У збеки стон респ убликаси о лий ва урта махсус таълим вазирлиги


Download 6.22 Mb.
Pdf ko'rish
bet120/180
Sana25.10.2023
Hajmi6.22 Mb.
#1720037
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   180
Bog'liq
Маркетинг асослари. Ғуломов С.С

Муассасанинг кенг доираси: 
бунга ижтимоий, сиё­
сий, иктисодий омиллар киради, буларга фермер х,еч 
кандай таъсир кила олмайди. Буларга сиёсий ечилиши
194


кдш лок хужалигини куллаб-кувватлашнинг доираси 
шакллари ва таклиф ко пун и таъсир курсатади.
Манбалар.
Бойлик мавжудлиги ва сифати.
Айнан ушбу таркибий кисмлар асосида фермер узи- 
нинг муассасасини ташкил этади. Масалан: ер, май- 
дон, ер сифати ва топографияси ало\ида хужалик иш- 
лаб-чик>ариш имкониятлари ташкил к,илади. Айнан шу 
тушунча асосида бу манбалар фермернинг тугридан- 
TyFpn (бевосита) назоратида булади.
Режалаштириш жараёнини бошлащцан олдин куп рок, 
маълумот туплаш мух,им а^амиятга эга. Юкррида к,айд 
кдлинган тахминий тайёр крлип фермерлар менежер 
учун фойдали булиб крлиши мумкин, унга маълумот 
излаш услубини ургатади, асосий фурсатни бой бер- 
маслик учун тупланган маълумотларни кандай туплан- 
ганлиги эмас, балки сифати му\им а\амиятга эга.
Якуний тахдил натижаси шуни курсатадики яхши 
менежер туфи тасдикданган маълумотлар натижасида 
шу кунги \одисалардан керакли хулоса чикдриб олади. 
Бу к,ийин хрлатдан чик,иб кетишнинг тугри ечимини

топишда кул келади. Менежмент услубларини тугри 
тушуниш фермер хужалигида ва уни х,аётга тадбик, этиш 
самарадорлигини кул келадиган, лекин бу ягона омил 
эмас.
Бу предметни тасаввур этишнинг \ар хил йуллари 
бор ва булардан бири ишнинг куйидаги тартиби:
1. Режалаштириш нима?
2. Нима учун фермерга режалаштириш билан шу- 
рулланиш зарур?
3. Нима учун фермер режалаштиришдан олдин гул и к, 
маълумотга эга булиши керак?
4. Фермер режалаштиришга киришдан олдин кдн- 
дай маълумотларга эга булиши керак?
5. Бундай маълумотларни фермер к,аердан олиши 
керак?
Юк,орида курсатилган х,ар бир саволни алохдда куриб 
чикдмиз.
Режалаштириш нима учун керак?
1. \ а р бир инсон узининг \ар хил э^тиёжини крн- 
дириш учун.
2. Бор манбалар бу эх.тиёжларга имконият бермай-
ди.
195


3. Бу етарли булмаган манбалар турли мак,садларда 
турлича ишлатилган булиши мумкин.
12.9. Фермер хужалигининг иш фаолияти
Самарали менежернинг фазилатлари.
1. Ташкилотчилик крбилияти.
2. Техник саволлар ^акдцаги умумий тушунча.
3. Чи^ишимлиги.
4. К,изик;тириш ма^орати.
5. К,арор кабул к,илиш махррати.
Витлок, хужалиги бизнес-менежменти
Ноаникдик омиллари:
1. Техник омиллар: касаллик ёки об-^аво.
2. Бозорда нарх-наволарнинг узгариши.
3. Жамоат омиллари.
4. Инсон омили.
Муассасанинг вазифаларини аникдаш фермер хужа- 
ликларининг кириш ьуисмида режалаштиришнинг роли 
ва зарурлиги мух,окама к,илинди. Режалаштириш зару- 
рияти:
1. Фойда.
2. Ишлаб чик,аришни кенгайтириш.
3. Ишлаб чик,ариш ёки савдо \ажмини купайтириш.
4. Харажатни камайтириш.
5. Кредитларни четлаб утиш.
6. Яшаш учун кураш.
7. Соликдарни камайтириш.
8. Турмуш даражасини маълум микдорга етказиш.
9. Муассасада иш юритишни сакдаш.
10. Келажак авлодга ишларни тоишириш.
Кейинги масала шулардан иборатки бу саволларни
а\амиятига кдраб кенглигини аникдаб жойлаштириш. 
Бу иш унчалик осон эмас, чунки куп масалаларни 
бир-бири билан солиштириш к,ийин эмас (масалан: 
ишлаб чик;аришнинг хджмини купайтириш ва оила бор- 
лигини сакдаш, омадсизликда оила аъзоларининг би- 
рининг айби борлиги).
Бу муаммони ечиш йулларидан бири масалаларни 
руйхатини тушунчаси бир-бирига гурухдарга як,ин 
булиб, масалан: молиявий ва номолиявий, узок, вакд 
ва киск^а вак,т ва \оказо. Булар бир масаланинг иккин- 
чисидан устиворлиги ,\акдда асосланган хулоса кдш ш га 
ёрдам беради. Купинча фермернинг даромадга булган 
муносабатлари нотукри тушунилади. Фермер учун ай-
196


никра оилавий ишлаб чикдриш булса унинг иши на- 
фа^ат \аёт учун ме.\нат цилиш булади. Бу х,аёт тарзи ва 
ишбилармонликларча х,ал этишлар унга жидций таъ- 
сир килади.
Буларнинг натижаси фермернинг асосий мацсади 
булиб хар доим хдм юкрри даромад олиши эмас.
Оила аъзосини (ёки эски ишчини) сакдаб колиш, 
у одам техник жих,атдан маълумотга эга булмаган ле- 
кин уни кучага ташлаб юбориб булмайдиган х,олат х,аёт- 
да куп учрайдиган муаммолардан бири. Аммо кдешлок, 
хужалик ишида куп йиллар давомида х,еч булмаса оз 
микдорда олиш кераклиги.
Узок, муддатдаги кишлок, хужалик даромадлари 
(амортизацияни кушган \олда) шахсий кредитларни 
уз ишига етарли булиши, шахсий капитал харажатла- 
ри (бунда турли хил капитал чик,имлари узок, муддат 
ва гаров ссудаларини бекор кдлиш) ва соликдар тулаш.
Агар бу талаблар амалга оширилмаса муассасанинг 
захиралари камаяди ёки тамом булади, ок,ибатда булар­
нинг х,аммаси банкротликка келтиради. Агар хужалик 
даромадлари билан биргаликда амортизация талаблари- 
ни оширсалар ишлаб чикдриш харажатларига курсатил­
ган ^талаблар, шунда муассаса талаблари купаяди ва 
молияга ^еч к,андай богликдиги йук, масалаларни куриб 
чикиши мумкин. Фермер олдида куп бир-бири билан 
карама-карши масалалар булганлиги билан, улар \ам- 
маси оз-мунча булсада даромад олишиб туришлари ло- 
зим. Ушбу кичик даромад ола бошлаганидан кейинги 
масалаларни ечишга киришиши мумкин.

Download 6.22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   180




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling