Universiteti b. A. Bahritdinov s. A. Zokirova
siv iliz a tsiy a sin in g q a d im g i o h o q la r id a n biri
Download 35.04 Kb. Pdf ko'rish
|
|
siv iliz a tsiy a sin in g q a d im g i o h o q la r id a n biri. B arch a yirik m in ta q a la rd a , Xorijiy Y evrop a v a R o s s iy a F e d e r a ts iy a s i bilan birga neft zaxiralari 1 0 0 fo iz n i ta sh k il q ilad i. H attoki S h im o liy A m erik a h a m , A Q S H n in g o ’z neft zaxiralarini « k o n s e r v a ts iy a » q ilish ig a q aram ay, o ’z zaxiralarini M ek sik ad a olib b orilgan tek sh iru v la rg a k o ’ra orttirib o lish d i. Y evrop a za x iralarin in g tu g a s h i n eftn in g u n ch a lik k p e m a s lig i v a za x ir a - larning oxirgi o ’n yillikda in ten siv , te zk o r q a z ib olin ish id a: bu ja h o n d a y aq in sh a rq davlatlarining n e fl m o n o p o liy a s in i y q o tis h g a qaratilgan ligidad ir. Lekin S h im o liy d e n g iz za x ira si - Y ev ro p a n in g a s o s iy n e ft b o c h q a s i - c h e k s iz e m a s . Ko^mir Kmir zaxiralarin i v a u n n in g ta q s im la n is h in i ro 'y x a tg a o la d ig a n y a g o n a tizim m avjud e m a s . Z axiralarn i h is o b la s h n i h a m a lo h id a m u ta x a s is la r , h a m ix tisoslash tirilgan ta sh k ilo tla r olib boradilar. B a rch a k o ’mir turlarining zaxiralari 90-yil b o sh la rid a M U PE K to m o n id a n 1 0 4 0 mlrd. to n n a d e b topildi. U n ch alik k atta b lm a g a n z a x ir a la r g a A Q S H (d u n y o z a x ir a sin in g 1 /4 ), KX (1 /6 q ism i), P o ls h a , JA R v a A v stra liy a (d u n y o z a x ir a s in in g 5 - 9 fo iz g a e g a lik q ilis h a d i. M U P E K n in g 1 9 9 3 - y i ld a b e r g a n m a l u m o t i g a k o ’ra, z a m o n a v i y te x n o lo g iy a la r bilan q a z ib o lin g a n k o ’mir z a x ir a s in in g 9 / 1 0 q ism id a n (b u z a x ira u m u m iy o lg a n d a 5 1 5 mlrd. to n n a g a te n g ) A Q S h (1 /4 ), R o s s iy a (1 /5 ortiq), KXR (1 /5 ). JA R (1 /1 0 ), G F R , B uyu k B ritaniya, A vstraliya v a P o ls h a h is o b ig a to ’g ’ri k ela d i. T o s h k o ’m ir z a x ir a s i riv o jla n g a n d a v la tla r o r a s id a K a n a d a v a Y a p o n iy a , r iv o jla n a y o tg a n d a v la tla r - O s iy o d a - H in d isto n v a I n d o n e z iy a , A frik a d a - B o tsv a n a , S h v e y s a r iy a , Z im b a b v e v a M ozam bik; Lotin A m e rik a sid a - K olu m biya v a V e n e s u e la . T o sh k o ’m im i k on lard an q a z ib o lish n in g e n g a rzo n iq tiso d iy usuli bu - o c h iq u s u ld a q a z ib o lish . K a n a d a d a , M o za m b ik d a v a V e n e s u e la d a bu yl bilan k o ’m irzaxiralarining 4 /5 q ism i, H in d iston d a - 2 /3 , A vstraliyada - 1/3, A Q S H d a - 1 / 5 , X ito y d a - 1 /1 0 q a z ib o lin a d i. B u z a x ir a la r ju d a o q ilo n a ish la tila d i v a k m irning o c h iq h o id a q a z ib o lis h d a g i u lu sh i A v s tr a liy a d a 1 /2 d a n ortiq, A Q S H d a 3 /5 d a n ortiqni tash k il q ila d i. J a h o n m iq y o s id a g i q a z ib o lin a d ig a n t o s h k m ir n in g 11 f o iz g a y a q in i e k s p o r t q ilin a d i v a u la r d a n 4 / 5 q is m i d e n g i z y li o rq a li j n a tila d i. K m ir j n a tila d ig a n a s o s iy y o ’nalish lar: A vstraliya v a K a n a d a d a n - Y a p o n iy a g a , A Q S H v a J A R d a n - g ’a r b iy Y e v r o p a g a . G F R 7 0 - 8 0 y illa r d a J a h o n d a k m irn i k o k s la y d ig a n n e tto - e k s p o r tc h is i yirik k o k s e k s p o r t q ila d ig a n d a v la t e d i v a u u z lu k siz k m ir q a z ib o lis h q u vvati k a m a y g a n id a n n e tto -im p o r tc h ig a a y la n d i. XX a s r d a j a h o n d a yirik k m ir q a z ib o lu v ch i d a v la t B u y u k B ritan iyad a e k s p o r t h a m y q o lib k e tis h ig a o lib keldi. Q n g ’ir k m irning a s o s iy a n iq la n g a n za x ir a sin in g ko’p qism i v a ularni q a zib o lish rivojlangan d a v la tla rg a tgri keladi. A Q S H , G erm a n iy a v a A vstraliya zaxiralari bilan ajralib turadi. G erm a n iy a v a G retsiya e n e r g e tik a x o ’jalik tarm og'ida q o ’ng'ir k o ’mirni s a lm o g ’i katta. Q n g ’ir km irning katta q ism i (4 /5 qism i) lE S d a ishlatiladi. Q o ’n g ’ir km irning o c h iq h o ld a q a z ib olinishi, arzon ligi un in g q u w a tlig ig a q a ra m a y a rzo n e le k tr o e n e r g iy a ish la b c h iq a rish n i ta ’m in layd i. Bu ta r m o q q a in v e stitsiy a kiritishda a s o s a n e le k tr o e n e r g e tik a k om p a n iy a la rin in g ulu shi katta. Qayta tiklanmaydigan resurslar XX a s r g a k elib d u n y o a h o lisin in g s o n i v a k p a y is h i ju d a te z la s h d i. BMT k r s a t m a s ig a a s o s a n d u n y o a h o lis in in g s o n i olti m illia rd d a n o s h d i. D u n y o a h o lisin in g ta x m in a n 6 0 fo izi 1 0 ta yirik d a v la tla r g a t o ’g ’ri keladi, y a ’ni har birida 1 0 0 m illiond an ortiq o d a m y a s h a y d i. Bular: X itoy - 1 milliard 2 0 0 m illiondan ortiq a h oli, H in d iston - 9 5 0 m illio n d a n ortiq, A m erik a - 2 6 0 m illion d an ortiq, In d o n eziy a - 2 0 0 m illiondan ortiq, B raziliya - 1 6 0 m illio n d a n ortiq, R o s s iy a - 1 4 8 .3 m illion, P o k isto n - 1 4 0 m illio n d a n ortiq v a N ig eriy a - 1 1 2 m illion.Y ana 1 3 ta davlatlard a 5 0 d a n -1 0 0 m illio n g a c h a a h o li y a s h a y d i, b o s h q a d a v la tla rd a 1 0 m illion d an kam . B M Tning k r sa tm a la rig a a s o s a n , bu a s r d a d u n y o a h o lisin in g tarqalishi a n c h a z g a r a d i. B a ’zi m a ’lu m o tla rg a q a r a g a n d a 2 0 5 0 y ilg a borib d u n y o a h o lisin in g s o n i 9 milliard 8 3 0 m illion k ish ig a y e ta d i. U larnin g 5 8 foizi O s iy o d a y a sh y a d i v a 2 2 foizi A frikada, O vru palik lar s o n i e s a 7 fo iz g a k a m a y a d i. E n g k o ’p aholi (1m ln. kish i) H in d isto n d a - 1 6 4 0 , X itoy - 1 6 0 0 , P o k is to n - 3 8 0 , A Q S H - 3 5 0 , N igeriya - 3 4 0 . Yer y u z id a o d a m la r h a r xil jo y la s h g a n : 7 fo iz y e r d a 7 0 fo iz a h o li jo y la s h g a n . O d a m la r n in g y e r y u z i g a t a r q a lis h k r s a tk ic h i b o ’y ic h a o d a m la r n in g z ic h j o y l a s h i s h k r s a t k ic h i q o ’lla n ila d i - bu 1 k m 2 m a y d o n d a y a s h a y d i g a n kish ilarning so n i. Y er a h o lis in in g rta c h a zic h lig i - 1 km 2 - 4 0 kishi. Y evrop a v a O s iy o d a a h o lin in g z ic h lig i 3 b a r o b a r ortiq (1 k m 2 - 1 0 0 k ish i), A v stra liy a v a O k e a n iy a d a 1 0 b a r o b a r k a m . E n g z ic h a h o li B a n g la d e s h d a - 1 km 2 g a 7 0 0 k is h ig a c h a . S h u n g a q a r a m a y , q u ru q lik d a y a s h a y d i g a n a h o lin in g z ic h lig i 5 k ish id a n o s h m a y d i, y a n i 1 km 2g a 5 kishi to ’g ’ri k ela d i, quruqlikning 1 5 fo izid a e s a u m u m a n h e c h kim y a s h a m a y d i. Z ich j o y la s h g a n y erla r ajralad i: 1 k m 2g a 4 0 0 k ish id a n o sh iq ro q ; a h o lisi jud a z ic h - 1 km 2g a 1 0 0 d a n - 4 0 0 g a c h a ; y a x sh i zla sh tirilg a n y e r l a r - 1 d a n 1 0 0 g a c h a ; o ’z la sh tirilg a n yerlar (1 d a n 1 0 g a c h a ); k am o ’zla sh tirilg a n yerlar(l km 2g a 1 k ish id an k am ). Yer yuzini 4 ta a h oli zic h jo y la s h g a n h u d u d larga ajratish m um kin; 1) Sh arq iy- O s iy o - X it o y , Y ap on iya, К огеуа R e sp u b lik a s i, J a n u b iy Koreya; 2 ) J a n u b iy - O s iy o - H in diston , B a n g la d e s h , S h ri-L an ka, P o k isto n ; 3 ) J a n u b iy -S h a rq - In d o n ez iy a , Tailand, Filippin, M alayziya, V yetn am v a M yanm a; 4 ) a rb iy Afrika regioni (Nigeriya, B enin, G a n a ). Ikkita zic h jo y la s h g a n rayonlar ajratiladi: 1) Y ev ro p a d a - har bir G ’arbiy Y evropa davlatlari; (S k a n d in a v iy a davlatlaridan tash qari);2) S h im oliy-Sh arq iy A Q Sh. Y axshi zla sh tirilg a n yerlar R o s s iy a n in g Y evrop a rayonlari K u z b a s s , a r b iy Sibirning jan u b i, A Q S h n in g g ’arbiy sh tatlari, K a n a d a (Jan u b iy). B raziliya (Sh arq iy) v a b o sh q a la r. 0 ’z la s h tirilg a n h u d u d la r - R o s s iy a n in g J a n u b iy O siy o rayonlari, J a n u b iy A m erik a (Chili, A rg en tin a , P er u ). K am o ’zla sh tirilg a n hu d u d lar - S a h r o i Kabir, S h arq iy Sibir, M arkaziy O siy o . O d a m la rn in g y e r y u z id a h ar xil jo y la s h g a n in in g bir n e c h a bir-biriga b o g ’liq sa b a b la ri bor. Bular: tabiiy, iqtisodiy, tarixiy, d em o g ra fik v a ijtim oiy-iqtisodiy. Q adim z a m o n la r d a n o d a m la r y a s h a s h g a q u la y b o ’lg a n h u d u d la rg a j o y ia s h g a n . Biroq, xo ja lik n i rivojlanishi bilan u n in g jo y la s h g a n lig i a h o lin in g jo y la n is h ig a hal qiluvchi ta'sir o ’tk a z ish n i b o s h la d i. O d a m la r s a n o a ti rivojlangan, q ish lo q x o ’ja lig ig a e g a , h a ra k a tla n ish tr a s s a la r ig a ya q in j o y la s h g a n h u d u d lard a rn a sh ib rivojlan ish ad i, a h o lin in g z ic h lig ig a , a h o lin in g b a la n d yok i p a s t tabiiy o ’s is h i h a m ju d a katta ta ’sir k o ’rsa ta d i. H ozirgi v a q td a in so n iy a tn in g 5 0 foizi 2 0 0 k ilo m etrg a ya q in d e n g iz soh illari b o ’y id a y a s h a m o q d a . In son iyat avlod larn in g u zlu k siz a lm a s h is h i jarayon id a rivojlanadi. A vlodlarning u zlu k siz a lm a s h is h tartibi a w a l o in son Jam in g tu g ’ilish va lim d a ra ja sin in g nisbati bilan b ely ila n a d i. T u g ’ilish d a r a ja sig a d em o g ra fik sa b a b la r ta ’sir k o’rsatadi: oilaliviy a h v o lig a , y o s h ig a , jin s ig a k o ’ra a h o lin in g tark ib lan ish i. B iroq ijtim oiy-iq tisod iy sharoit, milliy v a m a d a n iy urf-odatlar, diniy qarash lar, sa v o d x o n lik n in g d arajasi, a y o lla m in g ja m iy a td a g i o ’rni va iqlim sharoitlari hal qiluvchi ta ’sir k o ’rsatadi. Iqlim darajasi birinchi n a v b a td a o d a m la m in g h a y o t darajasi, jam oatch ilik n in g s o g liq n i s a q la s h tizimi rivojlanganligi, o z iq la n ish v a y a s h a s h sharoitlari, u s h b u h u d u d n in g e k o lo g ik a h v o li k a b i s h a r o itla r b ila n iz o h la n a d i. Iqlim d a r a j a s in in g g lo b a l k r sa tk ic h la r ig a n a z a r t a s h la s a k , 1 m lrd. k ish ila r q a s h s h o q lik d a y a s h a y d i, u lam in g ayrim katta qism lari y a x sh i o z iq la n m a y d i v a ocharch ilikda y a sh a y d i. H ozirgi v a q td a d u n y o a h o lisi ju d a t e z k o ’p a y ib b o rish d a d a v o m ety a p ti, har yili a h o lin in g s o n i 9 0 m ln .d a n ortiq o d a m la r g a k o ’p ayib b o rm o q d a , g a r ch i 7 0 - y illard an b o s h l a b a h o lin in g tu g ilis h i s u s a y i b b o r m o q d a . Y a s h a s h sh a ro itla ri y a x sh ila n ib b o rg a n i s a b a b li o d a m la rn in g umri u za y ib b o rm o q d a . A h o lin in g k o ’p a y ib b orish i (tabiiy s is h ) - bu tu g ’ilish v a o ’tish ja r a y o n - larining um um iyligidir. T ugilish v a o ’tish darajalari 1 m in g a h o lig a t u g ’ilgan yoki o ’lg a n la r s o n i b ilan a n iq la n a d i. XX a sr n in g oxiriga n a z a r ta s h la s a k , d u n y o d a a h o lin in g k o ’p a y ib borishi 1 m in g a h o lig a 1 7 kishini tash kil e ta d i, biroq d u n y o n in g har xil h u d u d la rid a bu raqam lar farq qiladi. D u n y o m am lak atlari a h o lin in g k p ayib b o r ish ig a k o ’ra 2 tu rg a ajratiladi. B irinchi turi Y e v r o p a d a , S h im o liy A m e rik a d a , Y a p o n iy a d a , A v s tra liy a d a , y an i rivojlanishi y u k s a k d arajad a b lg a n m a m la k a tla rd a ta rq a lg a n . U s h b u yerlard a in so n n in g t u g ’ilish, o lish darajalari p a s t, tabiiy s is h u s h b u d a v la tla rd a 1m in g k ish ig a 1 2 k ish id a n o sh m a y d i, b a ’zi d a v la tla rd a e s a (D a n iy a , S h v e t s iy a , Buyuk B rita n iy a ) b u k o ’r sa tq ic h n o lg a t e n g b o ’la d i.Y e v r o p a n in g ayrim d a v la tla r id a (G er m a n iy a ) tu g ’ilish v a lish m iqdori te n g lig i u c h u n d e p o p u ly a ts iy a ro’y b erad i. R o s s iy a d a b u v a z iy a t ju d a o g ’ir ( 1 9 9 2 yild an beri a h o lin in g s o n i 3 ,4 m ln .g a k a m a y ib k e tg a n ). A h o lin in g k o ’p ayib b orishin in g ikkinchi turi y u k sa k tabiiy s is h v a y u k sa k lim d a r a ja si bilan b elg ila n a d i ( 1 0 0 0 a h o lig a 1 2 kishi). Afrika d avlatlartid a ju d a k e n g ta r q a lg a n ( 1 0 0 0 a h o lig a 2 9 kish i). Lotin A m e rik a sid a ( 1 0 0 0 0 a h o lig a 2 4 kishi) v a O s iy o d a (1 0 0 0 a h o lig a 1 9 kishi) h a m ju d a k e n g ta r q a lg a n . A h oli s is h in in g 9 0 fo izid a n ortig i r iv o jla n g a n d a v ia tla rd a ta r q a lg a n . U y e rd a t u g ’ilish va lim darajalari y u k s a k k sa tk ich la rg a e g a . A yni v a q td a k p d avlatlar d a v la t d e m o g r a fik siy o sa tin i tk a zib a h o lin in g k p a y ib b o rish in i z n a z o r a tig a o lis h g a h a ra k a t qilyapti. D a v la t d e m o g r a fik s iy o s a ti - bu ijtimoiy, iqtisodiy, ta r g ’ibot k o m p lek sla ri b o ’lib, ularning y o rd a m id a d a v la t a h o lin in g k p ayib borishini n a z o r a t qiladi. Dunyodagi oziq-ovqat muammosi. Aholining oziq-ovqatga bo’lgan ehtiyoji H ozirgi ijtim oiy-iq tisod iy r iv o jla n g a n d u n y o h a m ja m iy a tid a a h o lin i yetarli o z iq -o v q a t m a h su lo tla r i bilan t a ’m in la sh m u h im v a z ifa b lib q o lm o q d a . O ziq - o v q a t h a y o tim izn in g m uhim bir q ism i b lib k e ig a n , u n in g u yoki bu s a b a b la r g a k ra ta n q is b lib q o lish i katta ta lo fa tg a olib k ela d i. B u m u a m m o a z a ld a n m a v ju d b lib , b a r c h a m a v j u d o t la r g a u la r n in g s o g ’lig ig a ijtim oiy fa o liy a tig a jiddiy x a v f s o lg a n . O z iq -o v q a t m u a m m o s i g io b a l a h a m iy a tg a e g a b lg a n m u a m m o la r d a n biri h iso b la n ib , b a ’zi h u d u d la rd a och lik , t y ib o v q a tla n m a s lik h olatlari h a n u z g a c h a k u z a tilm o q d a . Bu m u a m m o n in g a s o s iy om illa rid a n biri, r iv o jla n a y o tg a n m a m la k a tla rd a oxirgi n yillikda ichki d i s p e r s i y a tiz im in in g b u zilis h id ir . M u a m m o n i b a r ta r a f e t is h u c h u n b a r c h a m a m la k a tla rd a ta d q iq o t v a ta sh v iq o t ishlari olib b orilm oq d a. H a lq a r o h a m ja m iy a tn in g t a ’k id la s h ic h a , bu m u a m m o n i b a r ta r a f e t is h u c h u n b a r c h a m a m la k a tla r birdek k u r a s h m o g ’i lozim . H ozirgi p a y td a biror-bir m a m la k a t y q -k i, is h la b c h iq a r is h v a ta s h q i s a v d o s i d a m u a m m o b lm a s a . S h u m a ’n o d a o z iq -o v q a t m u a m m o s i p la n e ta r m u a m m o la r d a n biri b lib, s h u n g a q a ra m a y , b a ’zi m a m la k a tla rd a o z iq -o v q a t ra tsio n i y a x s h iia n m o q d a . R u s fizio lo g i I.R P a v lo v n in g t a ’k id la s h ic h a , «tirik jo n z o tn in g ta s h q i m uh it bilan m u n o s a b a ti - b u is t e ’m ol qilishd ir». O z iq -o v q a t ta n q islig i butun in so n iy a t tarixida k u za tilg a n . M arkaziy A m erik a hin dularin in g m ifo lo g iy a s id a « o c h lik » h u d o s i bor e d i, m a y a la r k o d e k s id a v a m u q a d d a s kitoblarda a y tilish ich a , o z iq -o v q a t m uh im diniy ram zlard an biri b o ’lg a n . Y u non m ifo lo g iy a sid a , olim p hu dolari to m o n id a n y a ra tilg a n birinchi h u d o a y o l - P a n d o r a , bir idish ni o c h ib o z o d lik k a in so n n u q so n la ri v a baxtsizliklarini chiq arib yubordi, ular o r a s id a d u n y o b o ’y la b ta rq a lg a n o ch lik h a m bor e d i. A g a rd a yaq in roq y o n d a s h s a k , XIV-XV a srla rd a o ch lik k o ’p m arta million- m illion in so n la m i d u n y o d a n b e v a q t olib k e tg a n . B ularning ortida har-xil turdagi e p id e m iy a la r (o c h lik tifi) v a b o s h q a tu rdagi k a sa llik la r in s o n la rn in g o m m a v iy 0 ’lish ig a s a b a b b lg a n . M a sa la n , 1 0 0 5 v a 1 3 2 2 yillar o r a lig ’ida A n g liy a d a 3 6 ta s h u n g a o ’x s h a s h h o la t k u za tilg a n . F a q a tg in a o ’rta a sr la r davrida bu h o la tg a b iroz b o ’ls a - d a , b a r h a m berild i. B u n g a s a b a b Y e v ro p a d a v la tla rid a : s a v d o - so tiq n in g rivojlanishi, tra n sp o rt v o sita la rin in g k p a y ish i, d o n m a h su lo tla rin in g ek ilish i q ism a n o ch lik m u a m m o s in i bartaraf e t is h g a turtki bldi. B raziliyalik olim J . d e K a str o n in g m a s h h u r « O ch lik g e o g r a f iy a s i» n om li kitobida bir jum la keltirilgan. U quyidagi m a zm u n d a : « T u s h u n ish ju d a qiyin, oliy jo n z o d - in son , tab ia td a g i b a r ch a n a rsa la m i o ’z ig a b o ’ysindirdi-yu, lekin q a n d a y qilib o z iq -o v q a t m u a m m o s i u s tid a n g ’a la b a q o z o n a o lm a y a p ti. Bu a c h c h iq va ta ’sirch an aytilgan s zlar, g y a t tortishuvli, va s h u n g a q a r a m a y g ’ayriq on u n iy b o s h q a n arsa kutib b lm a sd i. B o s h la n g ’ich o z u q a n in g kpligi in so n la m i taqdir ta q o z o s i bilan terim chilik, ovchilik v a baliqchilik bilan s h u g ’u lla n ish g a m oslash tirib q o ’y g a n . Yuz yillar d a v o m id a agrar ish lab ch iq arish jarayon i jam iyatn in g o ’s is h d a r a ja sig a o ’z ta ’sirini o ’tk a zib k e lg a n . 1 9 9 5 -y il A Q S H h u k u m atin in g, s o g ’lom o v q a tla n ish n in g a s o s iy y n a lish la rig a b a g ’ish la n g a n hujjatlarida c h o p etilish ich a , kunlik i s t e ’m ol k a lo riy a si hajm i 1 6 0 0 K kaldan is h la m a y o tg a n a y o lla r g a , 2 8 0 0 Kkal faol m e h n a t q ila d ig a n erk ak larga ta v siy a etiladi. O ch lik ra tsio n i, o x ir-o q ib a t, o r g a n izm n i jis m o n iy t a n a z z u lg a o lib k elad i. B u n d a y r a tsio n g a 5 0 0 m ln .d a n 8 0 0 m ln .g a c h a ah oli c h a lin g a n . BM Tning 1 9 9 0 - yilgi h iso b o tig a k o ’ra bu k rsatk ich 7 8 5 m ln. o d a m n i ta sh k il e tg a n . Y an a ja h o n d a su ru nk ali t yib o z iq la n m a slik k e n g ta r q a lg a n , un in g k o ’rsatkichi 1 ,5 mlrd. aholini tash k il eta d i. B u n d a y a h o li q atla m i k u n iga 1 0 0 0 - 1 8 0 0 K k a lg a ch a is t e ’m ol qiiadi. B u n a r s a , o ’z n a v b a t id a , j a h o n d a jid d iy ta h d id b o ’lib k e lm o q d a . « T o ’liq o z i q l a n m a s l i k » t e r m in i o s t i d a f a q a t t liq k a l o r iy a n in g y e t i s h m a s l i g i n i tu s h u n m a slig im iz lozim , s a b a b i b u n g a z ig a x o s o q silla r h a m kiradi. Bu s o h a d a r iv o jla n g a n v a r iv o jla n a y o tg a n m a m la k a tla r r t a s id a k a tta fa rq n i k u z a tis h m u m k in . R iv o jla n g a n m a m la k a tla r d a o q s il i s t e ’m o l q ilis h a h o li jo n b o s h ig a k u n ig a 1 0 0 grni ta s h k il e t a d i, a k s in c h a , r iv o jla n a y o tg a n m a m la k a tla r d a bu k rsatk ich a n c h a p a s t d a r a ja d a , y a ’ni ku n iga a h o li jo n b o s h ig a 5 0 gr o q siln i ta sh k il eta d i. Bu d e g a n i rivojlan gan v a riv o jla n a y o tg a n m a m la k a tla r o ’rtasid a o q s il i s t e ’m o li 2 b a r a v a r n i t a s h k il e t a d i. B u k r s a t k ic h la r n in g 5 0 fo iz n i Download 35.04 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|