Umumiy kimyo mavzu: Kimyoning asosiy qonunlari
Download 1.19 Mb. Pdf ko'rish
|
daslabki tushunchalar
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kimyoning asosiy qonunlari Moddalar massasining saqlanish qonuni.
|
Shaxzod Qo’chqorov Kimyoning asosiy qonunlari Moddalar massasining saqlanish qonuni. Modda hech qachon yo‘qolib ketmaydi va yo‘qdan bor bo‘lmaydi. Olamdagi moddalaming miqdori hamma vaqt o‘zgarmasdan qoladi. «Bir yerda qancha materiya kamaysa, ikkinchi bir yerda shuncha materiya ortadi» degan fikrni miloddan 5 asr ilgari yunon faylasuflari aytib o‘tgan edilar. XVII va XVIII asrning materialist faylasuflari bu fikrni hech qanday isbotga muhtoj bo‘lmagan qonun, deb hisoblar edilar. Biroq o‘sha zamondagi kimyogarlar bu qonunning kimyo uchun naqadar muhim ekanligini tushunmadilar va kimyoviy jarayonlarning miqdoriy tomoniga e’tibor bermadilar. Lomonosov kimyoga oid barcha tajribalarida tarozidan foydalanib, reaksiya uchun olingan moddalar miqdorini reaksiya natijasida hosil bo‘lgan moddalar miqdoriga solishtirib, moddalaming umumiy miqdori o‘zgarmasligini aniqladi va yo‘qolmaslik prinsipini aniq miqdoriy tajribalarda isbot etdi, miqdoriy tahlil usulini kimyoga birinchi bo‘lib kiritdi. U og‘zi suyuqlantirib berkitilgan idishlarda metallarni qattiq qizdirish tajribalarini o‘tkazib, moddalarda bo‘ladigan kimyoviy o‘zgarishlaming asosiy qonunini (1748-yilda) kashf etdi. 1772-1789-yillarda fransuz olimi A.Lavuazye ham yopiq idishda olib borilgan tajribalarda umumiy massa o‘zgarmasligini kuzatgan va bu o‘ziga xos yangilik – yangi qonun ekanligini tushunib yetgan. Shunday qilib, tabiatning asosiy qonunlaridan biri – massaning saqlanish qonuni ochilgan. Qonunning hozirgi ta’rifi quyidagicha: Download 1.19 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|