Umumiy ma’lumotlar. Sho’rtan nef gaz qazib chiqarish boshqarmasi tsexlari

Mavzuning dolzarbligi –Sho’rtan NGQCHBda tabiiy gazni tozalashda absorbsiya usulidan yutuvchi sifatida aminlardan foydalaniladi. Har bir qurilmaning loyiha bo‘yicha xom ashyo gazni qayta ishlash quvvati yiliga 1,5 milliard m³ ni tashkil etadi. Muborak gazni qayta ishlash korxonasida gazlarni oltingugurtdan tozalash texnologiyasini yaratish dolzarb masalardan biri hisoblanadi.

UMUMIY QISM.

1.1 SHO’RTAN NEF GAZ QAZIB CHIQARISH BOSHQARMASITO‘G‘RISIDA UMUMIY MA’LUMOTLAR.
Sho‘rtangaz gaz konlarini boshqarish 1980 yil 2 noyabrda 15/80-son bilan tasdiqlangan gaz va gaz kondensati konlarini rivojlantirish bo‘yicha gaz sanoati Markaziy byurosining umumiy yig‘ilishi qaroriga asosan tashkil yetilgan. Loyihaga "Sredazniigaz" ilmiy-tadqiqot instituti (hozirgi "O‘zlitineftegaz") tomonidan "Sho‘rtan" konida 181 ta gaz quduqlarini kovlab, yiliga 16,0 mlrd.kubometr gaz nasoslari o‘tkazilgan. m3 gaz qazib olish rejasi tasdiqlandi. Sho‘rtanskiy konining dastlabki tiklanadigan gaz zaxiralari 634.135 mlrd.m3, kondensat zaxiralari - 29648 ming. Tunlarni.
1980 yil noyabr-dekabr oylarida Sho‘rtan gaz konining ishga tushirilishi munosabati bilan Sho‘rtangaz-Sirdaryo GRES gaz quvuri ishga tushirildi, shu yili Gresga kam oltingugurtli gaz yetkazib berish boshlandi. Yangi qurilgan gaz majmuasidan gaz kondensati Qoraqtoy neft nasos stansiyasiga shimildi.
2000 yil 25 mayda "O‘zneftegazprom" kompaniyasi "Sho‘rtanneftegaz" gaz koni boshqaruvini "Sho‘rtanneftegaz" unitar shu’ba korxonasiga aylantirishga qaror qildi va uning ustavini tasdiqladi.
2015 yil 24 iyunda "Uzneftegazprom" kompaniyasi qarori bilan "Sho‘rtanneftegaz" unitar korxonasi "Sho‘rtanneftegaz" mas’uliyati cheklangan jamiyatiga aylantirildi va uning ustavi ro‘yxatga olindi.
Sho‘rtan neft-gaz qazib olish boshqarmasining tabiiy gazni qayta ishlash bo‘yicha asosiy texnologik uskuna 140,27 gektar maydonga ega Bosh inshoot hududida joylashgan. Qazib olingan neft, barqaror gaz kondensati va suyultirilgan gaz mahsulotlarini iste’molchilarga oraliq saqlash va yetkazib berish asosiy binodan 3 km shimoli - sharqda joylashgan oziq-ovqat parki-neft mahsulotlarini tayyorlash va berish sexida amalga oshiriladi. Mol parkining maydoni 42.09 gektarni tashkil yetadi.
Sho‘rtan neft-gaz qazib olish boshqarmasi 40 yildan ortiq vaqt davomida gaz, gaz kondensati ishlab chiqarish, neft konlarini qayta ishlash, tabiiy gaz va gaz kondensatini tayyorlash va qayta ishlash bilan shug‘ullandi.
Istiqlol yillarida Sho‘rtan neft - gaz qazib olish boshqarmasi tomonidan tabiiy gazni qazib olish va qayta ishlash bo‘yicha yuqori texnologik uskunalarni joriy yetish borasida katta ishlar amalga oshirildi. Bu davrda bir nechta qurilmalar ishga tushirildi va yuqori texnologik ishlar amalga oshirildi, shu jumladan:
 "Oltingugurtli gazni tozalash qurilmasi" - 5 revolyutsiya; "Sho‘rtan kompressor stansiyasi" 1-va 2-bosqichlar;
 "Propan-Butan aralashmasi ishlab chiqarish uchun o‘rnatish" - 1 ÷ 5 navbati;
 "Elementar oltingugurt olish qurilmasi";
 "Asosiy obyektda gazdan foydalanish uchun yo‘ldosh qurilma";
 "Shimoliy Sho‘rtan Gazidan Foydalanish Yo‘ldoshini O‘rnatish";
 Maqsadida chastota Konverter o‘rnatish "samaradorligini oshirish va asosiy bino № 1,2 qozon va magistral seminar ishlatiladigan yelektr motorlar yelektr tejash";
 Yangi Koratepa, Shirkent, Tursari, Sho‘rtan va b.da past bosimli chaqnash gazlari yordamida gaz turbinali elektr stansiyalarida elektr energiyasi ishlab chiqarish.
Sho‘rtan neft va gaz qazib olish boshqarmasining ishlab chiqarish faoliyatining asosiy turlari:
 tabiiy gazni qazib olish, qayta ishlash va iste’molchilarga yetkazib berish;
 neft ishlab chiqarish;
 barqarorlashgan gaz kondensatini ishlab chiqarish;
 suyultirilgan gaz ishlab chiqarish;
 oltingugurt ishlab chiqarish.
S ho‘rtan neft-gaz qazib olish boshqarmasida 43 ta neft, gaz va gaz kondensati konlari mavjud bo‘lib, ular 2019 yilda 30 ta neft, gaz va gaz kondensati konlarini ishlab chiqishda qo‘llanilgan, jumladan: 17 konda (Sho‘rtan, Janubiy Tandircha, Buzaxur, Sharqiy Buzaxur, Chonagar, Tarnasay, Nomozboy, Zafar, Oydin, Shim.Girsan,) Divkhona, Yernazar, Nazarkuduk, Nishon, Tolimarjon, Topchaksai va Yormakchaksai 13 konlari (G‘arbiy Toshli, Sharqiy Toshli, Garmiston, Feruza, Sovligar, Yakkasarai, Shimoliy Sho‘rtan, Yangi Koratepa, Tursari, Ilim, Shirkent, Koratepa, Ruboyi) neft, gaz va gaz kondensatini qazib olish uchun ishlatiladi.

№