Turkiya Yalpi ichki mahsulot: yim

Pul kredit tizimi: Turkiyada pul kredit tizimi, banklar va boshqa kredit tashkilotlari tomonidan taqdim etiladi. Kredit miqdori va muddati, olingan daromad va kredit qayta to'lash shartlari asosida belgilanadi.

Turkiyada kredit foizlari, kredit turi va kredit miqdoriga qarab farq qiladi. Masalan, konut krediti uchun foizlar ortalama %1,5-2,5, avtomobil krediti uchun %2-3,5, shaxsi kreditlar uchun esa %1,5-4 foizdir.

Turkiyada kredit olishda zarur bo'lgan hujjatlar arasida pasport, ish joyi haqida ma'lumot, daromad to'g'risida ma'lumotlar va bank hisobraqamining ko'rsatilishi kiritiladi.

Turkiyada kreditlar odatda yillik ravishda to'lanadi. Kredit miqdori va muddati asosida belgilangan to'lov jadvali bo'yicha to'lov amalga oshiriladi.

Turkiyada pul kredit tizimi juda rivojlangan bo'lsa-da, ba'zi kredit qayta to'lash muammolari va muddatlari mavjud. Bu sababli, Turkiya hukumati kredit tekshiruvi va jazo qonunlarini qat'iyat bilan kuchaytiradi.

Yalpi ichki mahsulot tarkibi: Turkiya, oziq-ovqat sanoati sohasida ko'p turlidagi mahsulotlarni ishlab chiqaradi. Bu mahsulotlar ichida un, yog', go'sht, sut, tuxum, meva- sabzavot, shirinliklar va boshqa ko'plab mahsulotlar kiritiladi. Shuningdek, Turkiya, kimyo sanoati sohasida ham rivojlanayotganligi uchun, bu sohada ishlab chiqariladigan mahsulotlar ham keng ko'rsatiladi. Kimyo sohasidagi mahsulotlar ichida plastmassalar, bo'ylovlar, texnik vositalar, qurilmalar, toza suv va boshqa ko'plab mahsulotlar kiritiladi. Turkiya, transport vositalari va elektronika sohasida ham ishlab chiqariladigan mahsulotlarni eksport qiladi. Boshqa taraflardan, Turkiya, turizm sohasida ham keng foydalanadi va turizmga xizmat ko'rsatish uchun ko'plab mahsulotlarni import qiladi. Shuningdek, Turkiya, mobil telefonlar, kompyuterlar, televizorlar va boshqa elektronik mahsulotlarni import qiladi.
Eksport hamda import salohiyati: Turkiyada import va eksport salohiyati katta ahamiyatga ega. Mamlakatning geografik joylashuvi, o'zining iqtisodiy potentsiali va strategik hamkorliklarining mavjudligi, import va eksport sohalari uchun qulay sharoit yaratadi.

Turkiya, dunyoning eng katta 16-17 ta ekonomik tizimlari orasida joylashganligi uchun, import va eksportda katta rolini o'ynaydi. Turkiyada import va eksport mahsulotlari ko'p xil sohalarda ishlab chiqariladi, shu jumladan, texnika, qurilish materiallari, kimyo mahsulotlari, yengil sanoat mahsulotlari, meva va sabzavotlar, tekstil mahsulotlari va boshqa ko'plab turli xil mahsulotlar.

Pte-61 Shavkatov Fazliddin