukovodstvo po gastroenterologii” (1995 y)

3.Dan.L.Longo Anthoni S Fauci Harisons Gastroenterology and Hepatology

4.Haile T.Debas – Gastrointestinal Surgery

5.S.S.Keshav – The Gastrointestinal System At a Glance

6.Doktor – lib.com/…/ 47-glava38-zhel tuxa-…

7.www.tiens med.ru/news/jeltuha

8.T.R.Xarrison Ichki kasalliklar 1 Tom 451-bet

E’TIBORINGIZ UCHUN

TASHAKKUR😊