Uglerod (C, lat carboneum) – u C

Ba’zi uglerod atamalari
Uglerod birikmalar muhim funktsiyalarni bajaradi. Ushbu birikmalar va ba’zi uglerod atamalari haqida to’xtalamiz:
Fullerenlar : Uglerodning sun’iy alotroplari.Ularda beshburchak, olti burchakli kristallar bo’lishi mumkin. Bundan tashqari, u “Bakminstefuleren” yoki “Bakkibols” nomi bilan ham tanilgan. U 60 ta uglerod atomidan tashkil topgan molekula. Bundan tashqari, u “Carbon60” yoki “C60” deb ta’riflanadi. Uning radiusi 1 nanometrga teng. Fullerenlar kosmosdagi sayyora tumanligida aniqlandi. Ular yerdan tashqarida borligi isbotlangan eng katta molekulalardir.
Uglerod qorasi (qora): U mutloq qora kukun. Bu juda nozik taneli elementar uglerod. Ushbu zarralar diametri 25-400 millimikron bo’lishi mumkin. U gaz va suyuq uglevodorodlarning kam yonishi natijasida olinadi yoki bu neftning to’liq yonmaganligi deb ataladi. U pigmentlarda, siyohlarda va rezina va rezina ishlab chiqarishda qo’llaniladi. 
Faollashgan uglerod : Uglerodni, masalan, o’tin, ko’mir, suyak, neft mahsulotlari, yong’oq va guruch qobig’idan turli xil jarayonlar natijasida olinadi. U muhim adsorbent. Uning ichki teshiklari keng. Bu inson salomatligiga zarar etkazmaydi. U kukun, granulalar shaklida ishlab chiqarilishi mumkin. (Adsorbent: zaharli moddalar molekulalarining yuzasiga yopishib, ularning singishini oldini oluvchi modda)
Karbonat : Bu noorganik birikma yoki metallning karbonat kislota bilan reaktsiyasi natijasida hosil bo’lgan moddadir. Bu metallar bilan reaktsiyasi natijasida kaltsiy karbonat kabi tuzlarni hosil qiladi. Difenil karbonat yoki dietil karbonat shakllari uning organik birikmalar bilan reaktsiyasi natijasida hosil bo’ladi.
Uglerod oksidi : Bu noorganik birikma. Bu gaz yoki suyuqlik shaklida bo’lishi mumkin; u hidsiz va rangsiz. Yonuvchan, uning alangasi binafsha rangga ega. Bu zaharli va portlovchi gaz. Spirtli ichimliklar va benzol bilan yaxshi, suvda ozgina eriydi. U maxsus po’lat ishlab chiqarishda keng qo’llaniladi.
Karbondisulfid : Bu noorganik birikma. Uning sof shakli hidsiz, boshqa shakllari ham og’ir hidga ega. U yaltiroq, rangsiz yoki sarg’ish suyuqlikdir. Agar u qattiq yonib ketsa, u portlashi va ishqalanish natijasida yonib ketishi mumkin.