Transformatorlarda kuchlanish isrofini aniqlash Reja: Transformatorlarda quvvat isrofi

Transformatorlarda kuchlanish isrofi



U_max va U_min- bir tebraniSh oralig‘idagi max va min kuchlaniShlar.
Demak, 5.1.1-rasmdan ko‘rinib turibdiki, yuqori tomondagi TM dan istemolchigacha bo‘lgan jami kuchlaniShning yo‘qotiliShi iste’molchidagi kuchlaniSh quyidagi omillariga bog‘liq;
-TM dagi kuchlaniShga U_tm, taminlaSh markazidan ko‘rilayotgan istemolchigacha bo‘lgan jami kuchlaniSh yo‘qotiliShiga U_i ;
- transformatsiyalaSh koeffitsienti K_tr.
SHunday qilib, kuchlaniShni rostlaSh past kuchlaniSh tarmoqlarida ruxsat etilgan kuchlaniSh og‘iShini taminlaSh vazifasidan iborat bo‘lib quyidagilarga amal qilinadi.
1)O‘chirilgan holatda rostlaSh, ya’ni transformatorlarning kerakli Shaxobchalarini tanlaSh, ya’ni K_tr ni o‘zgartiriSh.
2) TM da kuchlaniShni rostlaSh U_tm
3) Taqsimlovchi tarmoqlarda kompensatsiyalovchi uskunalardan foydalanib kuchlaniSh yo‘qotiliShini U_ o‘zgartiriSh.
KuchlaniSh rostlaniShidan uzoqda joylaShgan iste’molchilarda kuchlaniSh og‘iShi ruxsat etilgan oraliqdan oShib ketiShi mumkin. SHu sababli «qarama-qarShi»deb atalgan rostlaSh zarur, ya’ni yuklama ortiShi bilan transformator podstansiyasi Shinasidagi kuchlaniShni ko‘tariSh. Qarama-qarShi rostlaSh qo‘llanilganda U₃ kattaligi ancha kamayadi va iste’molchi sifatliroq energiya oladi. Elektr qurilmalar qoidasi (EQQ) ga asosan maksimal yuklamalar rejimida TM Shinasidagi kuchlaniShni 5-10% ga ko‘tariSh, minimal yuklamalar rejimida esa tarmoqning naminal kuchlaniShiga teng qilib uShlab turiSh, ya’ni TM Shinasidagi kuchlaniShning og‘iShini nolga teng qilib uShlab turiSh (V=0) tavsiya qilinadi.
TM ga yaqin birinchi transformatorda odatda, birinchi Shaxobcha o‘rnatiladi (kuchlaniShga qo‘Shimcha U_qo‘Sh=0 bilan; Qayta o‘chirib ulaShli transformatorlarda hammasi bo‘lib, kuchlaniSh qo‘Shimchasini 0-10% oralig‘ida o‘zgartira oladigan har biri 2,5% dan to‘rtta Shahobcha mavjud), TM Shinasidagi kuchlaniSh Shunday tanlanadiki, bunda past kuchlaniSh tarmog‘i Shinasidagi kuchlaniShning og‘ishi V_nom= +5% ga teng olinsin, bu esa imkoni bor eng ko‘p kuchlaniSh yo‘qotiliShiga to‘g‘ri keladi va uni kompensatsiya qiliShi kerak bo‘ladi;
V_taqsim=U_nom- U (5.1.3)
bu erda: U_nom - tarmoqning boShidagi kuchlaniShning og‘ishi;
U – eng uzoq joylaShgan iste’molchi uchun kuchlaniSh og‘iShining
pastki chegarasi.
Agar, masalan U_nom=+5% bo‘lsa, unda iste’molchida kerakli kuchlaniShni uShlab turiSh uchun imkoni bor kuchlaniShning yo‘qotiliShi 10% ga teng bo‘liShi mumkin, ya’ni:
V_taqsim=U_nom-U= ±5 =10%
Maksimal yuklamalar rejimida TM Shinasidagi kuchlaniSh og‘iShi
U=U_h1+U_e1-U_qo‘Shim (5.1.4)
Bu erda: U_h1 - transformatorning past kuchlaniSh cho‘lg‘amidagi iste’molchi uchun kuchlaniSh og‘iShi (raqamidagi birliklar maksimal rejimga tegiShli).
Energotizimning iShlaShi faqat bir nechta universal tartib qoidalarini qo‘llaSh bilan mumkin bo‘lgan uzluksiz boShqaruvni quyidagi talablar asosida amalga oShiriladi.
Dekompozitsiya prinsipi (qoidasi). Bunda, masala Shunday tarkibiy qismlarga bo‘linadiki, unda qismlarning echimi hammasi bo‘lib umumiy echimga olib kelsin. Dekompozitsiya ikki hilga bo‘linadi: masala turi bo‘yicha va hududiy. Masala turi bo‘yicha dekompozitsiyada turli rejim tarkiblarini alohida boShqariShga olib kelinadi, masalan, normal holatda chastota f , aktiv quvvatni (P), kuchlaniSh U va reaktiv quvvatni Q alohida boShqariSh tizimini yaratiSh. Bundan taShqari ShikastlaniShga qarShi boShqariSh tizimi qo‘llaniladi. Bu uchta boShqariSh tizimlari birgalikda barcha rejim tarkiblarini umumiy boShqariShni amalga oShiradi.
Hududiy dekompozitsiyada energotizim hududi regionlarga, yani chegaralangan qismlarga bo‘linadi. Masalan, f va R ni boShqariSh, taxminan 10 ta katta quvvatli elektr stansiyalarga ega bo‘lgan hududda amalga oShiriladi, bu bir nechta energotizimlarni birlaShtiriShga to‘g‘ri keladi.
Ierarxiyali tuziliSh. Dekompozitsiya prinsipidan taShqari boShqariSh tizimi yaratilayotganda avtomatik qurilmalar va ularning bog‘laniShini ierarxiyali prinsipi orqali amalga oShiriladi.
Qurilmaning bunday tuziliShi yordamida hududiy boShqariSh tizimlari iShini, ularning chegaralarida aniqlangan rejim parametrlari asosida muvofiqlaShtiriSh amalga oShiriladi. II-ierarxiyali darajadagi har bir avtomat I-darajadagi bir necha avtomatlar iShini, III-darajadagi har bir avtomat - II-darajadagi avtomatlar iShini, IV-darajadagi avtomatlar-III-darajadagi avtomatlar iShini muvofiqlaShtiradi .
I-past ierarxiyali darajada, energetika uskunalari (turbina, generator, transformatorlar) elementlarining ajralmas qismi bo‘lgan avtomatik boShqariSh qurilmalari qo‘llaniladi. Bu qurilmalar iShini energetika ob’ektlari (masalan, elektr stansiyalar) doirasida muvofiqlaShtiriSh II-ierarxiyali daraja qurilmalari yordamida amalga oShiriladi, energotizim yoki energobirlaShma doirasida esa III-daraja qurilmalari yordamida va hokazo.
Avtomatik boShqaruvni ierarxiyali tuziSh iShonchli tizimlarni yaratadi I-darajadagi tizimining iShonchliligi, odatda boShqarilayotgan uskunalarniig iShonchliligidan kam emas. O‘ta yuqori ierarxiyali darajadagi elementlar iShdan chiqqanda, rejim vaqt bo‘yicha ancha optimaldan chetga chiqadi (og‘adi), lekin iShchi holatdagi qurilmalarning ta’sirida texnik ruxsat etilgan oraliq saqlanadi.

Faraz qilaylik, tok va liniyaning oxirida joylaShgan iste’molchining kuchlaniShi U₂ berilgan bo‘lsin. TaminlaSh tomonidagi kuchlaniSh U₁ni aniqlaSh uchun U₂ kuchlaniShga liniyadan oqayotgan tok (quvvat) tufayli yuzaga keladigan kuchlaniShni pasayiShi △U_ ni qo‘ShiSh kerak.
(5.1.5)
Bu ifoda faza va xuddi Shunday liniya kuchlaniShlari uchun to‘g‘ridir. △U_Z ni qiymatini bir yoki bir nechta yuklamalar uchun topamiz. Buning uchun qo‘rilayotgan liniyani «P» ko‘riniShli simmetrik sxema bilan almaShtiramiz unda qarShiliklar R va X, o‘tkazuvchanliklar Y=g+jy.
Sxemadagi ko‘ndalang bo‘yicha o‘tkazuvchanliklar toki
(5.1.6)

liniya toklari esa

Ko‘pincha mahalliy elektr tarmoqlari uchun U_U1 va U_U2 hisobga olinmaydi, ya’ni ularda

Vektor diagrammasini quriSh. Buning uchun kuchlaniSh U₂ vektorini haqiqiy o‘q yo‘naliShida yo‘naltiramiz (5.1.3-rasm). Vektor diagrammasida AS kesmasi ga tengdir. Bu ko‘rilayotgan liniyaning boShi va oxiridagi kuchlaniShlarning geometrik ayirmasi- kuchlaniShning pasayiShi deyiladi. Kesma AS △U_F=U_1F-U_2F (ustida nuqtalarsiz) liniyaning boShi va oxiridagi kuchlaniShlarning algebraik ayirmasi kuchlaniShning yo‘qotiliShi deyiladi.
KuchlaniShning pasayiSh vektorini ikki taShkil etuvchiga ajratiSh mumkin:
a) Bo‘ylamasiga taShkil etuvchi △U_pvf=AD ;
b) Ko‘ndalangiga taShkil etuvchi ΔU_ppf=SD ;
(5.1.7)
△U_PVF va △U_PPF kattaliklarni berilgan U₂ kuchlaniSh topiSh bilan, liniyaning boShidagi kuchlaniShning absolyut qiymatini topiSh mumkin.
(5.1.8)
KuchlaniShning pasayiSh uchburchagi A V S dan, kuchlaniSh pasayiShining bo‘ylamasiga taShkil etuvchisi quyidagicha.
(5.1.9)
Xuddi Shuningdek ko‘ndalangiga taShkil etuvchisi
(5.1.10)
(5.1.6) va (5.1.7) lardagi U_f va U_R larni quvvatlar bilan almaShtiramiz



_natijada ga ko‘paytirib, fazali qiymatlarni liniyali unda . (5.1.11)
(5.1.12)
qiymatlariga almaShtiramiz: (5.1.13)
(5.1.14)

Aniq hisoblar uchun (5.1.11) va (5.1.13) da kuchlaniSh har bir ko‘rilayotgan nuqtadagi kuchlaniShga teng bo‘liShi kerak. Ammo ko‘p hollarda iste’molchilarning kuchlaniShlari noma’lum bo‘lganda, hisoblaShlarni keraklicha aniqlikda haqiqiy kuchlaniSh bilan emas, balki nominal kuchlaniShda olib boriSh mumkin.

(5.1.13) ifodadan ikkinchi ΔU_ktf kvadratga ko‘tarib qo‘Shilganligi uchun, U_ktf kattaligi U_1F ni absolyut qiymatiga uncha ta’sir etmaydi, Shuning uchun (5.1.14) da kesma DS¹ ni hisobga olmasdan yoziSh mumkin



5.1.4-rasm. Uzunligi davomida uchta yuklama bo‘lgan liniya



Ya’ni,

SHunday qilib, kuchlaniShning yo‘qotiliShini, bo‘ylamasi bo‘yicha kuchlaniShning pasayiShini taShkil etuvchisiga tenglaShtiriSh mumkin:
(5.1.15)
Bir necha yuklamalar bo‘lganda kuchlaniShning yo‘qotiliShi:
(5.1.16)
HisoblaShlar yuklama quvvatlari yoki liniya quvvatlari bilan olib boriladi.
Birinchi holatda R_P va X_P elkalari har bir yuklamadan ta’minlaSh punktigacha bo‘lgan to‘liq qarShiliklar, ikkinchisida liniyaning har bir uchastkasidagi qarShilik. 5.1.4- rasmdan ko‘rinadiki
(5.1.17)

YUklamalar quvvati bilan hisoblanganda
(5.1.18)
Liniya quvvatlari bilan hisoblanganda


hosil bo‘ladi (5.1.19)
Kesim yuzasi bir hil bo‘lganda, hamda liniyaning butun uzunligi davomida simlar tayanchlarda bir hil joylaShsa R=p₀ , X=x₀ , unda r₀ va x₀ qarShiliklarni yig‘iSh belgisidan chiqarsak, hisoblaSh faqat uzunlik bo‘yicha olib boriladi, bu amaliy hisoblar uchun juda qulaydir.
YUklamaning quvvatlari bo‘yicha

Liniyaning quvvatlari bo‘yicha