Transg en baliqlar Tabiiy baliq zaxiralari kamayib borishi bilan ulami sun’iy

Transg en baliqlar

Tabiiy baliq zaxiralari kamayib borishi bilan ulami sun’iy
sharoitda urchitish ishlari borgan sari katta rol o‘ynaydi. Bu sohadagi izlanishlardan asosiy maqsad transgenoz yo‘li bilan rekombinant baliqlar yetishtirishdan iborat. Hozirgacha transgenlar har
xil baliqlar tanasiga DNK yuborish (inyeksiya qilish) yoki elektroporatsiya yo‘li bilan kiritilgan. Baliqlaming urug‘langan tuxum
hujayrasida pronukleus mikroskopda yaxshi sezilmaganidan transgen DNK ulaming 4ta blastomer bosqichida kiritiladi. Baliqlarda embriogenez suv muhitida organizmidan tashqarida kechadi,
shuning uchun implantatsiyaga zaruriyat yo‘q. Baliqlar embrionining yashab ketish imkoniyati 35-80 % gacha, transgen naslniki
10-70 % gacha bo‘ladi.
Bu sohadagi dastlabki tadqiqotlaming ko'pchiligi o'stirish
gormoni transgenining o‘sish tezligiga ta’sirini aniqlashga qaratilgan. Tajribalardan birida Atlantika losos balig‘i tuxum hujayrasiga Amerika belugasining antifriz oqsili genining promotori,
lososni o‘stirish gormoni k-DNKsi terminatsiya signallari va
boshqa elementlardan iborat transgen kiritilgan. Odatda, transgen
lososlar gen kiritilmagan individlarga qaraganda yirik bo‘lgan
va tez og‘irlashgan. Bu holda o‘stirish gormoni genining sovuq
suvda tez transkripsiyalanishi ekspressiyasi tizimi tanlangan. U
„hamma baliqlar“ uchun mos boMadi. Genetik konstruksiyadagi nerka balig‘i tuxum hujayrasiga o‘stirish gormonini kiritish
natijasida olingan bir yoshli transgen individlar gen kiritilmaganlariga qaraganda taxminan 11 marta og‘ir bo‘lgan. Bunday transgen tizimlaming fiziologik faolligi tabiiy sharoitda m a’lum qiziqish uyg‘otadi. Kelajakda kasalliklarga va stress ta’sirlarga chidamlilik genlari, shuningdek, boshqa biologik xossalami keltirib
chiqaruvchi genlar mo‘tadil iqlim sharoitidagi baliqlar tanasiga
ham, tropik iqlim sharoitidagi baliqlar tanasiga ham kiritilishi mo'ljallanmoqda. GM zebrafish, u ham tabiiy tabiiy pigmentatsiyaga ega, bu baliq mushaklarining qizil rangini kuchli himoya qiladi. Yengil to'rtburchak bilan ta'kidlangan maydon chap tomonda juda kattalashtirilgan ko'rinishda ko'rsatilgan. Baliqning orqa qismi eng kam pigmentli bo'lib, mushaklarning qizil rangi teri orqali parchalanadi. Qora va sariq chiziqlar zich joylashgan pigment hujayralaridan hosil bo'lgan yon tomonlarga va oshqozonga qarab nima deyish mumkin emas. Shunday qilib, Glofish baliqlarining "transgenik" rangi pigmentatsiyasi kamaygan mutant chiziqlarda eng yaxshi kuzatiladi. Hozirda ulardan ko'plari mavjud.
Floresansiya eng yaxshi qorong'uda Glo-baliq baliqlariga ultrabinafsha nurlar ta'sirida kuzatiladi. "Tungi marvaridlar" fotosuratida - 2003 yilda hayvonot bog'i bozorida paydo bo'lgan birinchi transgen akvarium baliqlari - professor Tsay (H.J. Tsay) tomonidan yaratilgan.
Transgen baliq rangining lyuminestsent komponenti, ya'ni qizil yoki yashil nurlarning emissiyasi baliq ultrabinafsha nurlar bilan yoritilganda ortadi (yumshoq ultrabinafsha "A" manbasini ishlatish eng xavfsizdir (400-320 nm - uzunligi). -to'lqin ultrabinafsha), va uni qorong'uda kuzatish yaxshidir , floresans niqobsiz ko'rinishda paydo bo'lganda, chunki xromatoforlarda biz ko'rgan yorug'lik to'lqinlari diapazonida shunchaki aks etadigan hech narsa yo'q. Transgen zebrafish floresansini qizil rangli organik shisha yoki polimer plyonkadan tayyorlangan uy qurilishi yorug'lik filtri yordamida ko'rish mumkin, agar akvarium ushbu materiallardan tayyorlangan ekran orqali ko'rilsa. Baliq spektrning ko'k qismida UV lampalar yoki yuqori chiqish lampalari bilan yaxshi yoritilishi kerak. Siz "Terra UV-maxsus" yoki "Deep sea special" kabi lampalar bilan tajriba qilishingiz mumkin.
Yumshoq ultrabinafsha nurlar baliqlarga zarar keltiradimi? Bu masala hali ko'p o'rganilmagan, ammo ultrabinafsha B (313 nm) kuniga besh soatlik ta'sir qilish medak terisining holatiga ta'sir qilmaganligi va albino medak yovvoyi kabi chidamli bo'lganligi haqida dalillar mavjud. - baliq turi. Boshqa rangdagi Glo-fish baliqlari (qizil va yashil emas) qanday olinadi? Apelsin baliqlari rfp genining transgen tashuvchilari va gfp genini kesib o'tish orqali yaratilgan. Gibridlarda ikkala gen ham mushak to'qimasida ifodalanadi (bular "ikki marta transgen" baliqlar) va ko'proq qizil oqsil sintezlanadi, shuning uchun biz ularning rangini to'q sariq rangda idrok qilamiz. Kunduzgi yorug'likda aks ettirilgan ranglarning subtraktsiyali aralashuvi natijasi, natijada asl ranglarning har qandayidan bir oz quyuqroq bo'lganda ko'rinadi. Shu bilan birga, baliq rangiga terida joylashgan xromatoforlar ham ta'sir qiladi. Ultrabinafsha nurlar bilan yoritilganda, biz chiqarilgan Rfp va Gfp nurlarining subjunktiv aralashuvi natijasini, yakuniy rang asl rangga qaraganda engilroq ko'rinishini sezamiz. Ushbu effektlar quyidagi animatsiyalar va fotosuratlar bilan tasvirlangan. Prof. tomonidan olingan transgen zebrafish. Gong: A - kunduzi va B - ultrabinafsha yorug'lik ostida (385 nm); baliq fenoksietanol bilan behushlik qilinadi va suvdan suratga olinadi. Qizil- rfp genini tashuvchi transgen baliq, uning ifodasi maksimal mumkin bo'lgan 100% sifatida qabul qilinishi mumkin; Yashil- gfp genining maksimal ifodalangan baliqlari; apelsin- rfp/gfp genlarini olib yuradi, gfp ifodasi esa maksimalning atigi 15-20% ni tashkil qiladi, Sariq- yfp geni bo'lgan baliq (bu gfp genining sun'iy ravishda olingan mutatsiyasi) va yovvoyi turdagi- tabiiy genotipli baliqlar.