Umbatov dovudjon ibrohimjanovichning

Nafas olish va chidamlilik. 

Nafas  olish  anaerob  imkoniyatlarni  cheklovchi  birinchi  faktor  bo`lmasa 

ham,  u  kishining  chidamliligi  uchun  muxim  ahamiyatga  ega.  Nafas  olishning 

---

 

to`g`ri 

yO`lga 

qO`yilishi 

umuman 

jismoniy  tarbiyaning  soglomlashtirish 

vazifalaridan  birini  tashkil  etadi.  Harakatsizlik  va  O`rtacha  jismoniy  yuklama 

vaqtlarida  burun  orqali  oxista  chuqur  nafas  olish  to`g`ri  buladi.  Mahlumki  nafas 

olishning  uchta  asosiy  tipi  mavjud:  kO`krak  bilan,  qorin  bilan  va  aralash  nafas  

olish.          Diafragmal          nafas    olish   eng samaralidir.     O`pka ventilyatsiyasining  

maksimal  bo`lishini  taminlash  kerak    bo`lsa      zur  jismoniy  ishlarda  og`iz  orqali tez 

—  tez  chuqur  nafas  olish  mumkin.  SHu  bilan  birga  nafas  olishga  emas,      balki 

nafas chiqarishga  aloxida ehtibor berish kerak. 

Tashqi  nafas  olish  funktsiyasi  takomillashtirish  uchun  maxsus  mashqlar 

qO`llash foydalidir. Bu mashqlarni tanlash va bajarish         qoidalari         ularning         

qanday         maqsadlariga bajarilishiga   bog`liq. 

CHidamlilikni  tarbiyalashda  avvalo quydagi vazifalar  turadi: 

1)  anaerob imkoniyatlarni  oshirish; 

2)        maksimal  intensivlikdagi  maxsus  ish  sharoitlarida  nerv  markazlarining 

ishga yaroqligini  oshirish. 

YAkkama—  yakka  baxslashuv  va  sport  O`yinlarida  chidamlilikni 

tarbiyalashda  mashq  turlarida  ham  intensivligi,  ham  harakat  shakllari  doimo 

O`zgarib  turadigan  ishlar  xarakterlidir.  SHuning  uchun  bunday  sport  turi  bilan 

shug`ullanuvchilar  chidamlilikni  tabiyalash  uchun  xilma  —xil  tsiklik  mashqlardan 

kross, yugurish, qayiq xaydash keng foydalanadilar. 

Kuchlilik  xarakteridagi  mashqlarda  chidamlilikni  tarbiyalash  xususiyatlari. 

Biror  bir  kuch  mashqlaridagi  chidamlilik  odatda  bu  mashqni  mumkin  bo`lgancha 

takrorlash  soni  bilan  xarakterlanadi.  Ko`pgina  xollarda  kuch  mashqlardagi 

chidamlilikni  tarbiyalashning  samarali  va  amalda  qulay  uslubi  uzliksiz  hamda 

intervalli  mashq tipidagi  aylanma  trenirovka  xisoblanadi,