Umumiy fitopatalogiya va mikrobialogiya

Kartoshka saratoni 
Odatiy o'simtalar paydo bo'lishidan oldin, kasallik engil "o'sma" va zararlangan 
hududlarning rangi o'zgarishi shaklida namoyon bo'ladi, u rangli teriga ega bo'lgan 
ildizlarda aniq ko'rinadi va engil terili ildizlarda biroz zaifroq. Stolonlar 
ta'sirlanganda, ildiz hosil bo'lmaydi, lekin stolonlar o'sishda davom etadi va ularda 
4-5 o'simtadan iborat zanjir hosil bo'ladi. Poyalarda o'smalar ko'pincha ildiz bo'yni 
yonida, barglarda - qo'ltiqlarda, kamroq - barg pichoqlarida paydo bo'ladi. Ba'zan, 
o'q o'qining bir tomonlama infektsiyasi bilan, ildiz egilib qoladi. O'sishlar o'sib 
chiqqan to'qimalar bo'lib, ularning hujayralarida kasallikning qo'zg'atuvchisi va 
kraxmal zahiralari mavjud. Dastlab, o'simtalar ochiq rangga ega, keyin jigarrang, 
ba'zan esa qora rangga aylanadi. Ularning yuzasi notekis, notekis bo'lib, tashqi 
tomondan gulkaram inflorescences o'xshaydi. O'simtalarning o'lchamlari har xil 
bo'lishi mumkin - mayda no'xatning o'lchamidan tubdan kattaroq o'lchamgacha. 
Qo'ziqorin to'qimasi o'sishda hosil bo'lmaydi va shuning uchun tuproqdagi namlik 

---

19 
va turli saprofit mikroorganizmlarning faolligi ta'sirida ular yo'q qilinadi. 
Kartoshka saratoni namoyon bo'lishining yana uchta shakli ham tasvirlangan: barg 
shaklidagi, qoraqo'tir shaklidagi va gofrirovka qilingan. Ular noqulay iqlim 
sharoitlari ta'sirida paydo bo'ladi. Bargga o'xshash o'simtalar yomon ko'rinadigan 
venozli go'shtli barglar shaklida tarozilarning o'sishi natijasida hosil bo'ladi. Kuchli 
rivojlanish bilan bunday o'sishlar ochiq qarag'ay konuslariga o'xshaydi. Qo'tir 
shaklidagi shakl ildizlarda gipertrofik to'qimalardan yaralar yoki qobiqlar shaklida 
paydo bo'ladi. Ta'sirlangan ildiz mevalari oqma va chuqurchalar bilan ajinlar 
paydo bo'ladi . 
Odatda kuzda o'simtalarning to'qimalarida uch qavatli qobiqga ega bo'lgan 
qishki zoosporangiya (dam olish sporalari) paydo bo'ladi. Ular dumaloq shaklga 
ega, oltin sariq yoki sariq-jigarrang, diametri 50-80 mikron. Qishdan keyin ularda 
bitta flagellumga ega bo'lgan zoosporalar hosil bo'ladi, ular yordamida ular faol 
harakatlana oladilar. Zoosporalar o'simlik to'qimalariga (ko'zlar, barg poyasi 
kurtaklari) kirib, keyin yonishini yo'qotadi.