Umumiy fizika(mexanika) fanidan ma’ruza mashg’ulotlarida o’qitish texnologiyasi 1- mavzu: Kirish


Download 5.66 Kb.
Pdf ko'rish
bet5/13
Sana26.01.2018
Hajmi5.66 Kb.
#25335
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13

5-ilova. 
1.Gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan jismning traektoriyasi qanday shaklga ega ekan? 
2. Gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan jismning ko’tarilish balandligini ifodasini bildingizmi? 
3. Gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan jismning uchish vaqti ifodasini bildingizmi? 
4. Gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan jismning uchish uzoqligi nimalarga bog‘liq? 
5. Gorizontal otilgan jismning traektoriyasining shaklini bildingizmi? 
6. Gorizontal otilgan jismning uchish  vaqti ifodasini yozing. 
7. Gorizontal otilgan jismning uchish  uzoqligini ifodasini yodda saqlab qoldingizmi? 
 
7-mavzu: Aylanma harakat. 
7.1. Ma’ruza mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi 
Vaqti – 2 soat 
Talabalar soni: 45-50 nafar 
O’quv mashg’ulotining shakli 
Kirish, vizual ma’ruza 
Ma’ruza mashg’ulotining rejasi  
 
1.Aylana bo’ylab harakat. 
2.Burchak tezlik va burchak tezlanish. 
3.CHiziqli va burchak tezliklar orasidagi bog’lanish. 
 O’quv mashg’ulotining maqsadi: Talabalarga Aylanma harakat va undagi tezlik va tezlanishlar haqida bilim 
berish. 
Pedagogik vazifalar
 
-Aylanma harakat bilan tanishtirish. 
-Burchak 
tezlik 
va 
burchak 
tezlanish haqida bilim berish. 
-  CHiziqli  va  burchak  tezliklar 
orasidagi bog’lanishni ko’rsatish 
O’quv faoliyatining natijalari: 
Talaba: 
-Aylanma harakat haqida chuqurroq tasovvur hosil qilish. 
-Burchak tezlik va burchak tezlanish to’g’risida bilimga ega bo’lish. 
 
 
- CHiziqli va burchak tezliklar orasidagi bog’lanishni o’rganish. 
O’qitish uslubi va texnikasi 
Vizual ma’ruza, blits-so’rov, bayon qilish, “FSMU” , texnikasi 
O’qitish vositalari 
Ma’ruzalar matni, proektor, grafik, organayzerlar. 
O’qitish shakli 
Jamoa, guruh va juftlikda ishlash.  
O’qitish shart-sharoiti 
Proektor, ‘kompyuter bilan jihozlangan auditoriya 

7.2.Ma’ruza mashg’ulotining texnologik xaritasi  
Bosqichlar, 
vaqti 
Faoliyat mazmuni 
O’qituvchi 
talaba 
1-bosqich. 
Kirish (10 
min). 
1.1.Mavzu,  reja,  uning  maqsadi  va  o’quv  faoliyatining 
natijalari  ma’lum qilinadi     (1- ilova). 
1.1. Eshitadi, yozib 
oladi. 
 
2-bosqich. 
Asosiy 
(60 min.) 
2.1. Talabalar e’tiborini jalb etish va bilim  darajalarini 
aniqlash uchun tez kor savol-javob  o’tkazadi (2 -ilova) 
 
2.2. O’qituvchi vizual materiallardan foydalangan holda 
ma’ruzani bayon etadi(3-,4-ilovalar) 
 
 
2.3. Talabalarga mavzuning asosiy tushunchalariga e’tibor 
qilishni va yozib olishlarini ta’kidlaydi. 
2.1Eshitadi.  O’ylay  di, 
javob beradi. 
Javob  beradi  va  to’g’ 
rijavobni eshitadi 
2.2.Ilovada 
beril 
gan 
ma’lumotlarni 
asosiy 
joylarini yozib oladilar. 
2.3.E’tibor  qaratadi,  yozib 
ola di. 
3-bosqich. 
Yakuniy 
(10 min.) 
3.1. Mavzuga yakun yasaydi va talabalar e’tiborini asosiy 
masalalarga qaratadi. 
3.2.Mustaqil  ish  uchun  Aylanma  harakat  parametrlari 
so’raladi.(5-ilova) 
3.1. Eshitadi, 
aniqlashtiradi. 
3.2.Topshiriqni 
yozib  
oladi, baholarni eshitadi. 
Vizual materiallar 
1-ilova. 
Mavzu: Aylanma harakat. 
Reja: 
 
1.Aylana buylab harakat.  
2.Burchak tezlik va burchak tezlanish. 
3. CHiziqli va burchak tezliklar orasidagi bog’lanish. 
Darsning maqsadi: Talabalarga Aylanma harakat va undagi tezlik va tezlanishlar haqida bilim berish. 
O’quv faoliyatining natijalari: 
-Aylanma harakat haqida chuqurroq tasovvur hosil qilish. 
-Burchak tezlik va burchak tezlanishlarni bilish. 
-CHiziqli va burchak tezliklar orasidagi bog’lanishni anglab yetish. 
 
 
2-ilova. 
1. Burchakli tezlik qanday?  
2. Burchakli tezlanishni tushuntiring.  
3. Aylanish davri deb nimaga aytiladi?  
4. CHastota deb nimaga aytiladi?  
5. CHizikli tezlik bilan burchakli tezlik qanday boglangan?  
3-ilova. 
Egri chizikli harakatni sodda turi aylana buylab tekis harakatdir. Uning shartlari  
a
τ
 = 0      a
n
 = V
2
 / r = const 

 
Aytaylik,  MN  r  radiusli  aylana  buylab  harakatlansin. 
Juda kichik vaqt ichida uni burilish xolatini Δφ burchak bilan 
belgilaylik  
(Δφ ≈ S/r 
Burilish burchagi Δφ dan vaqt buyicha olingan xosila  
 
burchakli  tezlik  deyiladi.  Burchakli  tezlik  vektorini 
yunalishi  vint  koidasidan  chikadi.  ω  ni  yunalishi  parma  vint 
uchining  ilgarilanma  harakati  yunalishi  bilan  bir  xil  bulib, 
uning dastagini yunalishi  
MN aylana buylab harakatiga mos keladi va rad/s larda ulchanadi (1rad=57
o
18
1
: 2π rad=360
o
). 
 Nuktaning chizikli tezligi  
r
t
r
t
r
t
S
t
t
t























0
0
0
lim
lim
lim
 
  
Demak υ = ω • r (3)  
Agar ω = const bulsa aylanish tekis bulib, MN bir T davr 
ichida tulik bir aylanada va 2π rad burchakka buriladi, ya’ni Δφ 
= 2π, Δ t =T.  
SHuning uchun ω = 2π / T yoki T = 2π /ω (4)buladi.  
Bundan ν = 1 / T = ω / 2π    (5) kattalik chastota deyiladi 
Birligi 1/s=Gts. 
Bundan ω = 2π • ν yoki ν = 2π νR. 
 
Agar MN aylana buylab notekis harakat kilayotgan bulsa burchakli tezlanish tushunchasi kiritiladi. 
Burchakli tezlanish vektori aylanish uki buyicha burchakli tezlikni elementar usishi vektori tomonga 
yunalgandir.  
Tezlanuvchan harakatda ε va ω lar parallel , sekinlanuvchan harakatda ε va ω lar anti paralleldir.  
 Aylanma harakatda tezlanishning tangentsial tashkil etuvchisi 
 
 
 
 
 

va normal tashkil etuvchisi esa  
 
buladi.  
Natijali tezlanish  
 
buladi. 
Agar MN aylana buyicha harakati notekis bulsa      ω = ω
0
 ± ε t      va      φ = ω
0
t ± ε t
 2
 / 2     buladi.  
ω
0
 - boshlangich burchak tezlik.  
Nazorat savollari.  
1. Burchakli tezlik qanday?  
2. Aylana buylab qanday harakat urganiladi?  
3. Traektoriyaning egrilik darajasi qanday ifodalanadi?  
4. Burchakli tezlanishni tushuntiring.  
5. Aylanish davri deb nimaga aytiladi?  
6. CHastota deb nimaga aytiladi?  
7. CHizikli tezlik bilan burchakli tezlik qanday boglangan?  
4-ilova 
FSMU texnologiyasi bo’yicha jadvalni to’ldiring. 
Savol 
Ilgarilanma va aylanma  harakatlarning umumiy 
jihatlari qanday? 
(F) Fikringizni bayon eting 
 
(S) Fikringiz bayoniga sabab ko’rsating   
(M
Ko’rsatgan 
sababingizni 
isbotlovchi dalil keltiring 
 
(U) Fikringizni umumlashti-ring 
 
 
 
8- mavzu: Dinamika asoslari. 
8.1. Ma’ruza mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi 
Vaqti – 2 soat 
Talabalar soni: 45-50 nafar 
O’quv mashg’ulotining shakli  Kirish, vizual ma’ruza 
Ma’ruza mashg’ulotining 
rejasi  
 
1Dinamika. 
2.Nьyutonning 1-qonuni.Inertsial sanoq sistemasi.  
3.Kuch va massa. Nьyutonning 2-qonuni. 
4.Nьyutonning 3-qonuni. 
5.Massaning additivligi. 
 O’quv mashg’ulotining maqsadi: Talabalarda Dinamika bo’limi va uning asoslari,inertsial 
sanoq sistemasi, Nьyuton qonunlari, kuch va massa hamda massaning additivligi haqida 
bilim berishdan iborat. 
Pedagogik vazifalar
 
-Dinamika bo’limi va uning 
asoslari bilan tanishtirish.  
-Nьyutonning 
1-
O’quv faoliyatining natijalari: 
Talaba: 
-Dinamika bo’limi va uning asoslari bilan  mukammal 
tanishish.  
 

qonuni,inertsial 
sanoq 
sistemasi 
to’g’risida 
tushuncha berish.  
-Kuch va massa, Nьyutonning 
2-qonuni bilan chuqurroq 
tanishtirish.  
-Nьyutonning 3-qonunini 
o’rgatish. 
-Massaning  additiv  kattalik 
ekanligini ta’kidlab o’tish. 
-Nьyutonning 
1-qonuni,inertsial 
sanoq 
sistemasi 
to’g’risida tushuncha ga ega bo’lish.  
 
 
-Kuch va massa,Nьyutonning 2- qonunini chuqurroq 
o’rganish.  
 
-Nьyutonning 3-qonunini o’rganish. 
 
- Massaning additiv kattalik ekanligini anglab yetish. 
O’qitish uslubi va texnikasi 
Vizual ma’ruza, blits-so’rov, bayon qilish, “FSMU” , 
klaster  texnikasi 
O’qitish vositalari 
Ma’ruzalar matni, proektor, grafik, organayzerlar. 
O’qitish shakli 
Jamoa, guruh va juftlikda ishlash. 
O’qitish shart-sharoiti 
Proektor, ‘kompyuter bilan jihozlangan auditoriya 
 
8.2.Ma’ruza mashg’ulotining texnologik xaritasi  
Bosqichlar, 
vaqti 
Faoliyat mazmuni 
O’qituvchi 
talaba 
1-bosqich. 
Kirish (10 
min). 
 
1.1.Mavzu, 
reja, 
uning 
maqsadi 
va  o’quv 
faoliyatining natijalari  ma’lum qilinadi (1- ilova). 
1.1. Eshitadi, yozib 
oladi. 
 
2-bosqich. 
Asosiy 
(60 min.) 
2.1. Talabalar e’tiborini jalb etish va bilim  
darajalarini aniqlash uchun tez kor savol-javob  
o’tkazadi (2 -ilova) 
 
 
 
2.2. O’qituvchi vizual materiallardan foydalangan 
holda ma’ruzani bayon etadi(3-,4-,5-,6-,7-ilovalar) 
 
 
 
2.3. Talabalarga mavzuning asosiy tushunchalariga 
e’tibor qilishni va yozib olishlarini ta’kidlaydi. 
2.1Eshitadi. O’ylay 
di, javob beradi. 
Javob  beradi  va 
to’g’ 
rijavobni 
eshitadi 
2.2.Ilovada 
beril 
gan  ma’lumotlarni 
asosiy 
joylarini 
yozib oladilar. 
2.3.E’tibor 
qaratadi,  yozib  ola 
di. 
3-bosqich. 
Yakuniy 
(10 min.) 
3.1. Mavzuga yakun yasaydi va talabalar e’tiborini 
asosiy masalalarga qaratadi. 
3.2.Mustaqil ish uchun Kuchlarga oid klaster tuzish 
so’raladi.(8-ilova) 
3.1. Eshitadi, 
aniqlashtiradi. 
3.2.Topshiriqni 
yozib 
 
oladi, 
baholar 
bilan 

tanishadi. 
 
Vizual materiallar 
1-ilova. 
Mavzu: Dinamika asoslari. 
Reja: 
1.
 
Dinamika.  
2.
 
Nьyutonning I-konuni. Inertsial sanok tizimlari.  
3.
 
Kuch va massa. Nьyutonning II- konuni.  
4.
 
Nьyutonning III-konuni.  
5.
 
Massaning additivligi.  
Darsning maqsadi: Talabalarda Dinamika bo’limi va uning asoslari,inertsial 
sanoq sistemasi, Nьyuton qonunlari, kuch va massa hamda massaning 
additivligi haqida bilim berishdan iborat. 
O’quv faoliyatining natijalari:    
-Dinamika bo’limi va uning asoslari bilan  mukammal tanishish.   
-Nьyutonning 1-qonuni,inertsial sanoq sistemasi to’g’risida tushuncha ga ega 
bo’lish.  
-Kuch va massa,Nьyutonning 2- qonunini chuqurroq o’rganish.      
-Nьyutonning 3-qonunini o’rganish. 
-Massaning additiv kattalik ekanligini anglab yetish. 
 
2-ilova. 
1. Dinamika nimani urgatadi?  
2. Inertsiya sanoq sistemasi deb nimaga aytiladi?  
3. Nьyutonning I konunini ta’riflang.  
4. Kuch nima, uning birligi qanday?  
5. Massa nima?  
6. Nьyutonning  konunlarini ta’riflang.  
 
3-ilova. 
     Kinematika - kuchish va vaqt orasida aloka urnatgan bulsa, dinamika u yoki 
bu kuchishni yuzaga keltiruvchi sababni urganadi. Tajribadan kurinadiki, 
Yerda yoki uni sirtiga yakin masofada harakatlanuvchi xar qanday jism uz-uzicha 
tuxtaydi. Uning harakatini doim birday davom ettirish uchun unga ta’sir kursatib 
turish kerak. Bu nuktai-nazar Aristotelь zamonidan Galiley (1564-1642) gacha uz 
kuchini sakladi. Galiley, birinchi bulib, harakatni tuxtashi ishkalanish natijasi 
ekanini kursatdi. U jism uzaro ta’sirsiz tugri chizikli va tekis harakatida bulishini, 
agar jismga ta’sir kursatilsa u tezlanish olishini seza bildi. 

 
4-ilova. 
Nьyuton 1687 yil bosilgan "Natural falsafani matematik asoslari" kitobida 
Galiley fikrlarini umumlashtirib, tuldirdi va dinamikani uchta konuni taklif etdi.  
1  -  konuni  :  Har  qanday  jismga  boshka  jismlar 
ta’sir  etmasa  u  uzining  tinch  xolatini  yoki  tugri  chizikli 
tekis  harakatini  saklaydi.  (F=0,  V=0  yoki  V=const  )  ; 
jismning  bunday  kobiliyati  inertsiya  (faoliyatsizlik) 
deyiladi 
 
. SHuning uchun 1-konunni kupincha inertsiya konuni deyiladi. Nьyuton uz 
konunini berishda harakatni nisbiy xarakterda bulishiga e’tibor bermagan. Biz 
tinchlik va harakat nisbiy tushunchalar ekanini bilamiz. Jismni tinch xolati yoki 
tugri chizikli tekis harakati nisbiy bulib, u sanok sistemasiga boglik. Nьyutonning 
1-konuni bajariladigan sanok sistemasi inertsial sanok sistemasi deb, aks 
holda noinertsial sanok sistemasi deb yuritiladi. Ularni farkini bilaylik. Agar 
koordinata sistemasi, ichida odam bulgan poezd bilan boglangan bulsa poezd tinch 
turgan yoki tugri chizikli tekis harakat kilganda 1-konun inertsiya konuni buladi. 
Demak, poezd bilan boglangan koordinata sistemasi inertsial sanok sistemasi 
buladi. Agar poezd silkinsa (tezlashsa yoki sekinlashsa), odamni fikricha poezdga 
ta’sir kursatilmasa xam, predmetlar tusha boshlaydi. Bunday harakatda poezd bilan 
boglangan sistema inertsial bulmaydi. Ammo, Yerdagi kuzatuvchi (va Yer bilan 
boglangan sanok sistemasi uchun) poezddagi xodisa inertsiya konuniga buysungan 
xolda buladi.  
Inertsial sistemaga nisbatan tugri chizikli tekis harakat kiluvchi xar 
qanday sistemani uzi xam inertsial, tezlanish bilan yoki egri chizikli 
harakatlanuvchi sistema noinertsial buladi.  
Uz navbatida Galiley berk sistemani ichida turib utkazilgan mexanik tajribalar 
bilan shu sistema tinch turibdimi yoki tugri chizikli tekis harakat kilayaptimi bilib 
bulmasligini ya’ni nisbiylik printsipini kursatgan edi.  
 
5-ilova. 
 
 
Klassik mexanikada ayni vaqtda jismga boshka jismlar tomonidan kursatilayotgan 
ta’sirning kattaligini va yunalishini xarakterlash uchun kuch tushunchasi kiritiladi.  

Bir  jism  ikkinchi  jismga  ta’sir  etib  uning  xolatini  (tezlanish  berish, 
deformatsiyalash) uzgarishiga sabab buluvchi fizik kattalik kuchdir. Kuch fizikada 
asosiy  kattaliklardan  bulib,  u  kuyilish  nuktasi,  kattaligi  va  yunalishi  bilan 
belgilanadi.  Ta’sirlashuvlar  tabiatiga  karab  kuchning  kattaligi  va  yunalishi  turli 
konunlar orkali aniklanadi. Masalan, jismlarning ta’sirlashuvi butun olam tortilish 
konuni,  zaryadlarni  ta’sirlashuvi  Kulon  konuni  va  boshkalar  uz  tabiatini  aks 
ettiruvchi konunlar orkali baxolanadi. Lekin kuchlar qanday tabiatli bulmasin ular 
jism  harakatining  uzgartirish  (tezlanish  berishi)  kobiliyatiga  ega.  Ayrim  xollarda 
MN tabiati xar xil bulgan kuchlar ta’sirida mavjud bulishi mumkin. Xar bir kuch 
MN 
harakatining 
uzgarishiga 
mustakil 
ta’sir 
kursatadi.  
       Bunda  MN  yoki  jism  oladigan  tezlanish  shu  kuchlarning  natijaligi  orkali 
xisoblanadi.  Kuchlarning  teng  ta’sir  etuvchisini  vektorlar  yigindisi  kurinishida 
topiladi  
F = F
1
 + F
2
 + F
3
 + ... + F
n
 = Σ F
i
       (1) 
 Bu ifoda kuchlar superpoziyasi deb ataladi.  
 
Tajribalarda jism harakatining uzgarishi 
bir  tomondan  kuchga  boglik  bulsa,  ikkinchi 
tomondan  jismdagi  modda  mikdoriga  xam 
boglik bulishi aniklangan. 
Kuyidagicha  tajriba  kilaylik.  Elastik 
prujinaga  boglangan  AV  taxta  oldiga  xar  xil 
radiusli 
pulat 
sharlarni 
joylashtiraylik. 
Prujinani  sikib  kuyib  yuborsak  eng  kichik 
shar  eng  katta  tezlanish  olganini  kuramiz. 
Katta  radiusli  shar  esa  ushancha  vaqtda 
ozgina  
yul utadi, ya’ni eng kichik tezlanish oladi. Vaxolanki, sharlarga bir xilda kuch 
ta’sir berildi. Jism uz harakat xolatini uzgartirmaslikka intilishi yoki uz nisbiy 
tinchligini saklash xossasi uning inertligini bildiradi. 
Inertlik ulchovi bulib massa xisoblanadi. SHuning uchun massa moddaning 
inertlik va gravitatsion ulchovi deyish mumkin. Tajriba natijalarini umumlashtirib, 
kuch ta’sirida jismning olgan tezlanishi uning massasiga teskari mutanosib ekan 
degan xulosaga kelamiz. Demak, inertsial sanok tizimida joylashgan jismga kuch 
ta’sir etsa uning olgan tezlanishi  
bular ekan.  
Ushbu  formula  Nьyutonning  II  konunini  ifodalaydi.  Inertsial  sanok  tizimida 
joylashgan  jism  olgan  tezlanishi  shu  jismga  ta’sir  etuvchi  kuchga  tugri,  uning 

massasiga  teskari  mutanosib  bulib,  shu  kuch  yunalishida  buladi.  Agar  jismga  bir 
kancha kuch ta’sir etsa uning olgan tezlanishi  
 
buladi.  
Bu ifodadan massa m = F/a bulib, jismga ta’sir etuvchi kuchning jism olgan 
tezlanishiga nisbati bilan ulchanadigan fizik kattalikdir degan ma’no chikadi.  
Agar massa va tezlanish anik bulsa jismga ta’sir etuvchi kuchni  
F = m • a       (4)  
ifodadan aniklash mumkin. Agar m = 1 kg, a=1m/s
2
 bulsa kuchning birligi  
|F| = 1 kg • 1 m/s
2
 = 1 N buladi. 
(4) ifodani  
 
yozish mumkin.  
6-ilova.
 
Jismlarning uzaro ta’sirlashuvi bir tomonlama bulmaydi. Tajribalardan ma’lumki 
bir jism ikkinchi jismga qanday kuch bilan ta’sir kursatsa, 
ikkinchi jism xam birinchi jismga shunday aks ta’sirni 
yuzaga keltiradi.  
      Inertsial sanok tizimlarida uzaro ta’sirlashayotgan 
ikki jismning ta’sir va aks ta’sir kuchlari mikdor 
jixatidan teng va ta’sirlashish nuktalarini birlashtiruvchi tugri chizik buylab 
karama-karshi yunalgan :  
F
12
 = - F
21
      (6) 
(6) ifoda Nьyutonning III konuni nomi bilan yuritiladi. Bu yerda shuni aytish 
lozimki, uchinchi konunda boshka-boshka jismlarga kuyilgan kuchlar xakida suz 
yuritiladi, shuning uchun ular bir-birini muvozanatlaydi. (6) ifodaga Nьyuton II -
konunini tatbik etib ta’sirlashayotgan jismlarning tezlanishini aniklash mumkin.  
m
1
 • a
1
 = - m 
2
 • a
2
 
bulib, bundan  
 
      Demak, uzaro ta’sirlashuvchi jismlarning olgan tezlanishlari ularning 
massalariga teskari mutanosib bulib karama-karshi yunalgan.   
 
7-ilova.
 

 Har qanday jismning massasi uni tashkil kiluvchi jismlarning massalari 
yigindisiga teng buladi. Bu xossa massa additivligi deyiladi.  
Masalan, istalgan kimyoviy reaktsiyani olsak, unda bir kancha molekula yoki 
atomlar reaktsiyaga kirishib natijada bir kancha boshka atom yoki molekula xosil 
buladi. Reaktsiyagacha bulgan moddalar massalarining tuplami reaktsiyadan keyin 
xosil bulgan moddalar massalarining yigindisiga teng bulishi tajribalarda 
aniklangan (Lomonosov, Lauazьe). Bu xulosa moddaning saklanish konuni, 
tugrirogi, massaning saklanish konuni deb yuritiladi.  
M = m
1
 + m 
2
 + m
3
 + .....     (8) 
m
1
, m 
2
, m
3
 ... lar reaktsiyagacha , M - reaktsiyadan keyingi moddalar massalaridir. 
 
 
Nazorat savollari.  
1. Dinamika nimani urgatadi?  
2. Inertsiya deb nimaga aytiladi?  
3. Inertsial sanok tizimi qanday?  
4. Noinertsial sanok tizimi qanday?  
5. Nьyutonning I konunini ta’riflang.  
6. Kuch nima, uning birligi qanday?  
7. Massa nima?  
6. Nьyutonning II - konunini ta’riflang.  
7. Nьyutonning III - konunini ta’riflang.  
8. Massaning saklanish konunini ayting.  
9. Galileyning nisbiylik printsipini ta’riflang.  
10. Additivlik deb nimaga aytiladi?  
8-ilova 
Kuchlarga oid sxemani to’ldiring. 

 
 
 
9- mavzu: Mexanik ish, quvvat va energiya. 
9.1. Ma’ruza mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi 
Vaqti – 2 soat 
Talabalar soni: 45-50 nafar 
O’quv mashg’ulotining shakli  Kirish, vizual ma’ruza 
Ma’ruza mashg’ulotining 
rejasi  
 
1.Kuchning ishi va uning birligi. 
2.Konservativ va nokonservativ kuchlar.  
3.Quvvat va uning birligi. 
4.Kinetik va potentsial energiya. 
5.Energiyaning saqlanish qonuni. 
 O’quv mashg’ulotining maqsadi: Talabalarga Mexanik ish, quvvat va ularning birliklari, 
Konservativ hamda nokonservativ kuchlar haqida,Kinetik va potentsial energiyalar, 
Energiyaning saqlanish qonuni to’g’risida  mukammal bilim berishdir. 
Pedagogik vazifalar
 
-Mexanik ish va uning birligi 
haqida bilim berish.  
-Konservativ 
va 
nokonservativ 
kuchlar 
to’g’risida tushuncha berish.  
-Quvvat va uning birligi bilan 
tangishtirish.  
-Kinetik 
va 
potentsial 
energiyalar  haqida  ma’lumot 
berish. 
-Energiyaning 
saqlanish 
O’quv faoliyatining natijalari: 
Talaba: 
-Mexanik ish va uning birligi haqida bilim olish.  
 
 
-Konservativ 
va  nokonservativ  kuchlar  to’g’risida 
tushunchaga ega bo’lish.  
 
-Quvvat va uning birligi bilan chuqurroq tanishish. 
 
-Kinetik  va  potentsial  energiyalar  haqida  yeterli  malumot 
olish. 
 
 
  
Kuchlar 

qonuni haqidagi tasovvurlarini 
kengaytirish. 
-Energiyaning  saqlanish  qonuni  haqidagi  tasovvurlarini 
yanada kengaytirish. 
O’qitish uslubi va texnikasi 
Vizual ma’ruza, blits-so’rov, bayon qilish, “FSMU”   
texnikasi 
O’qitish vositalari 
Ma’ruzalar matni, proektor, lar, grafik, organayzerlar. 
O’qitish shakli 
Jamoa, guruh va juftlikda ishlash. 
O’qitish shart-sharoiti 
Proektor, ‘kompyuter bilan jihozlangan auditoriya 
 
Download 5.66 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling