Transport vositalari va atrof-muhit

Xulosa .
Avtotransport vositalari tomonidan atmosfera havosining ifloslanishi dudbo'ronlardan chiqadigan gazlarning tarkibi va mikdoriga, transport xarakati tezligiga, mashinalar soniga, ko'chalarning katta-kichikligiga ularning loyixasiga, relefiga, turar joylarning topografik xolatiga, joylarning xolatiga, iqlim sharoitiga va meteorologik omillariga bog'lik bo'ladi. Avtotransportlarning atmosfera havosini ifloslantiruvchi asosiy moddalari is gazi, uglevodorodlar, azot oksidlari, aldegidlar, ketonlar, akrolein, qo'rg'oshin va boshqalar aksariyat xollarda gigienik nuktai nazardan juda zararli hisoblanib, belgilangan me'yordan ortgan xolda bo'ladi. Yaponiyaga o'xshagan sanoati juda rivojlangan mamlakat yiliga 300-400 mln.tonna neftni qayta ishlab undan energiya, avtotransport yoqilg'ilari, kimyoviy maxsulotlar va boshqa dori- darmonlar ishlab chiqaradi. Shu neftni taxminan 90 % dan ko'prog'i tankerlarda O'rta Shark mamlakatlaridan va uzoq indoneziyadan olib kelinadi. Yevropadagi juda ko'pchilik mamlakatlar Fors qo'ltig'i mamlakatlaridan, bir qismini sobik ittifoqdan olar edi. Mana shunday katta xajmdagi neft va neft mahsulotlarini tankerlar va super tankerlarda tashilishi natijasida yiliga 10-12 mln.tonna neft va neft maxsulotlari dengizlarga to'kilmoqda. Tankerlarni qanday yuk bilan avariya bo'lishi va cho'kishidan qat'iy nazar, dengiz suvlar u yomon darajada ifloslanadi. Bular ifloslantirgan havoning zaxarliligini kamaytirish maqsadida yoki xavoga chikarib tashlanadigan chikindilarning umumiy miqdorini kamaytirish uchun turli texnologik jarayonlarni qo'llash yo'li bilan istalgan maqsadga erishish mumkin.
Adabiyotlar:

1. 
   N.Jabbarov "Ximiya va atrof-muxit", Toshkent "O'qituvchi", 1992 yil 13-27 betlar.
   
2. 
   Sh.Otaboev, M.Nabiev "Inson va biosfera", Toshkent "O'qituvchi", 1995 y. 2435 bet.
   
3. 
   Yu.SHodimetov "Ijtimoiy ekologiyaga kirish", Toshkent "O'qituvchi", 1994 yil, 169- 171 betlar.
   
4. 
   X.T.Tursunov "Ekologiya asoslari va tabiatni muxofaza qilish", Toshkent 1997 yil, 19-26 betlar.