Transport vositalarida ishlatiladigan nometal materiallar

 
Plastmassa materiallarni qattiqligini aniqlash 
Plastmassalarning mexanik sifatini ularning qattiqligi bilan ham boholanadi. 
plastmassaning qattqqligi unga qattiq boshqa bir materialni botish chuqurligi bilan 
o’lchanadi. 
Termoreaktiv polimerlar va ular asosida olingan materiallar eng Yuqori 
qattiqlikka ega bo’lgan materiallardir. Yumshoq materiallar, masalan, polietilan, eng 
kichik qattiqlik ko’rsatkichiga ega. Plastmassalarning qattiqligi Brenell tavsiya etgan 
usul bilan aniqlanadi. Bu usulning mohiyati diametri 0,5 sm bo’lgan qattiq po’latdan 
ishlangan sharcha – indentorni qattiqligi sinalayotgan material namunasiga 
botirishdan iborat (8-rasm).Sharcha 60 sekund davomida qo’yilgan kuch olingandan 
keyin, namunaning sirtida sharchaning izi qoladi. Bu iz sharcha segmentidir. 
Namunaga qo’yiladigan kuchlar quyidagicha bo’ladi: 50; 135; 365; 980 H.
Namuna qattiqligiga qarab ayrim hollarda 1500 H gacha kuch qo’yish 
mumkin. SHarchaga qo’yiladigan kuch miqdori uni namunaga 60 sekund davomida 
botirib turganda materialda 0,013...0,036 sm o’lchamlik chuqurcha hosil bo’lishiga 
qarab tanlanadi. Sharchaga qo’yilgan bosuvchi kuchning hosil bo’lgan segment 
yuziga nisbati Brinell bo’yicha qattiqlik soni deyiladi.
Sinash uchun namunalar brus, 
plastina holida bo’lib, ular maxsus 
mashinalarda qoli’lash yoki tayyor 
yarimfabrikatlarga 
mexanik 
ishlov 
berish yo’li bilan olinadi. Bunda namuna 
eni 15, qalinligi 4-10 mm dan kam 
bo’lmasligi kerak. 
Ishni bajarish tartibi. Sinash 
uchun har partiya materialdan uchtadan 
namuna olinadi, ularning har biri kamida 
ikkitadan tekshirish o’tkaziladi. Namuna 
stol ustiga qo’yiladi va uni po’lat 
sharcha 
bilan 
topqnashguncha 
ko’tariladi. Keyin sharchani qanchalik botganini ko’rsatuvchi indikator shkalasi nolga 
keltirib qo’yiladi. So’ngra po’lat sharcha materialga R kuch tahsirida 60 sekund 
botirib turiladi. Natijada namuna Yuzasida d diametrli iz – segment hosil bo’ladi.
Hisoblash. Brinell bo’yicha qattiqlik quyidagi formuladan topiladi:
;
)
(
2
2
2
d
D
D
D
P
Dh
Р
в
Н





