U n w Mustaqil O'zbekiston davlatining 1 b u b

?
 — Q. Usmonov 
65 

Oliy Majlis binosi. 
siy  o n g i n i yuksaltirishga,  i s l o h o t l a r n i n g  s o b i t q a d a m l i k  b i l a n 
a m a l g a  o s h i s h i g a ,  j a m i y a t d a  i j t i m o i y - s i y o s i y  b a r q a r o r l i k n i 
ta'minlashga xizmat qiladi. 
Oliy Majlis sessiyalarida xorijiy  m a m l a k a t l a r  d i p l o m a t i y a 
korpuslarining, xalqaro tashkilotlarning vakillari,  c h e t el  o m -
maviy axborot vositalarining  O ' z b e k i s t o n d a akkreditatsiya qilin-
gan jurnalistlari hozir bo'lish imkoniyati mavjud. 
Mustaqillik yillarida Oliy Majlisning xalqaro  p a r l a m e n t l a r  b i -
lan aloqalari  o ' r n a t i l d i va  c h u q u r l a s h d i .  O ' z b e k i s t o n Milliy 
p a r l a m e n t i d a Xalraro ishlar va  p a r l a m e n t l a r a r o aloqalar  b o ' y i c h a 
g u r u h  t u z i l d i ,  r e s p u b l i k a n i n g  P a r l a m e n t l a r a r o Ittifoq,  Y e v -
ropada Xavfsizlik va hamkorlik tashkilotining Parlament Assamb-
leyasi va Yevroparlament bilan aloqalari yo'lga qo'yildi. 
Oliy Majlis
 ,,0'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 
1996—1999- yillarga mo'ljallangan faoliyat dasturi"
 ni ishlab 
chiqdi va respublika parlamenti huzuridagi Amaldagi  q o n u n  h u j -
jatlari  m o n i t o r i n g i instituti tashkil etildi. Bu  c h o r a - t a d b i r l a r 
Oliy Majlis faoliyatining  b a r c h a asosiy yo'nalishlarini  q a m r a b 
olishga,  q o n u n c h i l i k n i yangi  p o g ' o n a g a  k o ' t a r i s h g a  k o ' m a k -
lashmoqda. 
66 

O ' z b e k i s t o n  p a r l a m e n t i n i n g  b i r i n c h i  s e s s i y a s i d a  t a ' s i s 
etilgan  I n s o n  h u q u q l a r i  b o ' y i c h a vakil  ( o m b u d s m a n ) instituti 
xalqaro  a m a l i y o t n i  o ' r g a n i s h asosida ishlab chiqilgan va Oliy 
M a j l i s  R a y o s a t i  t o m o n i d a n  t a s d i q l a n g a n  N i z o m  a s o s i d a 
faoliyat olib  b o r a d i . Oliy Majlis vakili  h u z u r i d a  1 9 9 5 - yilda 
t u z i l g a n  F u q a r o l a r n i n g  k o n s t i t u s i y a v i y  h u q u q  v a  e r k i n -
liklariga  r i o y a etilishi  b o ' y i c h a  m a x s u s  k o m i s s i y a s i faoliyat 
y u r i t m o q d a .  P a r l a m e n t n i n g  s a k k i z i n c h i sessiyasida  1 9 9 7 - yil 
2 4 -  a p r e l d a  q a b u l  q i l i n g a n
 „01iy Majlisning Inson huquqlari 
bo'yicha vakili (ombudsman) to'g'risida" gi  q o n u n  m u h i m 
h u j j a t l a r d a n  b i r i . U  r e s p u b l i k a d a  i n s o n n i n g shaxsiy  h u q u q va 
e r k i n l i k l a r i ,  f u q a r o l a r n i n g  i j t i m o i y  h u q u q l a r i  h i m o y a  q i l i -
n i s h i n i  h u q u q i y  j i h a t d a n  t a ' m i n l a s h g a  x i z m a t  q i l m o q d a . 
*^ Savol va topshiriqlar 
1. O'zbekistonga sobiq sovet mustabid tuzumidan qanday siyosiy meros 
qolgan edi? 
2. Mustaqillik siyosiy jihatdan qanday imkoniyatlar yaratdi? 
3. Parlament nima? Oliy Majlis-chi? 
4. O'zbekiston parlamentini shakllantirish bo'yicha qanday huquqiy 
asoslar yaratildi? 
5. O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining vakolatiga qanday 
vazifalar kiradi? 
6. Birinchi chaqiriq O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 
birinchi sessiyasi qachon bo'lib o'tdi va unda qanday masalalar 
ko'rildi? 
7. O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisida qanday qo'mita va komis-
siyalar tuzildi, ulaming vazifalarini bilasizmi? 
8. Ombudsman instituti nima, u qachon tuzildi? 
9. Siz yashayotgan hududdan Oliy Majlisga kim deputat etib say-
langan? 
10. Partiya fraksiyalari nima? 
11. O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisida qanday partiya fraksiyalari 
va deputatlar bloki faoliyat ko'rsatadi? 
7- §. O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 
Qonun loyihasini tayyor-  O ' z b e k i s t o n  R e s p u b l i k a s i  K o n s -
qonun ijodkorligi 
lash va qabul qilish 
tamoyillari 
t i t u t s i y a s i n i n g  8 3 -  m o d d a s i d a  q o -
n u n c h i l i k  t a s h a b b u s i  h u q u q i g a ega 
67 

bo'lgan subyektlar aniq belgilab qo'yilgan.  Q o n u n c h i l i k  t a s h a b -
busi  h u q u q i g a  O ' z b e k i s t o n  R e s p u b l i k a s i n i n g  P r e z i d e n t i ,  o ' z 
davlat  h o k i m i y a t i n i n g oliy  o r g a n i  o r q a l i  Q o r a q a l p o g ' i s t o n 
R e s p u b l i k a s i , Oliy Majlis  d e p u t a t l a r i , Vazirlar  M a h k a m a s i , 
O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyaviy sudi, Oliy Sudi, 
Oliy xo'jalik sudi va Bosh prokurori egadirlar. 
Q o n u n l a r loyihalarini ko'rib chiqish, tayyorlash jarayonida 
partiya fraksiyalari va deputariar bloklari, Oliy Majlisning  t c -
gishli  q o ' m i t a va komissiyalarining  b u t u n tarkibi faol  q a t n a s h a -
d i l a r .  P a r l a m e n t  s e s s i y a l a r i g a  t a y y o r g a r l i k  k o ' r i s h  q a n d a y 
borayotganligi  o m m a v i y -axborot vositalari  o r q a l i  m u n t a z a m 
yoritib boriladi.  Q o n u n l a r loyihalarini nazariy va amaliy  j i h a t d a n 
m u k a m m a l r o q , puxtaroq ishlab chiqish maqsad'ida ular haqida 
tegishli  v a z i r l i k l a r  v a  i d o r a l a r ,  k o n s e r n l a r ,  u y u s h m a l a r  v a 
m e h n a t  j a m o a l a r i n i n g xulosalari  o l i n a d i ,  x a l q a r o  t a s h k i l o t -
larning ekspertizasidan o'tkaziladi. 
Sessiya  m u h o k a m a s i g a kiritiladigan  b a r c h a  q o n u n loyihalari 
bo'yicha bildirilgan takliflar, fikr-mulohazalar, ekspert xulosa-
larini Oliy Majlis Raisi va uning o'rinbosarlari  h u z u r i d a tegishli 
q o ' m i t a l a r , partiya fraksiyalari rahbarlari va ekspertlar ishti-
rokida puxta va atroflicha  m u h o k a m a etish yo'lga qo'yildi.  Q o n u n 
loyihasini tayyorlashga  b u n d a y  y o n d a s h u v , ularning puxta va 
sifatli bo'lishiga ijobiy ta'sir  e t m o q d a . 
Sessiyalar ishida  O ' z b e k i s t o n Prezidentining bevosita ishti-
roki,  u n i n g  q o n u n l a r n i ishlab chiqish  j a r a y o n i n i  y a n a d a yax-
shilashga muttasil e'tibor beri^hi O'zbekiston parlamenti faoli-
yatining  t a k o m i l l a s h i b  b o r i s h i d a ,  q a b u l  q i l i n a y o t g a n  q o n u n -
larning samaraligini oshirishda  m u h i m omil bo'lib xizmat qil-
moqda. 
B i r i n c h i  c h a q i r i q  O ' z b e k i s t o n  R e s p u b l i k a s i Oliy Majlisi 
1995—1999- yillarda 15 ta sessiya o'tkazdi. Sessiyalarda 10 ta 
kodeks, 2 ta milliy dastur, 145  q o n u n , 452 qaror qabul qilindi. 
Amaldagi qonunlarga  j a m i 216 ta  q o ' s h i m c h a va o'zgarishlar kiri-
tildi. Shuningdek, Oliy Majlis 70 ta xalqaro  s h a r t n o m a n i ratifi-
katsiya qildi  ( t a s d i q l a d i ) ,  x a l q a r o  k o n v e n s i y a l a r g a  q o ' s h i l i s h 
to'g'risida 58 ta qaror qabul qildi. 
Birinchi chaqiriq O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 
yakunlovchi XV sessiyasida Prezident Islom  K a r i m o v  m a ' r u z a 
qilib, uning faoliyatiga yuksak  b a h o berdi: 
68 

„Eng muhimi, birinchi chaqiriq asosida tashkil topgan 
parlamentimiz faoliyatining asosiy mezoni shundan 
iboratki, o'tgan davr mobaynida ko'ppartiyaviylik 
shakllangan, turli harakatlar, jamoat birlashmalari siyosat 
ntaydoniga chiqqan, turli ijtimoiy toifa va tabaqalar 
vujudga kela boshlagan murakkab bir sharoitda, Oliy 
Majlis holdmiyatning boshqa tarmoqlari bilan hamkorlikda 
jamiyatimizda siyosiy muvozanatni, tinchlik va barqaror-
likni saqlab turishda ishonchli omil boidi". 
I. A. Karimov. Vatan ozodligi — oliy saodat. Asarlar, 
8-jild, 60- bet. 
Ikkinchi chaqiriq O'zbe- Birinchi chaqiriq respublika Oliy Maj-
kiston Respublikasi Oliy lisining 1999- yil  1 9 - 2 0 - avgust kun-
Majlisiga saylovlar lari bo'lib o'tgan  o ' n beshinchi ses-
siyasi ikkinchi chaqiriq O'zbekiston' 
Respublikasi Oliy Majlisi deputatlari saylovini 1999- yil 5- dekabr 
kuniga belgilash to'g'risida qaror qabul qildi. 
Ikkinchi chaqiriq  O ' z b e k i s t o n Respublikasi Oliy Majlisiga 
saylovda 7 ta subyekt — beshta siyosiy partiya, hokimiyat vakillik 
o r g a n i  v a  s a y l o v c h i l a r n i n g  t a s h a b b u s k o r  g u r u h l a r i d a n  j a m i 
1010  n a f a r  n o m z o d  q a t n a s h d i .  1 9 9 9 - yil  5 -  d e k a b r  k u n i 
b o ' l g a n saylovlarda  n o m z o d l a r d a n birontasi  h a m yetarli ovoz 
o l o l m a g a n  6 6  t a saylov  o k r u g i d a 19-  d e k a b r  k u n i  t a k r o r i y 
saylov tashkil etildi. Saylovlar aholining faol ishtiroki va yuqori 
siyosiy ko'tarinkiligi bilan o'tdi,  j a m i 250 nafar vakil deputat 
etib saylandi. Natijalar O'zbekistondagi saylovlar xalqaro  t a n 
olingan demokratik saylov tizimi, uning  h u q u q i y bazasiga to'la 
mos ravishda,  c h i n a k a m i g a muqobillik asosida bo'lib  o ' t g a n -
ligidan dalolat beradi. 
Ikkinchi chaqiriq O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 
2000- yil 22- yanvar kuni  b o ' l i b  o ' t g a n birinchi sessiyasining 
birinchi majlisida hokimiyat vakillik organlaridan saylangan 111 
kishidan iborat deputatlar bloki,
 Xalq-demokratik partiyasidan 
saylangan 48 kishidan,
 „Fidokorlar"
 milliy-demokratik partiya-
sidan saylangan 34 kishidan,
 „Vatan taraqqiyoti"
 partiyasidan 
saylangan 20 kishidan,
 „Adolat sotsial-demokratik"
 partiyasi-
dan saylangan 11 kishidan va
 „Milliy tiklanish"
 partiyasidan 
saylangan 10 kishidan iborat deputatlar fraksiyalari, saylovchi-
'ar  t a s h a b b u s k o r  g u r u h l a r i d a n saylangan, 16 kishidan iborat 
69 

deputatlar bloki ro'yxatga olindi. Bu holat Oliy Majlis tarkibida 
faoliyat  y u r i t a d i g a n partiya fraksiyalari va  b l o k l a r i  s o n i n i n g 
ilgarigiga  n i s b a t a n  a n c h a  k o ' p a y g a n l i g i n i  k o ' r s a t a d i .  B u  o ' z 
navbatida Oliy Majlis foaliyatining  y a n a d a qizg'in o'tishi, xilma-
xil fikrlar, qarashlar bildirilishi,  q o n u n l a r n i n g  y a n a d a pishiq-
puxta tayyorlanishi  u c h u n imkoniyatlarni kengaytirdi. 
M a z k u r sessiyada O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 
quyidagi qo'mitalari va komissiyalari tashkil etildi: 
• Budjet, bank va moliya masalalari qo'mitasi. 
•  Q o n u n c h i l i k va  s u d - h u q u q masalalari qo'mitasi. 
• Xalqaro  i s h l a r va  p a r l a m e n t l a r a r o aloqalar  q o ' m i t a s i . 
• Agrar, suv xo'jaligi masalalari va oziq-ovqat qo'mitasi. 
• Sanoat, qurilish, transport va aloqa masalalari qo'mitasi. 
• Iqtisodiy islohotlar va tadbirkorlik masalalari qo'mitasi. 
• Ijtimoiy masalalar va bandlik qo'mitasi. 
•  F a n ,  t a ' l i m ,  m a d a n i y a t va sport masalalari qo'mitasi. 
• Atrof-muhit va tabiatni muhofaza qilish masalalari qo'mitasi. 
•  M a t b u o t va axborot qo'mitasi. 
• Mudofaa va xavfsizlik masalalari qo'mitasi. 
•  D e m o k r a t i k institutlar,  n o d a v l a t tashkilotlar va  f u q a r o -
laraing o'zini o'zi boshqarish organlari  q o ' m i t a s i . 
•  Y o s h l a r ishlari komissiyasi  ( m a z k u r  k o m i s s i y a  i k k i n c h i 
c h a q i r i q  O ' z b e k i s t o n Respublikasi Oliy Majlisining 2000-yil 
3 0 — 3 1 - avgust kunlari  b o ' l g a n  u c h i n c h i sessiyasi qarori bilan 
„Yoshlar ishlari qo'mitasi" shaklida qayta tuzildi). 
•  R e g l a m e n t ,  o d o b  v a  d e p u t a t l a r  f a o l i y a t i n i n g  t a ' m i n o t i 
komissiyasi. 
• Oila va ayollar  m u a m m o l a r i komissiyasi. 
•  N o r m a t i v - h u q u q i y  a t a m a l a r komissiyasi. 
I k k i n c h i  c h a q i r i q  O ' z b e k i s t o n  R e s p u b l i k a s i  O l i y Majlisi 
o'zining tarkibiy tuzilishi va  u n d a faoliyat yuritayotgan partiya 
fraksiyalari va  d e p u t a t l a r  u y u s h g a n bloklar soni  j i h a t i d a n  b i -
rinchi chaqiriq Oliy Majlisga  n i s b a t a n  a n c h a g i n a yangilandi. 
Q a b u l  q i l i n a y o t g a n  q o n u n l a r n i n g  m a z m u n - m o h i y a t i  h a m 
y a n a d a  m u k a m a l l a s h d i . ' B u  m a m l a k a t i m i z d a amalga oshirilayot-
gan  d e m o k r a t i k islohotlarning  t o b o r a chuqurlashib  b o r a y o t g a n -
ligidan kelib chiqadigan tabiiy holdir. 
Ikkinchi chaqiriq Oliy Majlis  q o ' m i t a l a r i va komissiyalari-
ning tarkibiy tuzilishi, uning faoliyatida 5 ta partiya fraksiyalari va 
2 ta deputatlar blokining faol ishtiroki milliy  p a r l a m e n t n i rivoj-
l a n t i r i s h d a  y a n g i  b o s q i c h  b o ' l d i .  P r e z i d e n t  I s l o m  K a r i m o v 
70 

tashabbusi bilan  m a m l a k a t i m i z aholisining  y a r m i d a n ziyodini 
tashkil  e t g a n  y o s h l a r n i n g manfaatlari, intilishlari,  m u a m m o -
larining  y e c h i m l a r i n i topishiga yo'naltirilgan
 „Yoshlar ishlari 
komissiyasi"ning
 tuzilishi va keyinroq uning
 „Yoshlar ishlari 
qo'mitasi"ga aylantirilishi  p a r l a m e n t n i n g bu dolzarb masalaga 
e'tiborini, mas'uliyatini oshirdi.  P a r l a m e n t tarkibida
 „Oila va 
ayollar muammolari komissiyasi"ning
 tuzilishi  o i l a n i  m u s -
t a h k a m l a s h ,  x u s u s a n  y o s h  o i l a l a r n i  q o ' l l a b - q u w a t l a s h , ijti-
moiy-siyosiy, iqtisodiy mavqeyini ko'tarish bilan bog'liq  b o ' l -
g a n  m u a m m o l a r n i n g  h u q u q i y  y e c h i m l a r i n i  t o p i s h  v a  a m a l g a 
oshirish imkoniyatlarini  y a n a d a kengaytirdi. 
Oliy Majlis  t a r k i b i d a
 „Demokratik institutlar, nodavlat 
tashkilotlar va fuqarolarning o'zini o'zi boshqarish organlari 
qo'mitasi"
  n i n g tuzilishi va yangi  q o n u n l a r ishlab chiqishdagi 
faoliyati ijtimoiy-siyosiy hayotni erkinlashtirish  j a r a y o n i n i  t e z -
lashtirishga ko'maklashdi. 
O'zbekiston Respubli-  O ' z b e k i s t o n n i n g mustaqil  t a r a q q i y o t i 
kasi Oliy Majlisining davrida respublika bir palatali  p a r l a -
qonun ijodkorligi  m e n t i yangi  j a m i y a t qurishning  i s h o n -
chli  h u q u q i y asoslarini yaratuvchi 446 
ta  d a n ortiq  q o n u n , 10 ta kodeks, 2 ta milliy dastur va mingdan 
ortiq qarorlar qabul qildi. 
Y u q o r i d a qayd etilgan  r a q a m l a r d a n  k o ' r i n i b turibdiki, res-
p u b l i k a  p a r l a m e n t i  b i r  p a l a t a l i  b o ' l s a - d a ,  q o n u n  c h i q a r i s h 
jarayoni  a n c h a jadallik bilan bordi. Birinchi galda hayotning o'zi 
talab qilayotgan eng kerakli  q o n u n l a r ishlab chiqildi va qabul 
qilindi. Natijada, mustaqillik munosabati bilan dastlabki paytda 
vujudga kelgan  h u q u q i y  b o ' s h l i q  t e z r o q to'ldirildi. Respublika 
parlamenti jamiyatimizda siyosiy muvozanatni, tinchlik va barqa-
rorlikni saqlab turishda ishonchli omil sifatida faoliyat yuritdi. 
Q a b u l  q i l i n g a n  q o n u n l a r  t u r k u m i n i  u l a r n i n g  m a z m u n i g a 
k o ' r a besh yo'nalishga  b o ' l i s h  m u m k i n . 
Birinchi yo'nalishga
 — O'zbekistonning davlat mustaqilligini 
m u s t a h k a m l a s h ,  d e m o k r a t i k  h u q u q i y davlat asoslarini yaratish, 
davlat boshqaruv tizimini yangilashga doir  q o n u n l a r kiradi. 
• ,,0'zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi asoslari 
to'g'risida"
  Q o n u n , 1991- yil  3 1 - avgust. 1991- yil  3 0 - senta-
brda ushbu  q o n u n g a konstitutsiyaviy  m a q o m berish to'g'risida 
q o n u n qabul qilingan. 
• ,,0'zbekiston Respublikasining davlat bayrog'i to'g'risida" 
Q o n u n ,  1 9 9 1 - yil 18- noyabr. 
71 

Oliy Majlis sejssiyasi yangi qonun qabul qilmoqda. 
• ,,0'zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi to'g'risida" 
Q o n u n , 1991- yil 18- noyabr. 
• ,,0'zbekiston Respublikasi davlat gerbi to'g'risida"
  Q o n u n , 
1992- yil 2- iyul. 
• „Umumiy harbiy majburiyat va harbiy xizmat to'g'risida" 
va
 „Muqobil xizmat to'g'risida"
  Q o n u n l a r , 1992- yil  3 - iyul 
• ,,0'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi", 1992- yil 
8- dekabr. 
• ,,0'zbekiston Respublikasining Davlat madhiyasi to'g'-
risida"  Q o n u n , 1992- yil 10- dekabr. 
• ,,0'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi to'g'ri-
sida"
  Q o n u n , 1993- yil 6- may. 
• „ Davlat sirlarini saqlash to'g'risida"
 Qonun, 1993- yil 7- may. 
• ,,0'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyaviy Sudi 
to'g'risida"
  Q o n u n , 1993- yil  2 - sentabr. 
• „Fuqarolarning o'zini o'zi boshqarish to'g'risida"
  Q o n u n , 
1993- yil 2- sentabr. 
• ,,0'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga saylov to'g'ri-
sida"
  Q o n u n , 1993- yil  2 8 - dekabr. 
• „Xalq deputatlarining viloyat, tuman va shahar Kengash-
lariga saylovlar to'g'risida"
  Q o n u n , 1994- yil 15- may. 
• „MiIliy xavfsizlik to'g'risida"
  Q o n u n , 1996- yil 24- aprel. 
1997- yil avgust. 
• ,,0'zbekiston Respublikasi Davlat chegarasi to'g'risida" 
Q o n u n , 1999- yil  2 0 - avgust. 
• „Terrorizmga qarshi kurash to'g'risida"
  Q o n u n , 2000- yil 
15- dekabr. 
• „Mudofaa to'g'risida"
  Q o n u n , 1992- yil  2 - iyun. Bu  q o -
n u n 2000- yil 11- mayda yangi tahrirda qabul qilindi. 
72 

8- chiyna 
QONUNCHILIK JARAYONI 
QONUNCHILIK JARAYONI 
Qonun loyihasini kiritish — qonunchilik 
tashabbusi 
Qonun tashabbuskorligi huquqining subyektlari 
Prezident 
Qoraqalpog'iston 
Respublikasining 
Jo'qorg'i Kengesi 
Vazirlar 
Mahkamasi 
Oliy Majlis 
deputatlari 
Konstitutsiyaviy 
sud, Oliy sud, 
Oliyxo'jalik sudi 
Bosh prokuror 
s 
* 
Oliy Majlisda qonun 
loyihasini muhokama qilish 
Qonun loyihasini 
o'qish 
Qo'mitalarda loyihalar 
ustida ishlash 
Oliy Majlis tomonidan 
qonunning qabul qilinishi 
Qonunning Prezident 
tomonidan imzolanishi va xalqqa 
e'lon qilinishi 
• „Sudlar to'g'risida"
  Q o n u n , 1993- yil  2 - sentabr.  M a z -
kur  q o n u n 2000- yil 14- dekabrda yangi tahrirda qayta qabul 
qilindi. 
• „Prokuratura to'g'risida"
  Q o n u n , 1992- yil 9- dekabr. Bu 
q o n u n  2 0 0 1 - yil  2 9 - avgustda yangi tahrirda qayta qabul qilindi. 
Shuningdek,  m a z k u r yo'nalish  b o ' y i c h a yana bir  q a t o r  q o n u n -
lar qabul qilindi. 
73 

Ikkinchi yo'nalishga
 — inson va fuqarolarning huquqlari va 
erkinliklari, siyosiy partiyalar,  j a m o a t birlashmalari va  o m m a v i y 
axborot vositalariga doir  q o n u n l a r kiradi. 
• „Jamoat birlashmalari to'g'risida"
  Q o n u n ,  1 9 9 1 - yil 15-
fevral. 
• ,,0'zbekiston Respublikasining fuqaroligi to'g'risida" 
Q o n u n , 1992- yil 3- iyul. 
• „Kasaba uyushmalari, ularning huquqlari va faoliyatining 
kafolatlari to'g'risida"
  Q o n u n , 1992- yil  2 - iyul. 
• „Fuqarolar saylov huquqlarining kafolatlari to'g'risida" 
Q o n u n , 1994- yil 5- may. 
• ,,0'zbekiston Respublikasida deputatlarning maqomi 
to'g'risida"
  Q o n u n , 1995* yil  5 -  m a y . 
• „Fuqarolarning murojaatlari to'g'risida"
  Q o n u n , 1994- yil 
6-  m a y . 
• „ Fuqarolarning huquq va erkinliklarini buzadigan hara-
katlar va qarorlar ustidan sudga shikoyat qilish to'g'risida" 
Q o n u n , 1995- yil  3 0 - avgust. 
• „Fuqarolik kodeksi",
 1995- yil  2 1 - dekabr. 
• „Mehnat kodeksi", 1995- yil  2 1 - dekabr. 
• „Siyosiy partiyalar to'g'risida"
  Q o n u n , 1996- yil  2 6 -  d e -
kabr. 
• „Advokatura to'g'risida"
  Q o n u n , 1996- yil  2 7 - dekabr. 
• „01iy Majlisning inson huquqlari bo'yicha vakili (ombud-
sman) to'g'risida"
  Q o n u n , 1997- yil 24-
 aprel. 
• „Oila kodeksi",
 1998- yil  3 0 - aprel. 
• „Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to'g'risida", 1998-
yil 30- aprel. 
• ,,Uy-joy kodeksi", 1998- yil  2 4 - dekabr. 
• „Fuqarolar muhofazasi to'g'risida"
  Q o n u n , 2000- yil  2 6 -
may. 
• „Qonunlar loyihalarining umumxalq muhokamasi to'g'-
risida"  Q o n u n ,  2 0 0 0 - yil 14- dekabr. 
• ,,0'zbekiston Respublikasi referendumi to'g'risida"  Q o -
n u n ,  1 9 9 1 - yil 18- noyabr.  M a z k u r  q o n u n  2 0 0 1 - yil 30- av-
gustda yangi tahrirda qayta qabul qilindi. 
• „Noshirlik faoliyati to'g'risida"
  Q o n u n , 1996- yil  2 - av-
gust. 
• „Mualliflik huquqi va turdosh huquqlar to'g'risida"  Q o -
n u n , 1996- yil 2- avgust. 
• „Axborot olish kafolatlari va erkinligi to'g'risida"
  Q o n u n , 
1997- yil 24- aprel. 
74 

• „Jurnalistning kasb faoliyatini himoya qilish to'g'risida" 
Q o n u n , 1997- yil  2 4 - aprel. 
• „Ommaviy axborot vositalari to'g'risida"
  Q o n u n , 1997-
yil  2 6 - dekabr va boshqalar. 
Uchinchi yo'nalishga
 — ijtimoiy yo'naltirilgan  b o z o r iqtisodi-
yotiga o'tish,  b o z o r  m u n o s a b a t l a r i n i shakllantirish,  m u l k c h i -
lik, xo'jalik  y u r i t i s h n i n g yangi  m e x a n i z m i n i yaratishga  d o i r 
g'oyat faol rivojlanib borayotgan  q o n u n l a r kiradi. 
• „Mulkchilik to'g'risida"
  Q o n u n , unga 1993- yil 7-  m a y va 
1994- yil  2 3 - sentabrda o'zgartish va  q o ' s h i m c h a l a r kiritildi. 
• „Korxonalar to'g'risida"
  Q o n u n , unga 1994- yil  2 3 - sen-
tabrda o'zgartish va  q o ' s h i m c h a l a r kiritildi. 
• „Tadbirkorlik to'g'risida"
  Q o n u n , unga 1993- yil 7-  m a y d a 
o'zgartish va  q o ' s h i m c h a l a r kiritildi. 
• „Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish 
to'g'risida"
  Q o n u n , 1991- yil 18- noyabr. 
• „Birjalar va birja faoliyati to'g'risida"
  Q o n u n , 1992- yil 
2- iyun, bu  q o n u n  2 0 0 1 - yil  2 9 - avgustda yangi tahrirda qayta 
qabul qilindi. 
• „Auditorlik faoliyati to'g'risida"
  Q o n u n , 1992- yil  3 - iyul, 
bu  q o n u n 2000- yil 26- mayda yangi tahrirda qayta qabul qilindi. 
• „Davlat uy-joy fondini xususiylashtirish to'gVisida" 
Q o n u n , 1993- yil 7- may. 
• „Qimmatli qog'ozlar va birja fondi to'g'risida"
  Q o n u n , 
1993- yil 2 sentabr. 
• „Bankrotlik haqida"
  Q o n u n , 1994- yil 5- may. 
• „Xususiy tadbirkorlikni rag'batlantirish va rivojlantirish 
to'g'risida"
  Q o n u n , 1995- yil  2 1 - aprel. 
• „Markaziy bank to'g'risida"
  Q o n u n , 1995- yil  2 1 - dekabr. 
• „Banklar va bank faoliyati to'g'risida"
  Q o n u n , 1996- yil 
2 3 - aprel. 
• „AksiyadorIik jamiyatlari va aksiyadorlarning huquqlarini 
himoya qilish to'g'risida"
  Q o n u n , 1996- yil  2 5 - aprel 
• „Tovar bozorlarida monopolistik faoliyatni cheklash va 
raqobat to'g'risida"
  Q o n u n , 1996- yil  2 7 - dekabr. 
• „Soliq kodeksi", 1997- yil 24- aprel. 
• „Qishloq xo'jalik shirkati to'g'risida"
  Q o n u n , 1998- yil 
30- aprel. 
• „Fermer xo'jaligi to'g'risida"
  Q o n u n , 1998- yil 30- aprel. 
• „Dehqon xo'jaligi to'g'risida"
  Q o n u n , 1998- yil 30- aprel. 
• „Yer kadastri to'g'risida"
  Q o n u n , 1998- yil  3 0 - aprel.