Turizmda statistik hisob usullari

Axborot to’lashning kamchiliklari va yutuqlariTuristlar xarajatlar haqida statistik ma’lumotlar yig'ishda turli iisullardan ham foydalaniladi. Ulardan biri — kundalik usulidir. Uning yordamida bitta tashrif buyuruvchiga o‘rtacha sutkalik xarajatlar aniqlanadi. Tushumlar umumiy summasi turistik kelishlarda bir tashrif buyuruvchiga o‘rtacha bo'lishi davomiyligiga qarab hisoblab chiqiladi. Tashrif buyuruvchilarga safar oldidan maxsus blanka (kundalik) larqatilib, uni safar chog‘ida to‘ldirish va safar oxirida qaytarish so‘raladi.

Kundalik usulining ham kuchli, ham ojiz tomonlari bor. U turistik xarajatlar haqida batafsil ma’lumot olishga imkon beradi. Kundalikda lo‘lov operatsiyalarining shu zahotiyoq qayd etilishi, tashrif buyuruvchi uni yodda saqlab qolishi va istalgan paytda aniq axborot bera olishi bu usulning afzal tomonlari hisoblanadi.

Shu bilan birga kundalik usulida ayrim kamchiliklar ham bor. Ulardan muhimi — kundalikni to‘ldirish shakli koeffitsiyenti uncha yuqori emas va hammasi ham to‘liq qaytarilmaydi. Bu esa o‘z-o‘zidan yig‘ilayotgan axborotlarning ishonchliligini pasaytiradi. Maxsus tadqiqotlar natijalari esa shuni ko‘rsatmoqdaki, bu kamchilik sistematik omillar tufayli kelib

chiqarkan. Tekshirishlarda ish yuzasidan keluvchi turistlar sust yoki faol ishtirok etadilar, vaholanki, safar uchun ular katta xarajatlar qilishadi. Shuning uchun ham kundalikni to‘ldirgan va qaytargan shaxs yoki barcha ko‘rinishlari va o‘z tarkibiga ko‘ra tashrif buyuruvchining bosh belgilariday hamisha farq qiladi. Ko‘rinib turibdiki, tarqatiladigan kundaliklarning sonini ko'paytirgan bilan ko'rsatilgan nuqsonlarni bartaraf etib bo‘lmaydi.