Turli tipdagi nasoslarning tuzilishlari, elementlari, ularning asosiy ko‘rsatgichlarini o‘rganish va tavsiflarini qurish

Nasoslarning asosiy ko‘rsatkichlari. Nasoslardan ishlab chiqarishda foydalanishda uning qaerda va qanday sharoitlarda ishlatilishi mumkinligini aniklaydigan ene muxim parametrlari asosiy parametrlar deyiladi. Bularga nasosning so‘rishi (sarfi), hosil qiladigan bosimi, quvvati va foydali ish koeffitsienti kiradi.
I. Nasos vakt birligida so‘rgan suyuklik hajmi Q uning so‘rishi yoki sarfi deb ataladi. So‘rish m³ /s, l/s va boshka birliklarda ulchanadi.
Markazdan kochma nasoslarning sarfi kuyidagi formula bo‘yicha xisoblanadi:

yoki
(1)
bu erda w₁, w₂ - ish gildiragiga kirish va chikishdati nisbiy tezliklar; d₁, d₂ - ish gildiragining ichkb va tashkch diametrlari;  - nasos kuraklarining kalinligi; z - kuraklar soni; b₁b₂ - kuraklarning kirish va chiqishdagb eni; ₁, ₂ - kuraklarning kirish va chikishdagi egrilik burchaklari. Sodda amaliy porshenli nasosning sarfi ushbuga teng:
(2)
bu erda F- porshen ko‘ndalang kesimnning yuzi; L - porshenning yurishi (bir borib kelishda bir tomonga yurgan yo‘lining uzuiligi); p - porshenning bir minutda borib kelish soni (yoki krivoship shatunli mexanizmning aylanish soni)
Kup amaliy porshenli nasosning sarfi
(3)
bu erda i - nasos snlindrlarining soni,

Ikki amaliy bup porshenli nasosning sarfi

(4)
bu erda f - shtok ko‘ndalang kesimining yuzi.

Boshka turdagi nasoslarning sarfi to‘grisida tegishli ustida to‘xtalganda gapiriladi.

2. Nasosdai o‘tayotgan suyuklikning birlik ogirlikdagi mikdoriga btrilgay energiya (boshkacha aytganda nasosdan o‘tayotgan suyuklik oqimi olgan solishtirma energiyasiga) nasosning bosimi deb ataladi va suyuklik ustunining metrlari xisobida o‘lchanadi.
Bosim ikki xpl usulda aniklaiadi:
1) Nasos kurilmasinyng o‘lchov asboblari ko‘rsatuvi bo‘yicha (nasos ishlab turganda);
2) suyuklikka nasos kurilmasi qismlarida berilgan solishtirma energiyalar yigindisi bo‘yicha.