Умумий тавсифи 1 Пластинка жабралилар кенжа синфи Elasmobranchi


Download 460.5 Kb.
bet6/8
Sana28.03.2023
Hajmi460.5 Kb.
#1304017
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
1363858474 42700

Сезув органлари. Тогайли баликларнинг сезув органлари тугарак огизлиларнинг сезув органларига нисбатан анча мураккаб тузилган ва такомиллашган.
хид билиш органи жуфт хидлаш халтачаларидан ташкил топган. Ташки бурун тешиклари огиз тешигининг олдига очилади. Акулалар хидни 400-500 м масофадан сезади.
Ён чизик органи гавданинг ён томони буйлаб тери остидаги найда жойлашади, най ташки мухит билан куп сонли тешикчалар билан туташади. Найнинг деворида бир канча нерв томирларининг учлари-рецепторлари жойлашади. Бошида ён чизик органи тармокланиб кетади. Ён чизик органи сувни окими ва ундаги жисмларни якинлашаётганини аниклашда катта рол уйнайди.
Тогайли баликларнинг кузлари йирик, шох пардаси яссилашган, куз гавхари юмалок шаклга эга. Куз атрофида тери унча баланд булмаган парда хосил килади. Бу харакатсиз халкасимон ковок хисобланади. Баъзи акулаларда харакат килувчи пирпирок ковок парда булади. Акулалар бошка баликлар сингари узокдан (10-15 м дан) кура олмайди. Булар рангни фарк килаолмайди.
Эшитиш органи тогай капсулада жойлашган ички кулокдан иборат. Ички кулок юмалок ва овал халтачалардан иборат. Овал халтача ичида яхши ривожланган учта ярим доира найчалар жойлашади. Ярим доира найчалар мувозанат органи вазифасини бажаради ва кисман овал халтача эшитиш органи вазифасини бажаради.
Овкат хазм килиш органлари кучли чайнаш мускуллари ва тишлар билан куролланган жаглари ёрдамида овкат узиб олинади ва механик ишланади. Огиз бушлигининг турида тил жойлашади. Тил бошка баликлардаги сингари уз мускулига эга эмас. Тилни харакатини тил ости ёйи бажаради. Огиз бушлиги халкумга очилади. халкумнинг икки ён деворини жабра ёриклари тешиб утади. халкум кизиунгачга, бу эса V харфига ухшаш ошкозонга очилади (31-расм). Ошкозоннинг олдинги кардинал кисмида овкат пепсин ферменти таъсирида кимёвий йул билан парчаланади. хазм булиш жуда секин 5 суткагача давом этади. Овкат лукмаси ошкозоннинг кейинги – пилорик кисмига утади, бу ерда овкат буткаси трипсин ферменти таъсирида ишлов берилади. Овкат буткаси ошкозондан ингичка ичакка очилади. Ингичка ичак бушлигига ошкозон ости безининг ва ут пуфагининг чикариш йуллари очилади. Югон ичакнинг ичи сербар булиб, унда 12-13 бурмадан иборат спирал клапан жойлашади. Югон ичакда овкатнинг хазм булиши ва уни сурилиши нихоясига етади. Югон ичакда сурилмаган овкат колдиги калтагина тугри ичакка ва ундан клоака оркали ташкарига чикариб ташланади.
Тугри ичакнинг орка юзасида ректал бези бор, бу без бармоксимон усимта шаклида булиб, туз алмашиш органи вазифасини бажаради. Бу организмга овкат ва денгиз суви билан кирган ортикча тузни ажратиб чикаради.
Тогайли баликларнинг уч паллали жигари гавда массасининг 14-25 % ни ташкил килади. Тогайли баликларнинг жигарида жуда куп ёг захираси тупланади. Ёг захираси жигар массасининг 60-70 % ни ташкил килиб, нафакат баликнинг энергия захираси, балким гидростатик орган вазифасини утайди, яъни гавданинг сузувчанлик кобилиятини оширади. Баликларнинг жигарида хайвон крахмали – гликоген ва витаминлар тупланади.

Download 460.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling