Учебное пособие подготовлено в соответствии с учебной программы

 
5.6. Ma’lumotlarning avtomatlashtirilgan banki 
Grafikaviy va atributiv (xususiy) ma‟lumotlarning va namunaviy 
yechimlarning (EBG, EBT va EBX elementlari) avtomatlashtirilgan ma’lumotlar 
banki o‟zida ayrim loyihaviy yechimlarni amalga oshirish, hisoblashlar 
o‟lchamlari, grafikaviy obyektlar va ular bilan bog‟liq semantik tavsivlar 
to‟g‟risidagi ma‟lumotlarni yig‟ish, saqlash, ishlov berish va uzatish (taqdim etish) 
masalalarini yechishni ta‟minlovchi matematik, dasturiy, axborot va lingvistik 
vositalar tizimini ifodalaydi. Ularda, kelajakdagi yer tuzish tadbirlarini rejalash, 
loyihalash va asoslash uchun YTLATning konstruktiv tizimlarida keyinchalik 

---

76 
foydalanish maqsadida, eng o‟ziga xos namunaviy yer tuzish tadbirlarining olingan 
natijalari va samaradorligi to‟g‟risidagi ma‟lumotlar yig‟iladi. 
Avtomatlashgan banklarda saqlanadigan ma‟lumotlar mos MBBT tomoni- 
dan boshqariladigan ma‟lumotlar bazalaridan iborat bo‟ladi va o‟z ichiga so‟rala- 
digan ma‟lumotlarni, hujjatlar tizimini, klassifikatorlar va kodlashtiruvchilarni, 
bashoratlar va rejalarni, namunaviy loyihaviy yechimlarni oladi. 
Turli bir bunday ma‟lumotlar bazasi kenglik obyektlarining yozma 
bayonlash, saqlash va o‟zgartirishga taalluqli, ma‟lum qoidalar asosida tashkil 
etilgan, ular-ning joylashuvi va atributiv tashkil etuvchilari to‟g‟risidagi 
ma‟lumotlardan tashkil topadi. 
Bunda joylashuvlar to‟g‟risidagi ma‟lumotlar qismi, odatda, YTLAT- ning 
dasturiy vositalari bilan tashkil etiladi va boshqariladi, atributiv qismi esa, u yoki 
bu tijorat MBBT tomonidan boshqariladi. 
Ma‟lomotlar bazasini shakllantirishda quyidagi tamoyillarga amal qilinadi:
axborot birligi tamoyili, u klassifikatsiyalashning, sturlitli belgilar va 
timsol-larning, atamalar va ma’lumotlar o’lchamlarining, muammoli – 
yo’naltirilgan tillarning, bir xil ma’lumotlarni ko’rsatish va kodlash usullarining, 
obyektlarni identifikatsiyalashni ta’minlashning yagona tizimidan foydalanishni 
talab etadi;