Umum ped na amal-O`um 13-14

Muammoli pedagogik vaziyatni yeching 
O`quvchi she`rni yaxshi ayta turib, birdan to`xtab qoldi, yana boshladi va to`xtadi. So`ngra yig`lab 
«Yodlagan edim», dedi. O`qituvchi «Mayli hayajonlanma, Dilbar javob bersin, keyin aytib berasan», -
dedi. 
O`quvchi o`zini tutib olib she`rni to`xtamay aytib berdi. O`qituvchi 5 baho qo`ydi. 
Darsdan sung darsni kuzatgan talabalar o`rtasida bahoni oshirib qo`ymadimikin degan munozara 
boshlandi. O`qituvchi esa, men bahoni tushira olmayman, u juda intiluvchan, harakatchan, lekin doskada 
hayajonlanib qoladi. Masalan, Anvar shunday xato qilsa kechirmayman, chunki u o`qimagan bo`ladi.
O`qituvchi haqmi? Bu erda qaysi ta`lim principi qo`llanilayapti?

---

UZLIKSIZ TA‘LIM PEDAGOGIKASI 
205 
 
 1- masala. Bir ayol shunday fikr bildiradi: «Bizning oilamizda har xil ixtisosdagi kishilar bor. Тurmush o‘rtog‘im 
- muhandis, men- muxbir, otam- hisobchi, onam- tikuvchi. Ishonamanki, qizim har tomonlama rivojlangan odam bo‘lib 
yetishadi». 
Ayol haqmi? Uning fikrini bola rivojlanishi qonunlari nuqtai nazaridan tanqidiy tahlil qiling. 
2- masala. Ona shunday deydi: «Men bolaning rivojlanishi uchun unga u ishlata oladigan turli buyumlarni berish 
kerak, deb eshitgan edim. Shu sababli uch yashar o‘g‘limning stol ustidan, shkafdan turli narsalarni olishiga ruxsat 
beraman. Unga tez-tez yangi o‘yinchoqlar sotib olaman. Lekin u ko‘p o‘tmay bu buyumlarni har yoqqa otib tashlaydi 
va xonada kaltak ko‘tarib chopib yurishni hamma narsadan yaxshi ko‘radi. Men o‘g‘limning bu borishida yaxshi 
rivojlanishiga ishonmayman. Nimada xato qilayotganimni bilmayman.» 
Onaning xatosini va bolani rivojlantirish uchun turli buyumlardan qanday foydalanish kerakligini uqtiring. 
3- MASALA: Bo‘lajak o‘qituvchilar o‘rtasida «Qanday qilib mohir o‘qituvchi bo‘lib etishish mumkin» degan 
mavzuda bahs ketmoqda. 
- Buning uchun pedagog bo‘lib tug‘ilish kerak, - dedi bir talaba. 
Ba`zilar uning fikriga qo‘shilishmadi. Birinchi talaba o‘z fikrini shunday asoslashga harakat qildi:
- Pedagogik qalb va mahorat, bolalarga muhabbat bilan tug‘ilmagan kishini 5 yil emas, 20 yil institutda o‘qitsa ham,
undan haqiqiy o‘qituvchi etishib chiqmaydi.
- Mening fikrimcha,- dedi boshqa bir talaba,- pedagog bo‘lib tug‘ilishgina emas, balki pedagog bo‘lib tarbiyalanish ham 
kerak. Chunki o‘qituvchilikka qiziqmay, tasodifiy institutga kirib qolgan ba`zi talabalar ham o‘qish davrida bu 
kasbga mehr qo‘yib, mohir o‘qituvchi bo‘lib etishishlari mumkin. 
Bu bahsni Siz davom ettiring. Mohir o‘qituvchi bo‘lib etishishning yo‘llari nimada?