Toshkent tibbiyot akademiyasi

Etiologiya

1.V-gemolitik streptokokk A guruxi.

2.Xavf tugdiruvchi omillar:

• 
  nasliy moyillik
  
• 
  disgormonal
  
• 
  iktisodiy turmush sharoiti
  
• 
  ob-xavo va iklimning ta`siri
  

Morfologiya

1-boskich(2 xafta davom etadi) mukoid bo’kish.

2-boskich (1,5-2 oy davom etadi) fibrinoid.

3-boskich (1,5-2 oy davom etadi) Ashoff-Talallaev granulema xosil bo’lishi.

4-boskich(3-4 oy davom etadi) skleroz va fibroz o’zgarishlar.

Patogenez

Streptokokk infektsiyasiga javoban streptokokk antitanalar ishlab chikiladi va immun komplekslar xosil bo’ladi. Immun komplekslar konda aylanib юradi va mikrotsirkulyator o’tiradi. Streptokokk toksinlari va fermentlari miokardga salbiy ta`sir ko’rsatadi. Revmatizm bilan ogrigan bemorlarda immun tizimning irsiy defekti bo’lib, shuning uchun streptokokk antigen va antitananlar organizmdan eliminatsiyasi sekin bo’ladi.
O’tkir revmatik isitma diagnostikasi uchun ko’llaniladigan Kissel - Djons diagnostik mezonlari (ARR, 2003 modifikatsiyasida)
1. Katta mezonlar

1. 
   kardit
   
2. 
   poliartrit
   
3. 
   xoreya
   
4. 
   teri osti revmatik tugunlari
   
5. 
   xalkasimon eritema
   

2. Kichik mezonlar:

• 
  Klinik: artralgiya, isitma
  
• 
  Laborator: ECHT ning oshishi, SRO kontsentratsiyasining ko’payishi
  
• 
  EKG da R-R intervalning uzayishi, ExoKSda mitral va aortal regurgitatsiya belgilari
  

Aloxida xolatlar

• 
  CHeklangan xoreya, boshka sabalar bo’lmaganda
  
• 
  «Kechki» kardit – vakti buyicha cho’zilgan (> 2 oy) val`vulitning klinik va instrumental belgilarni rivojlanishi (boshka sabablar bo’lmaganda)
  
• 
  Kayta O’RI surunkali юrak revmatik kasalligi ( yoki юrak kasalligisiz)
  

Qiyosiy tashxis

Kardit:

1.infektsion-allergik miokardit

2.infektsion miokardit

3.funktsional kardiopatiya

4.bakterial endokardit

5.tugunli periarteriit

6.юrak nevrozi

Artrit:

1.infektsion-allergik

2.revmatoidli artrit

3.gemorragik vaskulit

4.zardobli kasallik

5.sarkoidoz kasalligida

Kardit+artrit

1.SQB

2.sistemali sklerodermiya

3.revmatoidli poliartrit

4.sistemali sarkoidoz

Davolash. 3-etapli.

1-etap – statsionar bo’limida.

2-etap – poliklinika kardiorevmatolog nazoratida.

3-etap – sanator kurort davolanish.

Parxez davolanish 10 stol.

Medikamentoz davolash

1.antibakterial terapiya (penitsillin)

2.nosteroidli yallig’lanishga qarshi vositalar (aspirin,ortofen,indometatsin,ibuprofen,voltaren)

3. Glюkokortikoidlar

4.4-aminoxinolin guruxi (delagil,plakvenil)

5.metabolik davo (riboksin,ATF,kokarboksilaza,vitaminlar)

6.simptomatik davo (юrak glikozidlari,peshob xaydovchi dorilar)

7.illatlarda – xirurgik davo.

Profilaktika.

Birlamchi - o’choq infektsiyalarni sanatsiya qilish va tanani chiniqtirish.

Ikkilamchi – bitsillin –3, bitsillin –5, ekstentsillin.
(Rossii revmatologlar Assotsiatsiyasi, 2001 g.)

Klinik sindromlar		Faollik darajasi	Kechishi	Oqibat (nofaol faza)	Qon aylanish etishmovchiligi boqichi
Asosiy	Kushimcha
Revmokardit birlamchi Revmokardit qaytalama юrak illatisiz юrak illati fonida Artrit юrakning qo’shilishisiz юrak qo’shilishi bilan Xoreya юrakning qo’shilishisiz юrak qo’shilishi bilan Birinchi marta aniqlangan юrak revmatik illati	Xalqasimon eritema revmatik tugunchalar aortalgiya abdominal sindrom va boshqa serozitы oldin keluvchi streptokokkli infektsiya	3 2 1	O’tkir CHo’zilgan Latent	Юrak illatisiz Юrak Illati bilan	0 I IIa IIb III

REVMATIZMNI ISHCHI TASNIFI VA NOMENKULATURASI (loyiҳa) 1990 yil

Kasallik fazasi	Zaralanishning klinik-morfologik tavsifi		Qon aylanish etishmovchiligi (bosqichlari)	Kechish xususiyati
	Юrak	Boshqa a`zo va tizimlar
Faol (faollik I, II, III darajasi)	Revmokardit birlamchi (sust, kam ifodalangan, ifodalangan) Revmokardit qaytalama (nuqson bilan, nuqsonsiz)	Poliartrit (artralgiya, kichik xoreya, ҳalqasimon eritema, revmatik tugunlar, abdominal sindrom, tserebral vaskulit, revmatik pnevmoniya va boshqalar.)	N0 N1 N2a N2b N3	O’tkir CHo’ziluvchan Retsidivlanuvchi Latent
Nofaol	1. Юrak nuqsoni (qanday) 2.Miokardioskleroz 3.Юrakdagi yaqqol o’zgarishlarsiz

Revmatik isitmaning ishchi tasnifi

(ARR, 2003 g.)

Klinik variantlar	Klinik ko’rinishlar		Natija	QAE bosqichlari KSV NYHA
	Asosiy	Qo’shimcha
O’tkir revmatik isitma Qayta revmatik isitma	Kardit Artrit Xoreya Ҳalqasimon eritema Revmatik tugunlar	Isitma Artralgiya Abdominal sindrom Serozitlar	Sog’ayish Surunkali юrak revmatik kasalligi юrak nuqsoni bilan юrak nuqsonisiz	0 I IIA IIB III	0 I II III IV

Mashg’ulotda qo’llaniladigan yangi pedagogik texnologiyalar:

Interaktiv o’qitish usuli «Galareya bo’ylab tur»

Utkir revmatik isitma mavzusi bo’yicha interaktiv o’qitish usullaridan «Galareya bo’ylab tur» usulini qo’llash maqsadga muvofiq bo’lib ҳisoblanadi. Uslubning moҳiyati shundan iboratki guruxni ikkita yoki uchta kichik guruҳchalarga bo’linadi. Kichik guruҳchalarga bir xil savol beriladi. Guruҳchalar 10 daqiqa ichida berilgan savolga javob yozishadi. Vaqt tugagandan keyin guruҳchalar javob yozilgan varaqlarini bir-birlari bilan almashib, bir-birlarining javoblarini baҳolashadi. Agar javob noto’g’ri yoki noto’liq bo’lsa, o’zlarining javoblarini taklif qilishadi. Guruҳchalarda muxokama tugagandan keyin o’qituvchi ishtirokida butun gurux javoblarni muxokama qilib, eng to’g’ri javoblarni tanlashadi va shu javoblarni bergan guruxchalarga юqori ball qo’yiladi.

Muxokamaga tashlanishi mumkin bo’lgan savollar to’plami.

1. Utkir revmatik isitma etiologiyasi.

2. 
   Utkir revmatik isitmaning patogenezi.
   
3. 
   Utkir revmatik isitmaning tasnifi.
   
4. 
   Utkir revmatik isitma patologik anatomiyasi
   
5. 
   Utkir revmatik isitma ning diagnostik mezonlari.
   

6.2. Taxliliy qismi

Vaziyatli masala
1. Bemor 20 yoshda, tizza bo’g’imining shishiga va kizarishiga, og’riqka shikoyat qiladi. Xarorat 38.S. ko’tarilgan. 4 kun avval angina o’tkazgandan keyin kasallangan, avval og’riq tirsak va tupik bo’g’imlarida bo’lgan, amidopirin ichgandan keyin og’riq yo’qolgan. Kechadan юqoridagi shikoyatlar qayta bezovta kilaboshlagan. Poliklinikada bemorga umumiy kon analizi va EKG kilingan, shifoxonaga junatilgan.

Qaysi kasallikka xos?

A. revmatik isitma*

B. bakterial endokardit

V. revmatoid artrit

G. ateroskleroz

D. reaktiv artrit

6.3. Amaliy qismi

Xarakat tartibi	Faoliyat algoritmi		Mo’ljallangan bellgiar
	Operatsiyalar ketma-ketligi	Xarakat vositalari
1.	Pasport ma`lumotlarini aniqlash	So’rab surishtirish	YOshi, millati, kasbi, yashash manzili
2.	Kasallikka xos shikoyatlarni aniqlash	So’rab surishtirish	Xolsizlik, ko’p terlash, tana xaroratini 38-40 ºS gacha ko’tarilishi, юrak soxasida noxush sezgi, юrak notekis urishi, xansirash, taxikardiya, bo’g’imlarda uchuvchan og’riqlar, shish,bo’g’im soxasi teri giperemiyasi, xarakatni chegaralanishi. Xoreya, xalqasimon eritema
3.	Kasallik anamnezini yig’ish	So’rab surishtirish	Boshlanishi – o’tkir, o’tkazilgan anginadan keyin.
4.	Xayot anamnezini yig’ish	So’rab surishtirish	Ijtimoiy yashash sabablar, nasliy moyillik.
5.	Umumiy xolatini baxolash	Ko’zdan kechirish	Xolati og’ir, es-xushi joyida, teri rangpar, nam, terida toshma toshishi, bo’g’imlarni shishi va qizarishi, xarakat cheklanishi, xalqasimon eritema.
6.	Ob`ektiv ko’rik	Manual va fizik ko’nikmalar	Pal`patsiya: boshlang’ich davrida юrak uchi turtkisi - o’zgarishsiz; qaytalama revmatik isitmada – юrak uchi turtkisi chap o’rta umrov chizig’idan 1sm tashqarida. Perkussiya: юrakning nisbiy chegaralari chapga siljigan. Auskul`tatsiya: юrak tonlari bo’g’iqlashgan, юrak cho’qqisitda sistolik shovqin, taxikardiya.
7.	Tekshirish dasturini tuzish	Klinik fikrlash	UQA – leykotsitoz, ECHT oshishi BQA: KFK oshishi, disproteinemiya belgilari, S-reaktiv oqsilni paydo bo’lishi, giperfibrinogenemiya. EKG: sinusli ritm ЮUS 90 zarba 1 min.da. ExoKS: gipokineziya belgilari.
8.	Tashxis qo’yish	Klinik fikrlash	O’tkir revmatik isitma. QAE Qaytalama revmatik isitma. QAE Surunkali юrak revmatik kasalligi. QAE
9.	Qiyosiy tashxis o’tkazish	Klinik fikrlash	Infektsion-allergik miokardit, reaktiv artrit, юrak tug’ma illatlari, SQB.
10.	Davolash tamoillarini aniqlash	Klinik fikrlash	1.Antibiotikoterapiya. 2.YAQNV. 4. Glюkokortikosteroidlar. 5. 4-aminoxinolin vositalar. 6. Antigistamin vositalar. 7. Vitaminlar. 8. Metaboliklar. 9. Юrak glikozidlari.

7. Malaka, ko’nikma va bilimni tekshirish usullari

1. BEMORLARNI SO’RAB SURISHTIRISH VA KURIKDAN O’TKAZISH
Maksadi: - Tashxis uchun kerakli ma`lumotlarni yigish;

- Boshka axborot manbalarini aniklash (karindoshlari, boshka shifokorlar v ax.k.)

- bemorning ishonchini kozonib, mulokotga kirishish;

- bemorning shaxsiyati va kasallikka munosabatini aniklash (kasallikning ichki manzarasi);

- bemorning xushi, ruxiy xolati, umumiy kurinishi, teri koplamlarini baxolash.

Kursatmalar: Surab-surishtirish xushida bulgan xamma bemorlar uchun, kurik xamma bemorlar uchun.

Jixozlanishi: yaxshi yoritilgan palata, shifokor xonasi.

Bajariladigan etaplar (pogonalar):