Transport-ekspeditsion xizmatlar asoslari

Transport agentlik shartnomasi
Transport agentlik shartnomasi yoki qabul qilinganidek, agentlik kelishuvi
tashish faoliyatini amalga oshirishda yuridik hujjat hisoblanadi.
Tayinlanganagentorqalitashuvchijudako`psonliuchinchishlarbilanishgadoirm
unosabatlarniolibboradi. Bu ishlarga yuk va yo`lovchilarnit ashish, jihozlarni
ijaraga olish, ortish-tushirish ishlarini ta’minlash, sug`urtalash, ta’minotva boshqa
ishlar. Transport kompaniyasi ishining muvaffiqiyatli ishlashi muhimtijorat-
huquqiy hujjat hisoblangan agentlik kelishuviga bog`liq.
Agentlikkelishuviningmuhimelementiagentningfaoliyatyuritishhududinianiq
lashhisoblanadi. Buavtonomrespublika, viloyat, tuman, o`lka, shahar, port,
temiryo`lstantsiyasivaboshqalarbo`lishimumkin.
Agentningmajburiyatiengavvalotransport-
ekspeditsionoperatsiyalarnibajarishhisoblanadi, ya’ni:

---

19
- Yuklarnitashishgajalbqilish, qabulqilish, topshirish, otish, tushirish;
- Inkassatsiyavaboshqato`lovlarnio`tkazish;
- Ish yuzasidan da’volarni hal qilish, shuningdek, bojhona hujjatlarini
rasmiylashtirish, harajatlarni to`lash, yo`l varaqalariga imzolarni qo`ydirish va
bajarilganishlarni hisobga olib borish;
- Yonilg`i,texnikmateriallar, 
zaruratbo`lgandayashashjoyi,
ekipaja’zolarinidavolashvaboshqalarbilanta’minlash.
Agent turli da’vo, zarar, e’tiroz va notarial guvohlik ko`rsatmalari va boshqa
hujjatlarni tartibgasolishgatayyorturishikerak.
Agentfaqatqismano`zihtiyorichaishyuritishihammumkin.
Agent ma’lum huquqlarga ega: mukofot, avanspuli, ish beruvchidan o`z
vaqtida kerakli ma’lumotni olishga haqli.
Agentlikfirmasiningdaromadiuninguchtaasosiyfaoliyatturidanshakllanadi:
agentlik, brokerlikoperatsiyalarivatadbirkorlik.
Transport vositasiga agentlik xizmati ko`rsatishda, kema kapitaniga
haydovchiga, samolyot uchuvchisiga, provodnikka yordam berishda agentlik
mukofotito`lanadi.
Yuklarni tashishga tayyorlash, har bitimlarini tuzishga brokerlik komissiyasi
tomonidan har summasiningma’lumbirfoizidahaqto`lanadi.
Ekspeditorlar kabi agentlar ham tadbirkorlik faoliyati (ekspeditorlik,
reklama, stividoroperatsiyalari, konteynerlarni ta’mirlashiv.b.) uchun qo`shimcha
haq oladilar.

---

20